Światłowód i 5G w Polsce opóźnione. Raport NIK miażdży rząd PiS
NIK przyjrzał się, jak przebiegała dotychczasowa realizacja Narodowego Planu Szerokopasmowego, który miał zapewnić Polakom dostęp do szybkiego internetu światłowodowego i 5G. Wnioski, dotyczące działań rządu PiS, nie są optymistyczne.
Kontrolerzy NIK ujawnili, że kluczowe cele programu dotyczące zapewnienia powszechnego dostępu do stacjonarnego internetu szerokopasmowego i dostępu do mobilnego internetu 5G nie zostały osiągnięte na czas.
NIK ocenił, że działania Ministra Cyfryzacji, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Dyrektora Centrum Projektów Polska Cyfrowa nie były wystarczająco skuteczne. Opóźnienia w realizacji tych celów zagrażają osiągnięciu kolejnych celów planu na 2025 r.
Jakie były cele NPS?
Narodowy Plan Szerokopasmowy (NPS) to rządowy program mający na celu zapewnienie Polakom dostępu do szybkiego internetu poprzez rozwój internetowej infrastruktury szerokopasmowej oraz dystrybucję nowych zakresów częstotliwości na potrzeby mobilnego internetu 5G.
Program NPS zakładał, że do końca 2020 r. Polacy mieli mieć powszechny dostęp do internetu stacjonarnego o przepustowości co najmniej 30 Mb/s oraz co najmniej 100 Mb/s w 50% gospodarstw domowych.
Według planu określonego w NPS do 2025 r. wszystkie gospodarstwa domowe powinny mieć dostęp do internetu co najmniej 100 Mb/s, z możliwością modernizacji do prędkości mierzonej w gigabitach. Jednocześnie w tym samym roku gigabitowy dostęp do internetu miałyby zyskać m.in. szkoły, węzły transportowe i główne miejsca świadczenia usług publicznych.
W przypadku internatu mobilnego program NPS zakładał, że do 2020 r. łączność 5G będzie działać jako w pełni rozwinięta usługa komercyjna w co najmniej jednym głównym mieście. Do 2025 r. planowano zapewnienie niezakłóconego bezpiecznego dostępu do sieci 5G na wszystkich obszarach miejskich i na wszystkich głównych szlakach komunikacyjnych.
NIK skontrolował działania Ministerstwa Cyfryzacji, UKE, Centrum Projektów Polska Cyfrowa oraz 11 beneficjentów realizujących te projekty.
MC i UKE negatywnie ocenione przez NIK
NIK negatywnie oceniła realizację NPS, stwierdzając, że nawet na koniec 2022 r. nie udało się osiągnąć trzech kluczowych celów określonych na 2020 r., czyli zapewnienia powszechnego dostępu do internetu o prędkości 30 Mb/s, możliwości korzystania z prędkości 100 Mb/s w połowie gospodarstw domowych oraz wprowadzenia 5G w co najmniej jednym mieście.
Na koniec 2022 r. cele te zostały osiągnięte tylko częściowo: ponad 88% gospodarstw domowych mogło korzystać z internetu stacjonarnego o prędkości do 30 Mb/s, a 44% do 100 Mb/s.
Z kolei w przypadku internetu mobilnego 5G nie osiągnięto celu, jakim było zapewnienie do 2020 r. łączności 5G jako w pełni rozwiniętej usługi komercyjnej w co najmniej jednym głównym mieście.
Stan realizacji tego celu oraz drugiego, polegającego na zapewnieniu do 2025 r. niezakłóconego dostępu do sieci 5G na wszystkich obszarach miejskich i na głównych szlakach komunikacyjnych, na koniec września 2023 r. wynosił 0%.
NIK stwierdził też, że istnieje duże ryzyko, że zaplanowane na 2025 r. kolejne cele nie zostaną zrealizowane na czas ze względu na dotychczasowe opóźnienia.
Zdaniem NIK na niepełną realizację NPS wpływ miały m.in. brak jasnych zasad koordynacji realizacji tak złożonego projektu strategicznego, niewystarczające działania Ministra Cyfryzacji, opóźnienia legislacyjne i prace UKE związane z dystrybucją nowych pasm dla 5G.
NIK wskazał na przeciągający się rządowy proces legislacyjny, m.in. dotyczący ustaw Prawo komunikacji elektronicznej (PKE) i Przepisy wprowadzające PKE. Przyczyniło się to do niewypełnienia obowiązku wdrożenia przepisów Europejskiego Kodeksu Łączności Elektronicznej do prawa krajowego w terminie do 21 grudnia 2020 r., a w konsekwencji wiązało się z nałożeniem na Polskę kary pieniężnej przez TSUE.
Kolejne opóźnienie dotyczyło braku realizacji zaplanowanych na 2021 r. działań związanych z przyjęciem ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.
NIK wypunktował także działania Prezesa UKE, które przyczyniły się do opóźnienia dystrybucji częstotliwości z pasma 3,6 GHz na potrzeby sieci 5G. Opóźnienia te na koniec listopada 2023 r. wyniosło aż 41 miesięcy w stosunku do NPS.
Częstotliwości z pasma 3,6 GHz zostały udostępnione dopiero na koniec 2023 r. zamiast w czerwcu 2020 r., czyli 2,5 roku po terminie wynikającym z NPS, a częstotliwości z pasma 700 MHz i 26 GHz nie zostały jeszcze udostępnione, a powinno to nastąpić odpowiednio w połowie i na koniec 2022 r.
Opóźnienia w dystrybucji, w przypadku częstotliwości pasma 3,6 GHz, wynikało z opieszałości w działaniu Prezesa UKE i spowodowało, że budżet państwa nie uzyskał 1,9 mld zł w latach 2021-2022
– ocenił NIK.
Pełna treść komunikatu NIK w sprawie kontroli realizacji Narodowego Planu Szerokopasmowego znajduje się na tej stronie.
