Przełom w biochemii. Związek roślinny kluczem do walki z rakiem

Rośliny kluczem do walki z rakiem

Mitrafillina – bo o tym rzadkim związku mowa – należy do wyjątkowej grupy związków roślinnych o skomplikowanej, skręconej strukturze chemicznej, która nadaje im potężne właściwości biologiczne. Przez lata wiadomo było, że te cząsteczki mają potencjał przeciwnowotworowy i przeciwzapalny, ale nikt nie potrafił wyjaśnić, w jaki sposób budują je rośliny. Przełom nastąpił dzięki zespołowi dr Thu‑Thuy Dang z UBC Okanagan, który już w 2023 roku odkrył pierwszy enzym odpowiedzialny za charakterystyczny kształt tych związków.

Na tym jednak nie koniec. Doktorant Tuan Anh Nguyen zidentyfikował dwa kolejne kluczowe enzymy – jeden nadający cząsteczce właściwą trójwymiarową formę, a drugi wykonujący końcowy skręt, który decyduje o aktywności mitrafilliny. Jak podkreśla dr Dang, to tak, jakby wreszcie odnaleźć brakujące elementy taśmy produkcyjnej, którą natura ukrywała przed nauką przez lata.

Zrozumienie tego procesu ma ogromne znaczenie praktyczne. Mitrafillina występuje w roślinach w śladowych ilościach – głównie w tropikalnych gatunkach z rodzaju Mitragyna i Uncaria, spokrewnionych z kawą. To sprawia, że jej pozyskiwanie jest trudne, kosztowne i mało ekologiczne. Dzięki odkryciu zespołu z UBC Okanagan możliwe staje się odtworzenie naturalnej ścieżki produkcji w laboratorium, bez konieczności eksploatowania rzadkich roślin.

Nguyen podkreśla, że to krok w stronę zielonej chemii – sposobu wytwarzania cennych leków przy minimalnym obciążeniu środowiska. Badania były możliwe dzięki współpracy z zespołem dr Satyii Nadakudutiego z University of Florida oraz szerokiemu wsparciu grantowemu z Kanady i USA. To przykład, jak międzynarodowe partnerstwa mogą przyspieszać rozwój nowych terapii.