Lepiej zrezygnuj z takiej diety. Może powodować depresję
Czy nieodpowiednia dieta może zwiększyć ryzyko występowania depresji? Okazuje się, że tak, i to nawet taka, która może uchodzić na zdrową. Szczególnie narażeni są mężczyźni.
Restrykcyjne diety, zwłaszcza te ubogie w kalorie lub składniki odżywcze, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych, szczególnie u mężczyzn z nadwagą. Takie wnioski płyną z badania opublikowanego w "BMJ Nutrition Prevention & Health", które podważa dotychczasowe przekonania o wyłącznie pozytywnym wpływie diet na zdrowie psychiczne.
Dieta a zdrowie psychiczne
Wcześniejsze badania wskazywały na związek "zdrowej" diety (bogatej w świeże produkty, pełne ziarna, chude białka) z niższym ryzykiem depresji, natomiast diety oparte na przetworzonej żywności wiązały się z wyższym ryzykiem. Jednakże naukowcy zwracają uwagę, że niewiele było wiadomo o wpływie diet restrykcyjnych.
Badanie objęło 28 525 dorosłych osób z USA. Około 8% respondentów zgłosiło objawy depresyjne. Wśród nich, 29% miało zdrową wagę, 33% nadwagę, a 38% było otyłych. Uczestnicy byli pytani o stosowane diety, które podzielono na ograniczające kalorie, ograniczające składniki odżywcze oraz ustalone wzorce żywieniowe.
Mężczyźni i osoby z nadwagą szczególnie narażone
Wyniki pokazały, że osoby na dietach ograniczających kalorie miały średnio wyższe wyniki w kwestionariuszu PHQ-9 (oceniającym objawy depresyjne) o 0,29 punktu w porównaniu do osób niestosujących żadnej diety. Ten wzrost był bardziej znaczący u osób z nadwagą, które również były na dietach ograniczających kalorie (0,46 punktu). Z kolei na na dietach ograniczających składniki odżywcze wzrost wynosił aż 0,61 punktów.
Diety restrykcyjne były również związane z wyższymi wynikami w zakresie objawów poznawczo-afektywnych (związek między myślami a uczuciami) oraz objawów somatycznych (niepokój związany z objawami fizycznymi). Różnice te były widoczne również w zależności od płci. Dieta ograniczająca składniki odżywcze wiązała się z wyższymi objawami poznawczo-afektywnymi u mężczyzn niż u kobiet.
Zdrowa dieta nie taka zdrowa?
Badacze przyznają, że jest to badanie obserwacyjne, co uniemożliwia jednoznaczne określenie przyczynowo-skutkowe. Ponadto wyniki stoją w sprzeczności z wcześniejszymi badaniami, które sugerowały poprawę objawów depresyjnych na dietach niskokalorycznych.
Wyjaśnieniem może być to, że wcześniejsze badania były często kontrolowanymi badaniami klinicznymi, gdzie diety były precyzyjnie zbilansowane. W rzeczywistości jednak restrykcyjne diety i otyłość często prowadzą do niedoborów składników odżywczych (np. białka, witamin, minerałów) i wywołują stres fizjologiczny. To może pogarszać symptomy depresyjne. Inne możliwe przyczyny to brak sukcesu w utracie wagi lub efekt jo-jo.
W kontekście różnic płciowych naukowcy sugerują, że witamina B12 i kwas tłuszczowy omega-3 są kluczowe dla zdrowia mózgu. Diety ubogie w węglowodany lub tłuszcze mogą teoretycznie pogorszyć funkcjonowanie mózgu i nasilić objawy poznawczo-afektywne, zwłaszcza u mężczyzn, którzy mają większe potrzeby żywieniowe.
Profesor Sumantra Ray podkreśla, że badanie to dodaje nowe dowody do związku między dietą a zdrowiem psychicznym, podnosząc ważne pytania o to, czy diety restrykcyjne, ubogie w składniki odżywcze korzystne dla zdrowia poznawczego, mogą sprzyjać objawom depresyjnym. Zaznacza jednak, że efekty są niewielkie, a do pełnego zrozumienia tego związku potrzebne są dalsze, dobrze zaprojektowane badania.
Dlatego tak ważne jest, aby na diecie nie skupiać się tylko na kaloriach, które są kluczowym wskaźnikiem dla gubienia kilogramów, ale również przyłożyć dużą uwagę do odpowiedniego zbilansowania wartości odżywczych posiłków.
