Smartphone Inc. – gra planszowa, w której stworzysz technologiczne imperium

Smartphone Inc. to ekonomiczna gra planszowa wydana w Polsce przez Portal Games, a globalnie przez Cosmodrome Games. Jest to tytuł dla od 1 do 5 graczy, w którym przyjdzie nam wcielić się w prezesów korporacji produkujących smartfony, starających się zagarnąć dla siebie jak największy kawałek tego rodzącego się dopiero rynku. Jeśli więc kiedykolwiek zastanawialiście się, jak poradzilibyście sobie na miejscu Steve’a Jobsa – cóż, macie ku temu okazję.

Polskie wydanie Smartphone Inc. znajdziemy w sklepach za ok. 190 zł. Co warto podkreślić, w tej cenie dostajemy nie tylko podstawową wersję gry, ale także jedyny wydany do tej pory dodatek: Aktualizację 1.1. Ta wnosi do rozgrywki sporo usprawnień, ale o tym trochę później.

Zawartość i wykonanie

Pierwszy kontakt ze Smartphone Inc. może przytłaczać. Dosłownie. Dostajemy wielkie pudło, które waży jakieś 3,5 kg. Po otwarciu okazuje się, że jest wręcz po brzegi wypchane elementami. Mamy tutaj masę kafelków z grubej tektury i po kilka rodzajów plastikowych znaczników dla każdego gracza. Co warto podkreślić, choć nie uświadczymy tu tradycyjnej wypraski, to producent zafundował nam zestaw plastikowych pojemniczków, które pomagają zorganizować zawartość i przydają się w trakcie gry. Niestety wyciąganie ich z pudełka potrafi być strasznie uciążliwe. 

Większość objętości (i masy) robią jednak dwie dwuwarstwowe plansze. Jedna z nich pochodzi z podstawowej wersji gry i zagramy na niej w każdym składzie, druga dedykowana jest rozgrywkom dla maksymalnie 3 graczy. Obie zajmują dużo miejsca na stole i w pierwszej chwili robią fantastyczne wrażenie. Tektura, z której je wykonano, jest gruba i solidna, a większość pól, na których będziemy umieszczać nasze znaczniki, posiada stosowne wgłębienia, dzięki czemu nic się nigdzie nie przesuwa. Fajna sprawa i pewnie mocno bym ten fakt zachwalał, gdyby nie to, że dwuwarstwowość planszy tak naprawdę nie wnosi nic znaczącego do rozgrywki, ale niesie ze sobą kilka problemów. Jednym z najczęstszych jest nierówny nadruk na poszczególnych warstwach. W przypadku otrzymanego przez nas egzemplarza część oznaczeń była względem siebie wyraźnie przesunięta, a doniesienia z mediów społecznościowych sugerują, że nie jest to jednostkowy przypadek. Obawy budzi także wytrzymałość takiej planszy. Dość powiedzieć, że po raptem kilku rozgrywkach nasza sztuka zaczęła się już rozklejać na zagięciach.

Zasady gry poznamy z trzech dołączonych instrukcji. Dlaczego aż z trzech? Z tego samego powodu, dla którego w zestawie mamy dwie plansze – jedna dotyczy gry w wersji podstawowej, druga nowości wprowadzonych przez dodatek, a trzecia trybu solo, w którym zmierzymy się z wirtualnym przeciwnikiem – Stevem. Tak czy inaczej wszystkie napisane są poprawnie i dobrze wprowadzają w rozgrywkę, choć nie udało się uniknąć kilku drobnych niejasności – głównie w odniesieniu do opisu niektórych symboli.

Zasady i przebieg rozgrywki

Same zasady są dość proste, a już na pewno dużo prostsze niż ich szybkie wytłumaczenie. Rozgrywka dzieli się na 5 rund, które z kolei podzielone są na 8 faz. Dla mniej zaawansowanych graczy może to brzmieć nieco przerażająco, ale spokojnie – tak naprawdę fazy określają jedynie kolejność rozpatrywania akcji. Większość najważniejszych decyzji będziemy podejmowali podczas pierwszej fazy, nazwanej „fazą planowania”. Tutaj w grę wchodzi jedna z najciekawszych mechanik Smartphone Inc.: wszyscy gracze dostaję dwie planszetki, które układają jedna na drugiej. To, jakie symbole są odkryte i zakryte decyduje o liczbie, rodzaju oraz kolejności graczy w każdej kolejnej fazie. Co ważne, wszyscy gracze układają swoje plany w tym samym czasie, w tajemnicy przed pozostałymi. Przyspiesza to rozgrywkę i eliminuje potencjalne dłużyzny, choć konieczność ułożenia sobie z góry strategii na całą rundę może powodować u niektórych paraliż decyzyjny.

W kolejnych fazach będziemy odkrywać nowe technologie (w tym tak przełomowe jak 4G i Wi-Fi), prowadzić ekspansję na kolejne rynki oraz – wreszcie – sprzedawać wyprodukowane smartfony klientom. W założeniach każda akcja przynosi nam korzyści. Udało się nam wkroczyć na kolejny rynek? W takim razie mamy dostęp do większego rynku zbytu, dzięki czemu możemy sprzedać więcej smartfonów. Odkryliśmy technologię? Super – nie tylko więcej osób będzie zainteresowanych zakupem naszych produktów, ale dostajemy także praktyczny bonus, np. możliwość przechowania niesprzedanych smartfonów do następnej rundy. Jeśli odkryliśmy daną technologię jako pierwsi, dodatkowo zdobywamy punkty zwycięstwa. Udało się nam obniżyć cenę naszych urządzeń? W takim razie będziemy wykonywali akcje jako pierwsi i mamy szansę przyblokować konkurentów.  Podnieśliśmy cenę telefonów? Cóż, być może nasza kolej będzie później, ale za to za każdy sprzedany telefon dostaniemy więcej punktów. 

Przykładów można by jeszcze trochę wymieniać, ale sedno jest takie, że tak naprawdę nie ma tutaj złych wyborów – każda strategia może zadziałać, o ile tylko uda nam się wstrzelić z naszymi działaniami w odpowiedni moment. O tym „odpowiednim momencie” będą natomiast decydowali sami gracze. I tu dochodzimy do ważnego punktu, jakim jest interakcja. Jak na grę ekonomiczną jest jej tutaj dużo i w przeważającej mierze jest to interakcja negatywna. Będziemy bowiem walczyli o te same technologie, ulepszenia i, przede wszystkim, tych samych klientów. Kluczem do sukcesu okazuje się więc nie tylko optymalizowanie działań w taki sposób, by przynosiły nam jak najwięcej punktów, ale także blokowanie przeciwników i przeszkadzanie im w realizacji ich własnych planów. Jeśli nie będziemy o tym pamiętać… cóż, kilka kontenerów niesprzedanych smartfonów i ostatnie miejsce w tabelce punktacji z pewnością szybko nam o tym przypomni.  

Grę wygrywa ten gracz, który po 5 rundach zgromadzi na swoim koncie najwięcej punktów zwycięstwa. Według informacji na pudełku rozgrywka powinna zając od 45 do 90 minut. Jest to informacja z grubsza prawdziwa, choć z moich doświadczeń należy się raczej liczyć z czasami bliżej tej drugiej wartości.
 

Liczba graczy i poziom trudności

Jak wspomniałem, w praktyce reguły gry są o wiele prostsze do przyswojenia, niż sugerowałoby to ich krótkie streszczenie. Większość graczy, z którymi miałem okazję testować tytuł, przyswajała je po maksymalnie 1-2 rozegranych rundach. Choć jest to gra przeznaczona raczej dla średniozaawansowanych planszówkowiczów, to nie widzę przeszkód, by wyciągnąć ją na stół także w towarzystwie osób początkujących – jeśli radzą sobie z Monopoly, tym bardziej poradzą sobie tutaj.

Mimo prostych zasad gra stawia przed graczem szeroki wachlarz różnych opcji strategicznych. Nie ma tutaj także praktycznie żadnej losowości. Zasadniczo są to zalety, jednak mogą stanowić problem, kiedy do stołu zasiądą gracze o różnym poziomie zaawansowania. Osoby lepiej znające tytuł będą miały na starcie pewną przewagę, co w połączeniu z dużą dozą negatywnej interakcji może się dla niektórych okazać frustrujące. Nie uważam, żeby był to problem szczególnie poważny – w naszej grupie nikt się na niego nie skarżył – jednak dobrze mieć to na uwadze, siadając do rozgrywki.

Jeśli chodzi o skalowalność, wydawca deklaruje, że w Smartphone Inc. zagramy w od 1 do 5 graczy. Dolna granica wydaje się trochę zaniżona. To znaczy, tryb solo jest i działa, ale że działania Steve’a – bo tak nazywa się nasz wirtualny rywal – znamy z wyprzedzeniem, to okazuje się on mało satysfakcjonujący. Od 2 graczy gra się już jednak bardzo przyjemnie. Trzeba jednak zauważyć, że tytuł chodzi znacznie lepiej w większym składzie. Sytuacja na planszy jest wtedy o wiele bardziej dynamiczna i w większym stopniu musimy pilnować tego, co robią nasi rywale. W mniejszym gronie bezpośredniej interakcji jest mniej, a rozgrywka robi się nieco bardziej schematyczna. Co ciekawe, problem ten wydaje się nawet w większym stopniu dotykać planszy dla 2-3 graczy, w związku z czym nawet w mniej osób wolałem grać na dużej mapie.

Regrywalność

Jako że Smartphone Inc. jest grą praktycznie pozbawioną losowości, kolejne rozgrywki będą przebiegały dość podobnie. Zmienną będą jedynie dostępne technologie i ulepszenia oraz działania podejmowane przez innych graczy. Może to budzić pewne obawy o regrywalność, dlatego duże brawa dla Portal Games za to, że polskie wydanie zawiera od razu Aktualizację 1.1. W dodatku znajdziemy bowiem dodatkowe technologie oraz – przede wszystkim – Dyrektywy. Te ostatnie to specjalne zadania, za których spełnienie dostaniemy bonus punktowy. Takich Dyrektyw jest 24, a przed każdą rozgrywką dobieramy je w sposób losowy. Ich realizacja często będzie wymuszała na nas zmianę dotychczasowej strategii, co pomaga znacząco urozmaicić rozgrywkę.

Klimat

No dobra, ale tyle rozpisałem się o mechanice, a co z klimatem? Gdzie się podziewają te tytułowe smartfony? Dobre pytanie! Sam je sobie często zadawałem i podczas czytania instrukcji, i w trakcie rozgrywki. Dość powiedzieć, że nawet na okładce gry główny bohater trzyma w rękach… tablet. Tak naprawdę Smartphone Inc. nie jest grą o smartfonach. Ba, nawet nie próbuje nią być. To gra ekonomiczna, która pozwala nam się poczuć, jak prezes wielkiej korporacji, planujący w Excelu strategię firmy. Co sprzedajemy nie ma tak naprawdę żadnego znaczenia – równie dobrze co smartfony mogłyby to być leki albo zabawki dla dorosłych. Liczy się to, żebyśmy sprzedawali tego dużo i zgarniali za to jak najwięcej pieniędzy (czyt. punktów). I z tym gra radzi sobie bardzo dobrze. Choć mechanizmy rynkowe przedstawiono w sposób abstrakcyjny, to jednak wszystko spina się w sensowną całość i dobrze odwzorowuje zależności, które widzimy w realnym świecie.

Czy ten de facto brak klimatu jest tutaj wadą? Kwestia gustu. W mojej ocenie w żaden sposób to tytułowi nie szkodzi. Jeśli gramy dla klimatu, to już wielki napis „gra ekonomiczna” na pudełku powinien być dla nas wystarczającym ostrzeżeniem. Jeśli natomiast liczy się dla nas mechanika, to i tak nie będziemy zawiedzeni. Rozczarowani mogą być jedynie pasjonaci technologii, którzy liczyli tutaj na jakieś branżowe smaczki, a podejrzewam, że akurat wśród naszych czytelników kilka takich osób może się znaleźć (ba, sam jestem jedną z nich). Cóż, niczego takiego tutaj nie uświadczymy. Dostajemy jednak bardzo fajną planszówkę, która ma szansę uprzyjemnić nam niejeden wieczór. 

Podsumowanie

Wbrew temu, co sugeruje nazwa, Smartphone Inc. nie jest więc grą o smartfonach. Jest natomiast bardzo solidną grą ekonomiczną ze stosunkowo prostymi zasadami, która powinna zainteresować każdego fana planszówek. Niewątpliwym atutem tytułu jest to, że mimo tej prostoty udało się w nim zawrzeć sporo głębi, a każda z podejmowanych decyzji ma bezpośrednie przełożenie na sytuację na planszy. Pochwalić należy także fajne odwzorowanie mechanizmów rynkowych oraz brak przestojów podczas rozgrywki, nawet jeśli zasiadamy do niej w pełnym składzie. Wreszcie duży plus dla polskiego wydawcy za to, że w pudełku udało się zawrzeć rozszerzenie Aktualizacja 1.1, które mocno podnosi regrywalność. Wrażenie robi również wykonanie tytułu, w tym szczególnie obecność dwóch dwuwarstwowych plansz. Niestety z naszych obserwacji wynika, że jest ono mieczem obosiecznym – poza efektem „wow” nie wzbogaca za bardzo rozgrywki, a generuje kilka dodatkowych problemów. Całościowo jednak to niewielka rysa na bardzo udanej planszówce, która otrzymuje naszą rekomendację. 

Ocena końcowa: 8/10

Plusy:

• Proste zasady
• Dużo decyzji, mających bezpośrednie przełożenie na rozgrywkę
• Brak przestojów
• Ciekawe odwzorowanie mechanizmów rynkowych
• Dobrze skaluje się od 2 do 5 graczy
• Rozszerzenie Aktualizacja 1.1 w zestawie
• Czytelna szata graficzna

Minusy: