Polskie radio zrobiło wielką aferę. Teraz rezygnuje z eksperymentu

Mała stacja OFF Radio Kraków od tygodnia była na ustach nie tylko wielu Polaków, ale i ludzi spoza naszego kraju. Głośny temat wprowadzenia spikerów, wykreowanych przez sztuczną inteligencję, pojawił się nie tylko w rodzimych, ale i zagranicznych mediach takich jak ABC News czy Associated Press. Teraz, niespełna tydzień po starcie nowej formuły władze spółki deklarują, że to koniec eksperymenty, a oficjalnym powodem jego zakończenia jest zebranie wszystkich, niezbędnych danych. Co to oznacza dla przyszłości stacji?

Eksperyment zakończony sukcesem?

Eksperyment w OFF Radiu Kraków, o którego powodach wprowadzenia pisaliśmy kilka dni temu, miał potrwać maksymalnie trzy miesiące. Został jednak zakończony po niecałym tygodniu. Jak wskazują władze, po zebraniu wielu obserwacji, opinii i wniosków zakończono z audycjami tworzonymi przez dziennikarzy z udziałem sztucznej inteligencji i powrócono do formuły programu głównie muzycznego, nadawanego nadal online oraz w systemie DAB+.

Zapytaliśmy rozgłośnię czy zmiana decyzji oznacza przywrócenie do pracy dawnych współpracowników, którzy musieli pożegnać się z OFF Radiem Kraków w ostatnich miesiącach. W odpowiedzi redaktor naczelny, pełniący także rolę likwidatora spółki przekazał, że "program skierowany ma być do młodszego słuchacza. Nowe audycje, które znajdą się na antenie OFF Radia Kraków, prowadzone będą przez nowych prowadzących - w dużej mierze będą to studenci. Natomiast obecnie na antenie Off Radia Kraków emitowane są audycje słowne etatowych dziennikarzy Radia Kraków – czytamy w przesłanej do naszej redakcji odpowiedzi.

W tej sprawie staraliśmy się też kontaktować ze zwolnionymi współpracownikami z prośbą o komentarz, ale do publikacji tego materiału nie udało nam się jeszcze z nimi porozmawiać.

Władze radia wskazują, że zaskoczył je poziom emocji, jaki towarzyszył temu eksperymentowi. Twierdzą, że przypisywano im nieistniejące intencje i działania oraz formułowano ostre sądy na podstawie fałszywych doniesień. Dodają przy tym, że ich zdaniem od początku eksperymentu dbano o transparentność, czytelne oznaczanie treści generowanych przy użyciu narzędzi sztucznej inteligencji i wyraźnie komunikowano, że nie zamierzano zastępować ludzi maszyną.

Oświadczenie Radia Kraków

Pełna treść oświadczenia rozgłośni dostępna jest poniżej:

“Od początku ten projekt był pomyślany jako głos w debacie na temat szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą rozwój sztucznej inteligencji. Misją radia publicznego jest uważna obserwacja zmieniającej się rzeczywistości, stawianie pytań, prowokowanie dyskusji o cywilizacyjnych wyzwaniach. Taki cel miał radiowy eksperyment, który był częścią debaty pod hasłem „Sztuczna inteligencja. Co nam daje, co nam zabiera”. I to się udało.

Zakładaliśmy, że ten projekt potrwa maksymalnie trzy miesiące. Jednak już po tygodniu zebraliśmy tak wiele obserwacji, opinii, wniosków, że uznaliśmy, iż jego kontynuacja jest bezcelowa. W OFF  Radio Kraków kończymy z audycjami tworzonymi przez dziennikarzy z udziałem sztucznej inteligencji, wracamy do formuły programu głównie muzycznego, nadawanego nadal online oraz w systemie DAB+.

Skala zainteresowania projektem w niszowym, internetowo-cyfrowym programie poza główną anteną rozgłośni regionalnej, zaskoczyła nas. Pokazała, jak wiele obszarów jest nieuregulowanych – ochrona wizerunku, identyfikacja treści tworzonych przy wsparciu AI, prawa autorskie. Zaskoczył nas także poziom emocji, jaki towarzyszył temu eksperymentowi, przypisywanie nam nieistniejących intencji i działań, ostre sądy formułowane na podstawie fałszywych doniesień.

Od początku dbaliśmy o transparentność, czytelne oznaczanie treści generowanych przy użyciu narzędzi sztucznej inteligencji i wyraźnie komunikowaliśmy, że nie zamierzamy zastępować ludzi maszyną, a mimo tego doświadczyliśmy, jak działają mechanizmy postprawdy, jak fakty tracą na znaczeniu w zestawieniu z opowieścią, przemawiającą do emocji odbiorców i ich osobistych przekonań. Dla nas, ludzi radia, i całego środowiska dziennikarskiego w Polsce powinna to być ważna lekcja.

Zależało nam na wywołaniu merytorycznej dyskusji na temat szans i zagrożeń związanych z rozwojem sztucznej inteligencji. Ten cel został osiągnięty. Projekt OFF Radia Kraków jest przedmiotem badań profesora Stanisława Jędrzejewskiego z Akademii Leona Koźmińskiego oraz grupy naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
AI jest i będzie coraz bardziej obecna w naszym życiu. W najbliższych latach Polskę czeka opracowanie norm prawnych, określających wykorzystanie sztucznej inteligencji. Nasz eksperyment pokazał, jak wiele kwestii wymaga regulacji, a nasze radiowe doświadczenia mogą zostać wykorzystane podczas prac nad ustawą.