Kupujesz telefon przez internet? Nie daj się oszukać

Polacy kupują coraz więcej, cenią komfort i elastyczność - piszą autorzy raportu "E-commerce w Polsce. Gemius dla e-Commerce Polska” z czerwca 2019 roku. Jak wykazały najnowsze badania rodzimego rynku, liczba internautów kupujących online rośnie z roku na rok z coraz większą dynamiką. W 2019 na zakupy przez internet decyduje się już 62% internautów – o 6 punktów procentowych więcej niż jeszcze rok temu (56% w 2018). 

Dlaczego wybieramy sklepy online? Trzy najczęściej wymieniane zalety e-zakupów, to według polskich internautów możliwość kupowania w dowolnym momencie (75%), brak konieczności jechania do sklepu (72%) oraz nieograniczony czas wyboru (68%). Z badania Gemiusa wynika także, że Polacy wskazują, że e-sklepy dają coraz większe możliwości wyboru produktów niż sklepy tradycyjne, są wygodniejsze niż zakupy stacjonarne, łatwiejsze i tańsze.

Rosnący dynamicznie rynek smartfonów stwarza nieuczciwym sprzedawcom nowe możliwości. Producenci, idąc za rozwojem technologii, coraz szybciej wprowadzają na rynek kolejne generacje urządzeń, powstają też nowe marki, przybywa dystrybutorów i sklepów, oferta jest coraz bogatsza… Konsument staje przed ogromnym wyborem, ale też łatwo mu stracić czujność. Szukając najtańszej oferty, w rezultacie może łatwo wpaść w sidła oszustów. Zamiast wymarzonego, nowego smartfonu, klient otrzyma sprzęt już używany lub urządzenie pozbawione gwarancji. Wszystko to sprowadza się do straty czasu, nerwów i pieniędzy.  

Problem 1: sprzedawca nie wystawił dowodu zakupu

To drobna rzecz, ale może przyczynić się do poważnych problemów w przyszłości. Sprzedający ma obowiązek wystawienia i wydania kupującemu dowodu zakupu. Może nim być zarówno paragon fiskalny, jak i faktura VAT. Paragon fiskalny wydaje się konsumentowi bez jego żądania najpóźniej w momencie otrzymania zapłaty. O fakturę VAT niekiedy trzeba się upomnieć, podając zawczasu właściwe dane firmy, chociaż często jest ona również wystawiana automatycznie, także elektronicznie. Faktura VAT może okazać się niezbędna do rozliczenia kosztów działalności i zmniejszenia opłat skarbowych. Dowód zakupu w większości przypadków będzie wymagany do zrealizowania naprawy gwarancyjnej. Nawet w autoryzowanych serwisach napraw pracownicy mogą poprosić o okazanie dowodu zakupu. 

Innym zagrożeniem jest zbyt ogólny opis na dowodzie zakupu. Określenie „produkt elektroniczny” czy „sprzęt RTV” może nie wystarczyć, by w przyszłości dopominać się swoich praw. Najlepiej by zakupiony towar został jednoznacznie opisany.

Jak się chronić:

• jeżeli potrzebujesz faktury VAT, upewnij się, że sprzedawca może wystawić taki dokument i podaj wszystkie niezbędne dane,
• jeżeli otrzymałeś towar bez dowodu zakupu, zażądaj wydania go od sprzedawcy. 

Problem 2: czy smartfon ma gwarancję i na jakich warunkach jest ona udzielana?

Widząc niską cenę, łatwo zapomnieć o tak podstawowej kwestii, jak gwarancja. Jest ona dobrowolnie udzielana przez producenta i na ogół standardem w przypadku nowych produktów są 24 miesiące świadczenia gwarancyjnego. W każdym przypadku warto się upewnić, że smartfon dostarczany jest wraz z gwarancją - dotyczy to w szczególności sytuacji, kiedy kupujemy urządzenia z ekspozycji po wyjątkowo korzystnej cenie. Z tym się wiążę kolejne niebezpieczeństwo - w przypadku produktów z ekspozycji może się okazać, że okres gwarancyjny liczy się od momentu aktywacji urządzenia przez sprzedawcę na potrzeby jego ekspozycji. 

Jak się chronić:

• przed zakupem upewnij się, jakie są warunki gwarancji – np. na jaki okres jest ona udzielana, jaki jest zakres napraw gwarancyjnych, jakie dokumenty powinieneś okazać, by móc skorzystać z gwarancji,
• szczególnie uważaj na smartfon z ekspozycji lub egzemplarz, który został już rozpakowany, bo może się okazać, że już dawno  rozpoczął bieg okres, na jaki udzielono gwarancji.

Bardzo atrakcyjna cena może dotyczyć sprzętu powystawowego lub w gorszym przypadku - ze zwrotu. Nieuczciwi sprzedawcy mogą przedstawiać takie urządzenie jako nowe. W opisie oferty widnieć będą standardowe zdjęcia produktowe, a nie rzeczywiste, oddające aktualny stan urządzenia, co sugeruje, że otrzymujemy zafoliowany sprzęt w nierozpakowanym pudełku. Informacja, że to sprzęt z ekspozycji może pojawić się gdzieś na dole opisu produktu lub w ogóle.  Zdarza, że powystawowy smartfon ma wyraźne ślady używania, a nawet poważne usterki (wyszczerbiona obudowa, porysowany ekran itd.). Niektóre sklepy już w tytule oferty informują, że to sprzęt z ekspozycji, zaś w opisie przedstawiają wszystkie mankamenty urządzenia. Taka praktyka nie zawsze ma jednak miejsce – nierzadko zdarzają się przypadki, gdy nabywcę smartfonu czeka niemiła niespodzianka - zamiast fabrycznie nowego urządzenia otrzymuje już używane lub uszkodzone.

• bardzo dokładnie sprawdź, czy sprzęt jest nowy - nawet jeżeli sprzedawca tak sugeruje w tytule oferty, przejrzyj szczegóły oferty, czy gdzieś na dole opisu nie pojawia się adnotacja „sprzęt powystawowy” lub „outlet”, upewnij się, udzielana jest pełna gwarancja od dnia zakupu,
• jeżeli decydujesz się na sprzęt powystawowy, zastanów się dwa razy nad ofertami, w których nie ma opisu stanu urządzenia, ewentualnych usterek i zdjęć przedstawiających rzeczywisty wygląd urządzenia.

Problem 4 - firma-widmo z odległego kraju

Przed zakupem warto sprawdzić, czy sprzedawca przekazuje o sobie wiarygodne informacje. Często bywa bowiem tak, że w ofercie pojawiają się zapewnienia, że wysyłka realizowana jest z Polski, co może sugerować, że kupujemy od krajowego sprzedawcy. Dopiero po czasie okazuje się, że paczka została nadana z granicznego terminalu kurierskiego w Słubicach czy Szczecinie, ale w rzeczywistości firma mieści się za granicą. 

Inny przypadek, bardziej skrajny, to taki, że sprzedawca w ogóle nie istnieje, a jego dane są fikcyjne i w żaden sposób nie można się z nim skontaktować. W takich sytuacjach istnieje poważne zagrożenie, że otrzymamy sprzęt niepełnowartościowy (używany, powystawowy, odnawiany), bez gwarancji, albo wręcz… w ogóle go nie otrzymamy. 

Jak się chronić:

• warto się upewnić, że sprzedawca rzeczywiście widnieje we właściwym rejestrze i że jego nazwa/firma odpowiada podanemu numerowi NIP/KRS. Możesz to sprawdzić na stronie: https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg/ceidg.public.ui/Search.aspx lub https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/index.html,
• sprawdź, czy sprzedawca jest płatnikiem VAT i jaki jest status jego NIP. Możesz to sprawdzić na stronie: https://www.podatki.gov.pl/wyszukiwarki/.

Nikt nie lubi czytać regulaminów… Są długie i pełne powtarzalnych formułek. Mimo to, warto zadać sobie ten trud i zapoznać się z zasadami panującymi w danym sklepie. Należy sprawdzić nie tylko kwestie dotyczące gwarancji, dostawy, ale także upewnić się, jakie są zasady zwrotów czy odstąpienia od umowy.  

Sprzedawcy internetowi zobowiązani są do zamieszczenia na swojej stronie internetowej wymaganych przepisami informacji, takich jak regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną, regulaminu sklepu internetowego zawierającego opis praw i obowiązków stron transakcji. Jeżeli sprzedawca nie udostępnia takich informacji, istnieje wysokie ryzyko, że nie będzie również szanował praw konsumenta. 

• upewnij się, że sprzedawca udostępnia odpowiednie regulaminy i zapoznaj się z ich treścią. Sprawdź, czy są zgodne z przepisami o prawach konsumenta,
• pamiętaj, że nawet najbardziej profesjonalnie wyglądający regulamin może naruszać prawa konsumenta (np. przewidując krótszy okres odstąpienia od umowy), 
• poznaj szczegółowo swoje prawa odwiedzając stronę: https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl.