Unijnym regulatorom nie podoba się wprowadzona przez firmę Meta polityka, zgodnie z którą można albo godzić się na wykorzystywanie swoich danych, albo płacić za korzystanie z Facebooka czy Instagrama.
W trakcie ostatniego posiedzenia plenarnego, Europejska Rada Ochrony Danych (EDPB, European Data Protection Board) odpowiedziała na wniosek złożony na postawie Art. 64 ust. 2 RODO przez urzędy ochrony danych osobowych z Holandii, Norwegii i Hamburga. Opinia wydana przez unijnego regulatora dotyczy ważności zgody na przetwarzanie danych osobowych w celach reklamy behawioralnej w kontekście modeli "zgoda lub płatność", stosowanych przez duże platformy internetowe, na przykład Facebooka czy Instagrama.
Platformy internetowe powinny zapewnić użytkownikom rzeczywisty wybór przy stosowaniu modeli "zgoda lub płatność". Obecne modele zazwyczaj wymagają od osób albo oddania wszystkich swoich danych, albo zapłaty. W rezultacie większość użytkowników zgadza się na przetwarzanie, aby móc korzystać z usługi, nie rozumiejąc pełnych konsekwencji swoich wyborów.
– powiedziała Anu Talus, Przewodnicząca EDPB
EDPB uważa, że modele "zgoda lub płatność", wdrażane przez duże platformy internetowe, w większości przypadków nie będą mogły spełnić wymagań dotyczących ważnej zgody, jeśli konfrontują użytkowników tylko z wyborem między zgodą na przetwarzanie danych osobowych w celach reklamy behawioralnej a opłatą. Oferowanie tylko płatnej alternatywy dla usług, które wiążą się z przetwarzaniem danych osobowych w celach reklamy behawioralnej, nie powinno być domyślnym rozwiązaniem dla administratorów danych. Przy opracowywaniu alternatyw duże platformy internetowe powinny rozważyć zapewnienie użytkownikom równoważnej alternatywy, która nie wiązałaby się z opłatą.
Jeśli administratorzy danych zdecydują się jednak pobierać opłatę za dostęp do "równoważnej alternatywy", powinni poważnie rozważyć oferowanie dodatkowej alternatywy. Ta darmowa alternatywa powinna być bez reklamy behawioralnej, na przykład ograniczając się do takiej formy reklamy, która wiąże się z przetwarzaniem mniejszej ilości danych osobowych lub ich brakiem. Europejska Rada Ochrony Danych uważa, że jest to szczególnie ważny czynnik przy ocenie ważności zgody na mocy przepisów RODO.
Uzyskanie zgody nie zwalnia administratora danych z przestrzegania wszystkich zasad określonych w art. 5 RODO, takich jak ograniczenie celu, minimalizacja danych czy uczciwość. Duże platformy internetowe powinny również brać pod uwagę zgodność z zasadami konieczności i proporcjonalności, są też odpowiedzialne za wykazanie, że ich przetwarzanie jest ogólnie zgodne z RODO.
Jeśli natomiast chodzi o potrzebę, aby zgoda była wolna, należy wziąć pod uwagę takie kryteria, jak warunkowość, szkoda, nierównowaga sił i szczegółowość. EDPB wyjaśnia, że żadna pobierana opłata nie może sprawić, że użytkownicy będą się czuli zmuszeni do wyrażenia zgody. Administratorzy danych powinni w każdym przypadku ocenić, czy opłata jest w ogóle odpowiednia i jaka kwota jest odpowiednia w danych okolicznościach.
Duże platformy internetowe powinny również rozważyć, czy decyzja o niewyrażeniu zgody może prowadzić do negatywnych konsekwencji dla osoby, takich jak wykluczenie z ważnej usługi, brak dostępu do profesjonalnych sieci lub ryzyko utraty treści lub połączeń. EDPB zauważa, że takie negatywne konsekwencje są prawdopodobne wtedy, gdy duże platformy internetowe używają modelu "zgoda lub płatność" jedynie dla własnych korzyści.
Administratorzy danych powinni w każdym przypadku ocenić, czy istnieje nierównowaga sił między użytkownikiem a administratorem danych. Czynniki, które należy przy tym wziąć pod uwagę, obejmują pozycję dużych platform internetowych na rynku, stopień, w jakim użytkownik polega na usłudze i główną grupę docelową usługi. EDPB dostarcza elementy do oceny kryteriów świadomej, konkretnej i jednoznacznej zgody, które duże platformy internetowe powinny wziąć pod uwagę przy wdrażaniu modeli "zgoda lub płatność".
Administratorzy danych powinni zawsze dbać o to, by nie przekształcać podstawowego prawa do ochrony danych w funkcję, za którą osoby muszą płacić, aby z niej korzystać. Osoby powinny być w pełni świadome wartości i konsekwencji swoich wyborów.
– dodała Anu Talus
Zobacz: Awarie Facebooka będą coraz częstsze
Zobacz: TikTok zrobił podróbkę Instagrama. Na razie tylko dla wybranych
Źródło zdjęć: Frederic Legrand - COMEO / Shutterstock.com, viewimage / Shutterstock.com
Źródło tekstu: EDPD
