Polacy znaleźli tajemniczą figurkę. To ślad pradawnej cywilizacji
Mała, precyzyjnie wykonana główka z glinianej figurki – takim drobiazgiem odkrytym w Kuwejcie pochwalili się właśnie polscy archeolodzy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. To ślad pradawnej cywilizacji sprzed kilku tysięcy lat.
Nienaturalnie wydłużona czaszka, skośne oczy i płaski nos – to cechy typowe dla figurek z pradawnej kultury Ubaid. Często znajdowano je w rejonie Mezopotamii, zarówno w przypadku grobów, jak i osad. Kuwejt jest jednak poza tym obszarem, co czyni to odkrycie pierwszym tego typu okazem w rejonie Zatoki Perskiej. Jak wskazują badacze zajmujący się tą sprawą, obecność tej figurki stawia intrygujące pytania o jej przeznaczenie oraz symboliczne, a być może rytualne znaczenie.
Najstarsze stanowisko
To już kolejny sezon badań na stanowisku Bahra 1 na pustyni Al-Subiyah w północnym Kuwejcie realizowany przez Kuwejcko-Polską Misję Archeologiczną. Jest to to jedno miejsce związane z jedną z najstarszych i największych osad na Półwyspie Arabskim. Stanowisko jest datowane na okolice 5500 roku p.n.e. Badania prowadzone w tym miejscu w ramach kuwejcko-polskiej ekspedycji trwają tam od 2009 roku. Polskiej części ekspedycji przewodniczy prof. Piotr Bieliński, a tegoroczny sezon odbył się pod kierunkiem dr Agnieszki Pieńkowskiej (oboje z CAŚ UW).
Wykopaliska na stanowisku Bahra 1 dostarczają kluczowych informacji dla badań nad wymianą kulturową między neolitycznymi społecznościami Arabii a kulturą Ubaid, która wywodziła się z Mezopotamii i rozprzestrzeniła na szerokim obszarze od Anatolii po Półwysep Arabski. Najnowsze wyniki badań dostarczyły nowych, unikalnych informacji na ten temat. Najciekawsza jest oczywiście wspomniana figurka, ale to nie wszystko co udało się tym razem odkryć.
Kluczowy ślad w sprawie ceramiki
Kolejnym istotnym odkryciem jest potwierdzenie lokalnej produkcji ceramiki. Od początku badań na stanowisku Bahra 1 odkrywano dwa typy naczyń: importowaną ceramikę związaną z kulturą Ubaid oraz zupełnie odmienną ceramikę, tzw. Coarse Red Ware (CRW), znaną też z innych, współczesnych stanowisk na Półwyspie Arabskim. Ceramikę CRW od dawna uznawano więc za wyrób lokalny, jednak dotychczas brakowało dowodów, co do konkretnych miejsc jej produkcji. Kluczowym odkryciem było odnalezienie niewypalonego glinianego naczynia, które wraz z wynikami analiz prowadzonych pod kierunkiem dr hab. Anny Smogorzewskiej (WA UW) potwierdziło, że Bahra 1 to najstarsze znane miejsce produkcji ceramiki w regionie Zatoki.
Potwierdzenie lokalnej produkcji ceramiki otworzyło z kolei możliwość prowadzenia badań nad środowiskiem naturalnym w okolicy osady za czasów jej funkcjonowania. W procesie produkcji naczyń często dodawano do gliny drobne fragmenty roślin, takie jak sieczka. Pozostałości organiczne znaleziono zarówno w ceramice Ubaid, jak i CRW. W tym sezonie dr hab. prof. UW Aldona Mueller-Bieniek (WA UW) i dr Roman Hovsepyan, specjaliści w dziedzinie archeobotaniki, analizowali fragmenty ceramiki pod kątem śladów roślin.
Wstępne wyniki wskazują na obecność dzikich roślin, zwłaszcza trzciny, w lokalnie wytwarzanej ceramice. Natomiast w importowanej ceramice zidentyfikowano pozostałości roślin uprawnych, takich jak jęczmień i pszenica
– wyjaśnia dr Hovsepyan.
Rezultaty badań zostały zaprezentowane przedstawicielom Kuwejckiej Narodowej Rady Kultury, Sztuki i Literatury.
