Każdy gracz chce go mieć, ale czemu? AMD Ryzen 7 9800X3D (Test)

AMD Ryzen 9000 jest najnowszą rodziną procesorów dla komputerów stacjonarnych w ofercie Amerykanów. Co prawda podobnie jak seria Ryzen 7000 nadal korzysta ona z gniazda AMD AM5, ale tym razem zastosowano nową architekturę - AMD Zen 5. Całość produkowana jest w zakładach tajwańskiego TSMC, a my dostajemy połączenie litografii klasy 4 i 6 nm.

AMD Ryzen 7 9800X3D okrzyknięty został królem gamingowych PC

W efekcie mówimy zarówno o atrakcyjnych temperaturach, jak i poborze mocy. Zwłaszcza w zestawieniu z bezpośrednią konkurencją jaką jest Intel. Oczywiście różne zastosowania mają różne wymagania. Czerwoni przygotowali też coś dla graczy, czyli warianty AMD Ryzen 9000X3D. Wyposażone są one w dużą, dodatkową pamięć podręczną na bazie 3D V-Cache. Jej głównym celem jest zwiększenie wydajności w grach.

Pierwszym i jak na razie jedynym dostępnym modelem jest AMD Ryzen 7 9800X3D, który debiutował w listopadzie tego roku. Mowa o procesorze 8-rdzeniowym i 16-wątkowym z taktowaniem bazowym 4,7 GHz i do 5,2 GHz w trybie boost. Dopełnia to aż 96 MB pamięci typu L3. Dostajemy tutaj podstawowy układ graficzny (tzw. iGPU), ale brak jest jednostki NPU do zadań związanych ze sztuczną inteligencją.

W porównaniu do serii AMD Ryzen 7000X3D mowa o dwóch głównych zmianach. Pierwsza z nich to znaczne podniesienie zegarów - aż o 500 MHz, co oznacza spory skok wydajności nawet w przypadku niewielkich zmian w IPC. Druga, nawet ważniejsza, to inna budowa. Wcześniej 3D V-Cache znajdowało się na nad układem CCD, teraz jest poniżej. Ma to pozytywny wpływ na temperatury, jako że łatwiej przekazać w ten sposób ciepło do metalowego IHS, a następnie coolera CPU.

AMD Ryzen 7 9800X3D współpracuje z niemal wszystkimi płytami głównymi na rynku, które wyposażono w socket AM5. Mowa więc nie tylko o najnowszych propozycjach na bazie chipsetów AMD 800, ale również AMD 600. Jednak sięgając po starszą platformę konieczna będzie wcześniejsza aktualizacja BIOSu, inaczej CPU może zostać niewykryty.

Platforma testowa

Każdy test przeprowadzany był dziesięć razy, a następnie wyciągana była średnia. Taka metodologia pozwala zauważyć i wyeliminować ewentualne anomalie oraz błędy. Platforma testowa wyglądała następująco:

• Płyta główna: ASRock X870E Taichi
• RAM: G.SKILL Trident Z5 RGB (2x 16 GB, 6400 MHz, CL 32)
• Karta graficzna: GIGABYTE AORUS GeForce RTX 4080 16 GB MASTER
• SSD: ADATA XPG GAMMIX S70 Blade
• Zasilacz: Cooler Master MWE Gold V2 1050 W
• Obudowa: Fractal North XL
• Chłodzenie: Arctic Liquid Freezer II 360 A-RGB
• Pasta termoprzewodząca: SilentiumPC Pactum PT-4
• System operacyjny: Windows 10

Testy syntetyczne

Na start bierzemy bardzo popularny program testowy, czyli Cinebench. Sprawdzamy tylko najpopularniejszą wersję 2024, która jest lepiej dostosowana do współczesnych PC. Mamy do wyboru dwa testy sprawdzające wydajność jedno- lub wielowątkową z wynikiem wyrażonym w punktach, każdy pomiar trwa około 10 minut. Uzyskany wynik możemy porównać z wynikami innych użytkowników.

W obu testach dla Cinebench 2024 widać, że AMD odstaje względem Intela. Zarówno wydajność jedno-, jak i wielowątkowa jest gorsza niż w przypadku zbliżonych cenowo Intel Arrow Lake i Raptor Lake Refresh. Bliżej tutaj do starszych generacji i/lub słabszych modeli, m.in. dużo tańszego Intel Core i5-14600K. Jest jednak zauważalnie lepiej niż w przypadku AMD Ryzen 7 7800X3D. Nie powinno być to jednak zaskoczeniem - te programy testują głównie wydajność podczas pracy przy renderingu, a mowa o CPU stworzonym z myślą o graczach.

Dalej przyjrzyjmy się wynikom benchmarka wbudowanego w CPU-Z. Nie przekłada się on co prawda bezpośrednio na wydajność w grach, ale jest prosty w obsłudze, bardzo szybki i oferuje powtarzalne wyniki. Tym samym chętnie stosowany jest przez osoby sprawdzające swój PC, które niekoniecznie mają wiedzę czy czas na bardziej rozbudowane i dłuższe testy.

Tutaj AMD Ryzen 7 9800X3D przegrywa ze wspomnianym wcześniej Intel Core i5-14600K. Różnica nie jest kolosalna, ale nie jest też pomijalna - Niebiescy są o około 6% wydajniejsi w zadaniach obciążających jeden rdzeń i o około 15% w zadaniach wielowątkowych. Tutaj teoretycznie trzeba podkreślić, że propozycja Intela jest bardziej rozbudowa - 14R i 20 W, ale... pozostaje przy tym tańsza, a część z tych rdzeni to małe układy typu E.

Ostatnim z użytych przez nas programów syntetycznych jest 3DMark, a dokładniej scenariusze "CPU Profile" i "Time Spy". Pierwszy z nich bada tylko możliwości obliczeniowe procesora, drugi zaś oferuje niejednostajne i różnorodne obciążenie podobne do tego, co obserwujemy podczas grania w najnowsze gry AAA. Sprawdzana jest zarówno wydajność procesora, ale i karty graficznej oraz pamięci RAM.

3DMark to powrót do tego, co mogliśmy obserwować w przypadku testów Cinebench. AMD Ryzen 7 9800X3D kolejny raz odnotowuje wzrost względem poprzedniej generacji i modelu Ryzen 7 7800X3D, a przy tym zrównuje się z Intel Core i5-14600K. Jednak nie ma mowy o nawiązaniu walki z Intel Core i9 14900K czy Core Ultra 9 285K. Teoretycznie patrząc na portfolio to inne segmenty, jednak inaczej to wygląda w przypadku cen.

Testy praktyczne

Oczywiście wśród czytelników znajdą się osoby, które gardzą wynikami nawet najlepszych, najpopularniejszych i najbardziej powtarzalnych benchmarków. Tym samym postanowiliśmy sprawdzić procesory Intel Arrow Lake również w bardziej codziennych zastosowaniach.

Pierwszym testem jest wydajność w pakowaniu i rozpakowywaniu archiwów danych przy użyciu darmowego programu 7-Zip. Aplikacja robi dobry użytek ze wszystkich dostępnych rdzeni i wątków, a tym samym dobrze nadaje się do testowania procesorów. Wrażliwa jest też na ustawienia pamięci RAM i różne niestabilności (m.in w przypadku OC).

A co z grami? To właśnie tutaj AMD Ryzen 7 9800X3D oraz pamięć 3D-V Cache nabierają prawdziwych rumieńców. Oczywiście wszystko będzie zależeć od konkretnego tytułu (gatunek, silnik) i miejsca testowego. Nie da się jednak zaprzeczyć, że widzimy tutaj nie tylko spory postęp względem obu starszych generacji, ale również najnowszych propozycji Intela. Dotyczy to zarówno rozdzielczości Full HD, jak i 4K.

Dla łatwiejszego wglądu przedstawiamy zbiorczy wykres, gdzie wyniki ze wszystkich gier zostały razem zsumowane. Mowa o takich tytułach jak Cyberpunk 2077, Totalwar: Warhammer III, Black Myth: Wukong, Baldur's Gate 3, Counter-Strike 2, Hogwarts Legacy, Elden Ring czy Starfield. Jest to więc dość szeroki wachlarz produkcji z różnych gatunków. AMD Ryzen 7 9800X3D najgorzej (ale nadal dobrze) poradził sobie w Starfieldzie, ale to głównie wina Bethesdy i archaicznego już Creation Engine.

Na uwagę zasługuje też bardzo wysoki minimalny FPS dla AMD Ryzen 7 9800X3D, który wypada lepiej nawet niż Intel Core i9-14900K czy Core Ultra 9 285K. Jeśli ta wartość jest niska, to podczas rozgrywki można mieć uczucie "szarpania" obrazu, a w przypadku zabawy z VR łatwiej o nudności. Tak czy siak w tym segmencie cenowym i wydajnościowym wszystkie CPU zapewniają już wysoki minimalny klatkaż.

Temperatury i pobór mocy

Do pomiarów używaliśmy programu AIDA64. Procesory pracowały z minimalnym możliwym napięciem, które zapewniało 12 godzin stabilnego testu. Testy na wykresach są wartościami maksymalnymi.

Śmiało możemy potwierdzić, że zmiana ułożenia 3D-V Cache i CCD pod IHS się opłaciła. AMD Ryzen 7 9800X3D jest procesorem stosunkowo chłodnym, zwłaszcza w porównaniu do Intel Raptor Lake Refresh. Mimo wszystko zalecane jest porządne chłodzenie wodne.

Największą zaletą AMD jest jednak niski pobór mocy. Na ustawieniach domyślnych odnotowaliśmy maksymalnie 126 W, zaś po (niewielkim) podkręcaniu było to 152 W. To wartości nie tylko znacznie mniejsze niż flagowce Intela, ale nawet średni segment. Ma to spore znaczenie w czasach drogiej energii elektrycznej.

Podsumowanie

Mimo obecności na rynku od zaledwie 3 miesięcy, AMD Ryzen 7 9800X3D zyskał już miano króla gamingu. Jest to jak najbardziej zasłużony tytuł, bowiem to najwydajniejszy procesor dla graczy. Wyprzedza on nie tylko inne układy AMD, w tym model Ryzen 9 9900X dysponujący większa liczbą rdzeni, ale również propozycje konkurencji. Intel Core i9-14900K czy Core Ultra 9 285K są przeważnie minimalnie słabsze.

To jednak nie koniec korzyści testowanego CPU. AMD Ryzen 7 9800X3D może się pochwalić również niskim poborem mocy oraz temperaturami. To ważne z wielu względów i pozwala na stworzenie cichego zestawu komputerowego nawet w małej obudowie. Tak czy siak zaleca się użycie chłodzenia wodnego. Wisienką na torcie jest przyszłościowa platforma AMD AM5, która powinna pozwolić na modernizację za kilka lat.

AMD Ryzen 7 9800X3D nie jest jednak procesorem idealnym. Najnowsze dziecko Czerwonych wyraźnie odstaje w programach służących do pracy, czego potwierdzeniem jest Cinebench (rendering) czy 7-Zip (archiwizacja). Różnice są duże, a wyprzedza go nawet dużo starszy Intel Core i5-14600K.