Od 1 czerwca w życie wchodzi mechanizm weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL. Powszechnie wiadomo, że obejmie banki, inne instytucje finansowe i notariuszy. A co z telekomami?
Jak wiadomo, z dniem 1 czerwca 2024 roku sprawdzenie rejestru PESEL przed zawarciem umowy staje się dla instytucji finansowych i notariuszy obowiązkowe. Mówiąc wprost, należy z wyprzedzeniem zweryfikować, czy PESEL, którym legitymuje się klient, nie został zastrzeżony. Dotyczy to w szczególności banków i firm pożyczkowych, ale nie tylko.
Kolejnym dość oczywistym miejscem, gdzie zawieramy długoterminowe umowy, są salony operatorów telekomunikacyjnych. Ale czy oni także będą sprawdzać rejestr? I tak, i nie. Prawo okazuje się dla telekomów bardziej liberalne niż w przypadku innych wymienionych.
Rejestr PESEL zostanie sprawdzony przez operatorów tylko w jednym wypadku, a mianowicie przy wyrabianiu duplikatu karty SIM. W pozostałych przypadkach, w tym przy podpisaniu nowej umowy, dokonywaniu jej cesji czy zmianach w zakresie usług, żadna dodatkowa weryfikacja wymagana nie będzie.
Świadczy o tym bezpośrednio treść ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości, która efektywnie wymusza korzystanie z rejestru PESEL. Do kwestii prawa telekomunikacyjnego odniesiono się poprzez dodanie tylko jednego artykułu – 60c, którego esencję zdefiniowano już w pierwszym ustępie. Oto jego kompletna treść w oryginale:
Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych jest obowiązany przed wydaniem kopii lub wtórnika karty lub innego urządzenia, służących do identyfikacji abonenta w publicznej sieci telekomunikacyjnej lub ich cyfrowego odwzorowania, do weryfikacji w sposób, o którym mowa w art. 23j lub art. 23m ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2022 r. poz. 1191 oraz z 2023 r. poz. 497 i …), w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, o którym mowa w art. 23a ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, zwanym dalej „rejestrem zastrzeżeń numerów PESEL”, czy numer PESEL podany przez abonenta będącego osobą fizyczną, o którym mowa w art. 60b ust. 1 pkt 1 lit. b, o ile abonent go podał, jest zastrzeżony.
Oczywiście można dyskutować z tym, czy takie podejście rządzących jest słuszne. Zastrzeżony PESEL chroni bowiem tylko przed atakiem techniką SIM swap, ale już nie przed hipotetycznym zawarciem umowy na skradzione dokumenty. Nie znajdziemy w ustawie zapisu narzucającego wymóg uwzględnienia zastrzeżenia podczas rozkładania ceny urządzenia na raty przez operatora.
Co ciekawe, na rządowej stronie GOV.pl, tłumacząc treść nowej ustawy, autor artykułu zastosował w przypadku operatorów zwrot „na przykład duplikatu SIM” i zapewne na tej podstawie część źródeł z góry przyjęło, że telekomy sprawdzą rejestr PESEL przy każdej interakcji z klientem. Sama ustawa temu jednak przeczy.
Wygląda na to, że niejasne przepisy stanowią wyzwanie nie tylko dla dziennikarzy, ale też samych telekomów, a dokładniej rzecz biorąc, konsultantów w punktach sprzedaży. Tomek, pracownik salonu należącego do jednego z wiodących operatorów, w przesłanej do redakcji wiadomości skarży się, że w dziedzinie rejestru PESEL szefostwo przekazuje mu bardzo niejednoznaczne wytyczne.
Menedżer Tomka miał według jego relacji już co najmniej dwukrotnie zmienić zdanie w sprawie tego, kiedy weryfikacji dokonać należy, a kiedy można działać z klientem bez niej. Zatem, wygląda na to, że ustawodawca narobił większego zamieszania, niż mogłoby się w pierwszej chwili wydawać.
Wysłaliśmy zapytania do rzecznika operatora o politykę firmy i ewentualny system szkoleń. Tekst zostanie zaktualizowany, gdy tylko otrzymamy odpowiedź.
Swój numer PESEL można zastrzec na kilka sposobów:
Źródło zdjęć: Shutterstock
