TELEPOLIS.PL

Jaki komputer do gier i pracy? Polecane zestawy na wrzesień 2024

Sat, 31 Aug 2024 17:19:00 +0200

Szukasz komputera do gier? Wydajnej stacji roboczej? A może taniego zestawu do pracy biurowej? Nie ma znaczenia ile chcesz wydać, z naszymi polecanymi zestawami komputerowymi na wrzesień 2024 znajdziesz coś dla siebie

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Liczy się dla nas przede wszystkim wydajność oraz niezawodność proponowanych podzespołów. Są to komputery skompletowane z myślą zarówno o graniu, jak i typowej pracy. Stawiamy na mocny procesor, kartę graficzną oraz szybkie pamięci RAM. Na dalszym planie, chociaż w żadnym wypadku nie ignorowane, są płyta główna, dysk czy zasilacz. W przypadku nośników danych całkowicie rezygnujemy z dysków talerzowych, oferując już tylko nośniki SSD. Ich ceny są dzisiaj na tyle niskie, że konstrukcje HDD tracą sens w komputerach domowych. Zwłaszcza biorąc pod uwagę komfort pracy.

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. i 13. generacji. Wszystkie nasze zestawy są komponowane w taki sposób, by umożliwić prostą modernizację w przyszłości.

W przypadku kart graficznych również nie zawsze proponujemy to co najnowsze. Co prawda serie jak AMD Radeon RX 7000 czy NVIDIA GeForce RTX 4000 są z nami już długo, a wiele osób wyczekuje nowych generacji w tym roku, ale część poprzedników nadal wychodzi lepiej w stosunku cena-wydajność lub oferuje więcej pamięci VRAM. Zwłaszcza, jeśli ktoś celuje w niższy segment czy nie zależy mu na technologiach jak raytracing. Tym samym warto sięgać, póki to jeszcze możliwe, po nieco starsze modele oraz egzemplarze używane.

Zobacz: Sprawdzamy polskie SSD. W ich środku skrywa się tajemnica (Test)

Pamiętajcie też, że składanie komputerów to kwestia mocno indywidualna. Każdy z nas ma swoje preferencje odnośnie producentów czy konkretnych podzespołów. Obecne propozycje przygotowane zostały na podstawie naszej wiedzy i doświadczeń. Jeśli jednak Waszym zdaniem warto coś zmienić, to sugestii chętnie wysłuchamy w komentarzach.

Straciłeś dowód osobisty? Sprawdź, co musisz zrobić

Tue, 27 Aug 2024 12:34:00 +0200

Utrata dowodu osobistego może prowadzić do wielu problemów, w tym ryzyka wykorzystania danych osobowych przez oszustów. Zobacz, co musisz zrobić, gdy zdarzy się to Tobie.

Wakacyjne wyjazdy to czas relaksu i odkrywania nowych miejsc, ale również okres, w którym ryzyko zgubienia lub kradzieży dokumentów znacząco wzrasta. Zmiana otoczenia, odwiedzanie zatłoczonych miejsc oraz częste korzystanie z dowodu osobistego, na przykład przy zameldowaniu w hotelu czy wynajmie samochodu, mogą prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji. W lipcu 2024 roku odnotowano ponad 3,5 tysiąca zgłoszeń utraty dowodu osobistego. Od momentu uruchomienia usługi online, skorzystało z niej już ponad 250 tysięcy osób.

Coraz więcej zgłoszeń

Podczas wakacji liczba zgłoszeń utraty dowodu osobistego wyraźnie wzrasta. Ferie, wakacje i inne okresy zwiększonej aktywności turystycznej to czas, kiedy ludzie często przebywają w zatłoczonych miejscach takich jak plaże, lotniska czy centra turystyczne. Niestety, te warunki sprzyjają zarówno przypadkowej utracie, jak i kradzieży dokumentów. Dlatego warto wiedzieć, jak szybko i sprawnie zgłosić utratę dowodu, aby zminimalizować ryzyko potencjalnych problemów.

Straciłeś dowód i co dalej?

Jeśli zgubisz dowód osobisty lub zostanie on uszkodzony, powinieneś niezwłocznie zgłosić ten fakt. Można to zrobić na dwa sposoby: osobiście w urzędzie gminy lub przez internet za pomocą e-usług. Dla osób przebywających za granicą, zgłoszenie powinno zostać przekazane do najbliższego konsulatu – osobiście, listownie lub faksem. Po zgłoszeniu urzędnik unieważni dowód natychmiast. W przypadku kradzieży dokumentu wystarczy poinformować policję – nie trzeba zgłaszać tego faktu w urzędzie.

Jeśli masz nadzieję na odnalezienie zgubionego dowodu, istnieje możliwość jego czasowego zawieszenia, z opcją późniejszego przywrócenia ważności. Dotyczy to wyłącznie e-dowodów wydanych po 4 marca 2019 roku. Ważne jest również, aby pamiętać, że po ukończeniu 18. roku życia, zgłoszenie utraty dowodu automatycznie skutkuje zastrzeżeniem numeru PESEL.

Zgłoszenie przez Internet

Zgłoszenie utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego online jest proste i szybkie, ale wymaga posiadania profilu zaufanego, certyfikatu kwalifikowanego lub e-dowodu, które potwierdzają tożsamość użytkownika. Aby tego dokonać, należy:

udać się pod ten adres i kliknąć przycisk "Wyślij zgłoszenie",
zalogować się na stronę profilu zaufanego,
wybrać odpowiedni typ zgłoszenia – utrata lub uszkodzenie dowodu,
wskazać urząd, który wydał dokument; w przypadku uszkodzenia, jeśli urząd nie otrzymał jeszcze dowodu, należy dostarczyć go do tego urzędu,
kliknąć przycisk "Unieważnij dowód"; system przekierowuje do usługi e-podpis na stronie pz.gov.pl, gdzie wykorzystuje się profil zaufany i potwierdza unieważnienie kodem SMS, który zostaje wysłany na numer telefonu przypisany do profilu zaufanego.

Status dowodu osobistego zostanie od razu zaktualizowany w Rejestrze Dowodów Osobistych. Zaświadczenie o zgłoszeniu utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego zostanie przesłane na skrzynkę ePUAP. W przypadku zgłaszania uszkodzenia dowodu, dokument ten należy dostarczyć do urzędu osobiście lub wysłać pocztą.

Zgłoś utratę dowodu również w banku

Utrata dowodu osobistego może wiązać się z ryzykiem wykorzystania danych osobowych przez oszustów. Aby temu zapobiec, warto jak najszybciej zgłosić utratę dokumentu również w banku. Bank przekaże informację o zaginięciu dowodu do innych instytucji finansowych oraz operatorów komórkowych, co pomoże chronić Cię przed potencjalnym nadużyciem Twoich danych.

Pamiętaj, że szybka reakcja na utratę dowodu osobistego może uchronić cię przed wieloma problemami. Dzięki e-usługom zgłoszenie utraty dokumentu jest łatwe i możliwe do zrealizowania z dowolnego miejsca, o każdej porze.

Zobacz: Nowość w aplikacji mObywatel. Oto jak z niej skorzystać
Zobacz: Nie masz paszportu? Z tego lotniska polecisz bez żadnego dokumentu

Masz stary smartfon w szufladzie? Nie chomikuj go. Pokażę ci lepsze opcje

Sat, 24 Aug 2024 11:08:42 +0200

Stare smartfony zalegają w szufladach wielu Polaków, ale wcale nie muszą tak spędzać kolejnych miesięcy. Jest mnóstwo zastosowań, w których mogą się odnaleźć, a Ty tylko zyskasz.

Ramka na cyfrowe zdjęcia: Fotoo

Smartfon, którego ekran wciąż jest w dobrym stanie, będzie świetną ramką na zdjęcia. Pomoże w tym aplikacja Fotoo, która będzie wyświetlać kolekcję zdjęć w taki sposób, jaki sobie zażyczysz. Apka daje możliwość zmiany czasu wyświetlania, dobrania animacji, skupiania się na twarzach i tak dalej. Możesz też pokazać na ekranie prognozę pogody i aktualną godzinę. Teraz wystarczy, że zostawisz smartfon podłączony do ładowarki w ładnie wyeksponowanym miejscu.

Jeśli nakleisz na ekran matową folię i zrobisz gustowną ramkę wokół ekranu, możesz nawet udawać, że masz miniaturkę The Frame Samsunga. Trzeba tylko zebrać kolekcję dzieł sztuki z cyfrowego muzeum i znaleźć (lub zrobić) ramkę, która będzie ładnie otaczać smartfon.

Pobierz Fotoo za darmo z Google Play

Kamera do monitoringu: Alfred

Wyjeżdżasz na urlop? A może zostawiasz kota samego w domu? W tych scenariuszach przyda się aplikacja o wdzięcznej nazwie Alfred. Pozwala ona zamienić dowolny smartfon i komputer w kamerę do monitoringu z możliwością podglądu przez internet. Alfred daje też możliwość wykrywania aktywności i może działać jak interkom.

Alfred jest bardzo prosty w użyciu. Po prostu wybierz, czy smartfon ma być kamerą, czy służyć do poglądu. Wszystko będzie działać na tym samym koncie. Smartfon, który ma być kamerą, trzeba teraz umieścić tak, by obejmował odpowiedni fragment pomieszczenia, zapewnić mu łączność z internetem oraz ciągłe ładowanie.

Pobierz aplikację Alfred za darmo z Google Play

Serwer plików: HTTP FS

Stary smartfon to w wielu przypadkach wciąż rześki komputer. Jeśli jego ekran nie jest w najlepszym stanie, może lepiej sprawdzi się, działając jako urządzenie sieciowe? Wypróbuj HTTP FS – aplikację, która pozwala łatwo udostępnić w sieci folder z plikami. Po włączeniu jej wystarczy, że wpiszesz w przeglądarce na dowolnym urządzeniu w domu podany adres lub zeskanujesz kod QR. Pliki można udostępnić tylko do odczytu lub do odczytu i zapisu.

Z tym zastosowaniem można zaszaleć. Jeśli masz pod ręką także hub USB, nic nie stoi na przeszkodzie, by podłączyć do starego telefonu także zewnętrzny dysk i udostępniać pliki także z niego.

Pobierz HTTP FS za darmo z Google Play

Przystawka telewizyjna: Kodi

Przystawki telewizyjne, które można podłączyć do starszych telewizorów, często mają ten sam system, co nasze stare smartfony. Jeśli więc Twój telefon może przesyłać obraz na duży ekran, nic nie stoi na przeszkodzie, by zrobić z niego odtwarzacz multimediów z YouTubem, Netflixem, VLC, przeglądarką i tak dalej. Można też sięgnąć po jedną aplikację, która zrobi z telefonu centrum multimedialne – Kodi. Zaletą tej apki jest jej niesamowita uniwersalność i dostępność tysięcy wtyczek i skórek, pozwalających korzystać z VoD, usług muzycznych i multimediów w różnych formatach.

Do Kodi powstały też aplikacje sterujące, które zamienią inny smartfon w pilot. To też kolejne zastosowanie dla starego sprzętu.

Pobierz Kodi za darmo z Google Play

Uniwersalny pilot: IrCode Finder

Stary smartfon możesz zostawić w salonie, by służył jako pilot do różnych urządzeń domowych. Najlepiej sprawdzą się tu modele z diodą podczerwieni (IR), bo nie tylko można na nich zainstalować aplikacje do sterowania różnymi sprzętami, ale też apkę IrCode Finder.

Z pomocą tej aplikacji można uzyskać dostęp do kodów wysyłanych przez setki modeli pilotów, a także odnaleźć własne. Tym sposobem odzyskałam możliwość zdalnego sterowania wentylatorem, do którego pilot posiałam kilka lat temu.

Pobierz IrCode Finder za darmo z Google Play

Jeśli zaś chcesz mieć zarówno pilot IR i możliwość sterowania sprzętem smart w jednej aplikacji, być może znajdziesz swoje urządzenia w bazie aplikacji Lean Remote.

Zegarek z budzikiem: Gentle Wakeup

Specjaliści polecają, byśmy nie spędzali czasu przed spaniem z nosem w ekranie. A jednak dobrze by było mieć ustawiony budzik… i może posłuchać muzyki przed spaniem. Jak to zrobić nie zanosząc do sypialni smartfonu, by nie korcił łatwy dostęp do mediów? Można postawić starszy smartfon na stojaczku i zrobić z niego podręczny, bardzo przyjemny budzik. Do tego celu wybrałam Gentle Wakeup.

Gentle Wakeup to apka wyświetlająca przez cały czas na ekranie zegar. Ponadto ma możliwość budzenia w przyjemny sposób – światłem imitującym świt oraz dźwiękami natury.

Ściągnij Gentle Wakeup za darmo z Google Play

Radiobudzik jak za starych czasów: Radio Alarm i Night Clock

Bardzo miło wspominam radiobudzik, który mieli moi dziadkowie. Miał czerwony wyświetlacz segmentowy i oczywiście można było ustawić ulubioną stację radiową jako budzik. Ten efekt można odtworzyć z użyciem dwóch aplikacji: Radio Alarm i Night Clock.

Night Clock służy do wyświetlania na czarnym ekranie aktualnej godziny i daje możliwość ustawienia kilku parametrów, na czele z formatem 12- i 24-godzinnym.

Radio Alarm, jak wskazuje nazwa, pozwala ustawić budzik i zamiast melodii i wibracji uruchomi odtwarzanie wybranej wcześniej stacji radiowej.

Do tego zastosowania najlepiej sprawdzą się modele z ekranem typu OLED, których czarne piksele nie świecą. Takie będą znacznie lepiej prezentować się w ciemności. Nie zaszkodzi też, jeśli telefon ma gniazdo jack 3,5 mm. To pozwoli podłączyć do niego na stałe lepszy głośnik, dzięki któremu słuchanie radia będzie przyjemniejsze.

Ściągnij Radio Alarm i Night Clock za darmo z Google Play

Czytnik e-booków: Moon+ Reader

Przed spaniem warto sięgnąć po dobrą książkę, co oczywiście można zrobić na starszym smartfonie ze sprawnym ekranem. Zostaw swój główny telefon gdzie indziej, a w sypialni trzymaj ten starszy, bez karty SIM i niepodłączony do Wi-Fi, by się nie rozpraszać.

Jednak zanim to zrobisz, wrzuć na urządzenie kilka książek i aplikację Moon+ Reader. Można w niej wybrać wygląd tekstu, jasność ekranu, kolor tła i liter i oczywiście nałożyć filtr niebieskiego światła, dzięki któremu zasypianie będzie łatwiejsze. Są tu też takie bajery jak automatyczne przewijanie tekstu na ekranie, zakładki i zaznaczanie cytatów.

Ściągnij Moon+ Reader za darmo z Google Play

Retrokonsola: Lemuroid

Tęsknisz za grami z Pegasusa albo PSP? Wykorzystaj swój stary smartfon, by odkurzyć wspomnienia. W tym pomoże aplikacja Lemuroid, która stanowi bazę dla kilkudziesięciu emulatorów starych konsol. Na nich bez problemu uruchomisz gry z dzieciństwa, a także zapiszesz postępy i zrobisz kopię zapasową na swoim Dysku Google. Musisz tylko mieć własne kopie tych gier.

W tej sytuacji warto podłączyć do telefonu kontroler. Można oczywiście grać przyciskami na ekranie dotykowym, ale wiele gier dużo na tym traci. Lemuroid pozwala oczywiście poustawiać odpowiednie funkcje dla przycisków, by grało Ci się jak najwygodniej.

Ściągnij Lemuroid za darmo z Google Play

Oczywiście, jeśli nie masz ochoty dalej używać swojego wysłużonego smartfonu, możesz go „upłynnić”. Serwisy i operatorzy prowadzą programy skupu, w których możesz zamienić stare urządzenie na gotówkę lub bon zakupowy. Niektóre modele można naprawdę dobrze sprzedać. Jeśli zaś smartfon już do niczego się nie nadaje, warto oddać go do recyklingu. Tu znów na pomoc przychodzą salony operatorów, gdzie można oddać zużyte urządzenia z czystym sumieniem. Pojadą do miejsc, gdzie cenne metale zostaną odzyskane, a niebezpieczne elementy odpowiednio zutylizowane.

Zobacz: Sprzedałam swój telefon Orange. Zobacz, jakie to proste!

Dynamiczne taryfy prądu. Wyjaśniamy, o co chodzi

Sat, 24 Aug 2024 08:30:00 +0200

Od 24 sierpnia dostawcy energii elektrycznej w Polsce muszą oferować nowe taryfy dynamiczne. Ich wybór będzie dobrowolny, ale dla wielu osób może okazać się bardzo korzystany. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć o nowych taryfach.

Ceny prądu to jeden z najgorętszych tematów ostatnich lat. W 2022 roku nadszedł kryzys, z powodu którego ceny energii drastycznie wzrosły. Momentami były nawet 5- albo 6-krotnie wyższe niż przed kryzysem. Z tego powodu rząd, najpierw PiS, a potem także koalicyjny, zdecydował się na działania zapobiegające drastycznym podwyżkom. Te polegały między innymi na mrożeniu cen, a teraz także na wprowadzeniu bonu energetycznego.

Tymczasem gospodarstwa domowe czeka w tym roku jeszcze jedna nowość. Chodzi o taryfy dynamiczne, które obowiązkowo będzie musiał oferować każdy operator, który obsługuje co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych. Ci mniejsi również będą mogli je wprowadzić, ale nie mają takiego przymusu. Dynamiczne taryfy zaczną obowiązywać już od 24 sierpnia. Nie dla wszystkich będzie to sensowna alternatywa, ale dla części osób może to być sposób na obniżenie rachunków za prąd.

Czym są taryfy dynamiczne?

Taryfy dynamiczne, jak sama nazwa wskazuje, zmieniają się dynamicznie w ciągu dnia. To zupełnie inne podejście do rozliczania rachunków za energię. Do tej pory mogliśmy wybierać taryfy ze stałymi cenami, wyjątek stanowi jedynie taryfa G12, w której inna cena obowiązuje w ciągu dnia, a inna (niższa) w nocy.

W przypadku taryfy dynamicznej cena aktualizowana jest nawet co 15 minut. Jej wysokość będzie zależna od kilku czynników, ale najważniejszym będzie aktualne zapotrzebowanie. Jeśli będzie ono wysokie, to cena będzie wyższa. Gdy obciążenie sieci będzie niższe, to zapłacimy mniej. Przekładając to na chłopski rozum – najczęściej wieczorem cena energii elektrycznej będzie wysoka, bo wtedy zapotrzebowanie jest najwyższe, a wczesnym rankiem, w środku dnia i w nocy niższa.

Co ważne, taryfy dynamiczne mają wpływ tylko i wyłącznie na cenę za kWh. Pozostałe części rachunku, w tym opłaty dystrybucyjne, pozostaną bez zmian.

Umowa z ceną dynamiczną będzie najkorzystniejsza dla odbiorców, którzy są gotowi na to, by zmieić codzienne nawyki, aktywnie śledzić rynek energii oraz dostosowywać pobór do zmieniających się cen. Przejście na umowę z ceną dynamiczną może być również korzystne dla klientów posiadających inteligentne systemy typu smart home lub magazyny energii. Umożliwi to optymalne wykorzystanie energii lub jej magazynowanie, w czasie, kiedy energia jest atrakcyjna cenowo, niezależnie od tego czy jesteśmy aktualnie w miejscu zamieszkania czy nie.

- tłumaczy nam biuro prasowe PGE.

Kto może skorzystać z taryf dynamicznych?

Przede wszystkim korzystanie z taryf dynamicznych będzie dobrowolne. Odbiorca energii sam zdecyduje, czy chce z nich korzystać, podpisując z dostawcą albo nową umowę, albo aneks do tej już obowiązującej. Jednak nie jest to opcja dostępna dla wszystkich. Najpierw trzeba spełnić określone warunki.

Są dwa główne warunki, które klient powinien spełnić, aby skorzystać z oferty z taryfą dynamiczną: powinien być odbiorcą końcowym energii elektrycznej, czyli wykorzystywać energię wyłącznie na własny użytek w gospodarstwie domowym lub być klientem o statusie prosumenta. Drugim warunkiem jest posiadanie zainstalowanego licznika zdalnego odczytu.

- wyjaśnia w rozmowie z TELEPOLIS.PL biuro prasowe PGE.

To właśnie posiadanie czytnika zdalnego odczytu będzie dla wielu największą przeszkodą w skorzystaniu z taryf dynamicznych. Aktualnie w Polsce trwa wielka wymiana liczników właśnie na nowoczesne modele, które umożliwiają między innymi odczyt zdalny. Te mają być obecne we wszystkich gospodarstwach domowych do końca 2030 roku, więc cały proces chwilę jeszcze zajmie. Według przepisów nowoczesne liczniki mają być obecne w 25 proc. gospodarstw do końca 2025 roku, w 65 proc. do końca 2027 i w 80 proc. do końca 2028 roku.

Sama wymiana liczników jest darmowa z perspektywy konsumentów. Koszt w całości ponoszą dostawcy energii elektrycznej, czyli PGE, Enea, Energa czy też Tauron.

Na koniec pierwszego półrocza 2024 r. w sieciach elektroenergetycznych PGE Dystrybucja zainstalowanych było 1 515 tys. liczników zdalnego odczytu u odbiorców przyłączonych do sieci nN.

- zdradza nam PGE.

Czy to się opłaca?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, dla kogo opłacalne będą taryfy dynamiczne. Urząd Regulacji Energetyki przypomina, że sprzedawcy prądu mają ustawowy obowiązek poinformowania klienta zarówno o korzyściach, jak i o ryzykach związanych z taryfami dynamicznymi.

W praktyce bardzo ważne będzie stałe kontrolowanie zużycia energii i dostosowywanie się do panujących warunków. Dla przykładu nieopłacalne będzie ładowanie elektrycznego samochodu wieczorem, bowiem w nocy lub popołudniu będzie to tańsze. To samo tyczy się prania, zmywania naczyń czy suszenia ubrań, które – dzięki nowoczesnym urządzeniom – można automatycznie ustawić na godziny nocne lub popołudniowe, gdy nie ma nas w domu.

Świetnym rozwiązaniem w domach mogą być też banki energii, które można ładować w nocy, z niższą ceną, aby później korzystać ze zgromadzonej energii w czasie, gdy ceny są wyższe.

Należy jednak pamiętać, że korzystanie z dynamicznych cen energii elektrycznej nie gwarantuje automatycznie oszczędności. Istnieje ryzyko, że przy braku efektywnego zarządzania przez klienta zużyciem energii w odpowiedzi na zmieniające się ceny rachunek za energię może być wyższy niż zazwyczaj.

- przestrzega Grupa Tauron.

Według Ministerstwa Klimatu i Środowiska na taryfach dynamicznych mogą skorzystać przede wszystkim gospodarstwa domowe, które korzystają z pomp ciepła. Jedno jest pewne – nie jest to rozwiązanie dla każdego i warto rozważyć wszystkie za i przeciw, zanim zdecydujecie się na tego typu umowę ze swoim dostawcą energii.

Jaki komputer do gier i pracy? Polecane zestawy na sierpień 2024

Wed, 31 Jul 2024 23:05:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Zobacz: Sprawdzamy polskie SSD. W ich środku skrywa się tajemnica (Test)

Żądają od Polaków skanów dowodów. Czy to zgodne z prawem? Wyjaśniamy

Fri, 26 Jul 2024 16:48:40 +0200

Coraz więcej konsumentów skarży się na praktyki operatorów telekomunikacyjnych w Polsce. Głównym zarzutem jest wymaganie nadmiernej ilości danych osobowych, w tym żądanie skanu dowodu osobistego przy zawieraniu umów na odległość. W dobie rosnącej świadomości dotyczącej ochrony danych osobowych, takie działania mogą budzić uzasadnione obawy. A jak te praktyki mają się do obowiązujących przepisów, w tym RODO i ustawy Prawo Telekomunikacyjne?

Klienci firm telekomunikacyjnych coraz częściej zgłaszają, że operatorzy żądają od nich skanów dowodów osobistych jako warunku zawarcia umowy na odległość. Taka praktyka budzi niepokój, zwłaszcza w kontekście możliwego wykorzystania tych danych do celów niezgodnych z ich przeznaczeniem lub potencjalnych naruszeń bezpieczeństwa.

To przerażające, że aby zawrzeć umowę na abonament, muszę przesłać pełen skan mojego dowodu osobistego. Co jeśli te dane wpadną w niepowołane ręce?

– pyta jeden z klientów

RODO a praktyki operatorów

Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO), które obowiązuje w całej Unii Europejskiej od maja 2018 roku, ma na celu ochronę prywatności obywateli i regulowanie przetwarzania danych osobowych przez firmy. Zgodnie z umieszczonymi tam zapisami, przetwarzanie danych osobowych musi być zgodne z zasadami minimalizacji danych. Oznacza to, że firmy powinny zbierać tylko te dane, które są niezbędne do realizacji danego celu.

Żądanie skanu dowodu osobistego może być uznane za naruszenie zasady minimalizacji danych, jeśli nie jest absolutnie konieczne do realizacji umowy. Ponadto, RODO nakłada na firmy obowiązek informowania konsumentów o celu zbierania danych, sposobach ich przetwarzania oraz o przysługujących im prawach. Z tego – jak wynika z relacji wielu osób – firmy telekomunikacyjne nie zawsze się wywiązują.

Co na to Prawo Telekomunikacyjne?

Obowiązująca wciąż ustawa Prawo Telekomunikacyjne (wkrótce zostanie zamieniona na ustawę Prawo komunikacji elektronicznej) reguluje działalność operatorów telekomunikacyjnych i nakłada na nich obowiązek przestrzegania przepisów dotyczących ochrony danych osobowych. Zgodnie z art. 161 tej ustawy, operatorzy mogą przetwarzać dane osobowe abonentów tylko w zakresie niezbędnym do świadczenia usług telekomunikacyjnych.

Z kolei art. 60b ustawy Prawo Telekomunikacyjne podaje, że operator może wymagać od użytkownika podania następujących danych:

imienia i nazwiska,
numeru PESEL (w przypadku osób fizycznych),
adresu zamieszkania,
numeru i serii dokumentu tożsamości (np. dowodu osobistego lub paszportu),
numeru NIP (w przypadku przedsiębiorców).

Dane te są niezbędne do zawarcia umowy oraz prawidłowego świadczenia usług telekomunikacyjnych. Niemniej jednak, żądanie skanu dowodu osobistego budzi kontrowersje, gdyż może prowadzić do nadmiernego przetwarzania danych osobowych, co jest niezgodne z zasadą minimalizacji danych określoną w RODO. Dowód osobisty czy paszport zawiera więcej danych niż operator telekomunikacyjny ma prawo wymagać od klienta. Na szczęście ten problem można dosyć łatwo obejść, o czym operator sieci Play wprost informuje na swojej stronie internetowej (więcej o tym w dalszej części tego artykułu).

Co na to operatorzy?

O tę wzbudzającą kontrowersje kwestię, czyli wymagane dokumenty i dane przy zawieraniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, zapytaliśmy operatorów sieci Orange, Play, Plus i T-Mobile. Oto, czego się dowiedzieliśmy. Pozwolę sobie na zachowanie tu kolejności alfabetycznej, zgodnie z nazwami telekomów z Wielkiej Czwórki.

Orange Polska

Zacznijmy od w pełni cyfrowej usługi Orange Flex. Jak wynika z strony pomocy tej usługi, klient może potwierdzić swoją tożsamość na kilka sposobów. Są to:

mojeID. Jeśli masz konto bankowe, możesz skorzystać z usługi mojeID. Podczas rejestracji w Orange Flex wybierz potwierdzenie tożsamości z wykorzystaniem mojeID. Zostaniesz przeniesiony na stronę mojeID, na której wybierzesz swój bank i zalogujesz się do niego. Po wyrażeniu zgody na przekazywanie danych dla Orange Polska SA, automatycznie wrócisz do aplikacji Orange Flex. I gotowe – czyli potwierdzone, że Ty to Ty. Aktualną listę banków w usłudze mojeID znajdziesz tu.

Zabawa w fotografa amatora. Wystarczy, że zrobisz zdjęcie swojego dokumentu (dowodu osobistego, paszportu lub karty pobytu) i twarzy (czyli selfie). Orange zapewnia, że nie przechowuje tych zdjęć, a są one potrzebne tylko do sprawdzenia, że jesteś właścicielem numeru. A po wszystkim zdjęcie jest usuwane. Ta opcja przeznaczona jest dla osób pełnoletnich.

Przez kartę SIM Orange. Możesz też potwierdzić, że Ty to Ty inaczej. Kup dowolna kartę SIM Orange w ofercie na kartę i zarejestruj ją w salonie Orange lub salonikach i sklepach: Żabka, Fresh Market, Kolporter, Ruch, Inmedio, Relay. Również na Poczcie Polskiej. Następnie ściągnij aplikację Flex i przenieś ten numer do Orange Flex. Z tej opcji możesz skorzystać jeśli masz 13 lat i więcej.

A co w przypadku umów na inne oferty Orange? Tu z obszerną odpowiedzią przychodzi Wojciech Jabczyński, rzecznik pomarańczowego operatora:

Orange Polska nie wymaga skanowania dowodu osobistego klienta przy zawieraniu umów.

W zależności od rodzaju zamawianej usługi i kanału realizacji zamówienia, klient może podpisać umowę osobiście, np.: w salonie sprzedaży, u kuriera, u technika albo zdalnie w formie e-umowy, którą zawiera i akceptuje przez Internet.

Przed sprzedażą usług weryfikujemy tożsamość każdego klienta. W salonie odbywa się na podstawie dokumentu potwierdzającego tożsamość. W kanałach zdalnych klient weryfikowany jest na IVR lub u doradcy kodem klienta lub biometrycznie.

Dokumenty wymagane przy zawieraniu umowy w salonie, u kuriera lub technika:

Obywatel RP: własny dowód osobisty, również w aplikacji mObywatel;

Cudzoziemiec: karta pobytu z PESEL (obligatoryjnie) lub zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE (wyłącznie dla obywateli UE) z nadanym obligatoryjnie PESEL (dopuszczalne jest odrębne zaświadczenie wydane na druku urzędowym);

W przypadku zakupu w imieniu abonenta (opiekun prawny/kurator/pełnomocnik) - dodatkowo wymagane jest pełnomocnictwo.

Zatwierdzenie umowy na odległość następuje poprzez jej akceptację wysłaną na e-maila lub SMS-a.

Mogą wystąpić przypadki, kiedy do zawarcia umowy potrzebne będą: wpłata kaucji, opłacenie zaległych faktur lub przyjęcie od klienta jednego dodatkowego dokumentu, spośród wymienionych poniżej:

Rachunki/faktury (oryginał lub kserokopia) za: dostawę energii, gazu, wody/odprowadzenie ścieków, usługi telekomunikacyjne, telewizję, czynsz/najem;

Potwierdzenie dokonania przelewu bankowego za rachunki/faktury;

Zaświadczenie z banku prowadzącego rachunek klienta o stałym wpływie środków na konto (również wygenerowany elektronicznie);

Kserokopia legitymacji emeryta/rencisty (wyłącznie plastikowa);

Zaświadczenie o zatrudnieniu na czas nieokreślony lub określony (oryginał).

Jeśli umowę dostarczy klientowi kurier lub technik, klient przed jej podpisaniem powinien dać kurierowi/monterowi dodatkowy dokument lub jego ksero.

P4, operator sieci Play

Na temat tego, jak sprawa danych osobowych i dokumentów przy zawieraniu umowy z Play, napisał do nas Krzysztof Olszewski, Dyrektor Departamentu Komunikacji Korporacyjnej fioletowego operatora:

w trakcie weryfikacji tożsamości abonentów, operatorzy telekomunikacyjni są zobowiązani do dołożenia szczególnej staranności. Ma to na celu ochronę klientów oraz przeciwdziałanie potencjalnym nadużyciom.

Przepisy prawa jasno wskazują, że przy zawieraniu umów operator ma obowiązek potwierdzenia informacji znajdujących się w umowie z danymi z dokumentu tożsamości (art. 60b ustawy Prawo telekomunikacyjne). Może to zrobić na dwa sposoby: sprawdzając dane z fizycznie okazywanym dokumentem tożsamości (ust. 1) lub drogą elektroniczną, w sposób ściśle przez ustawę wskazany (ust. 3).

W przypadku gdy klient umożliwia wyłącznie weryfikację zgodną z ust. 1, czyli z fizycznie okazywanym dokumentem, jedynym śladem wykonania przez operatora obowiązku wynikającego z art. 60b ustawy Prawo telekomunikacyjne jest posiadanie skanu tego dokumentu (to na dostawcy usług spoczywa konieczność wykazania, że takiego potwierdzenia danych dokonał).

Na stronie internetowej Play możemy znaleźć informację, że przekazując fioletowemu operatorowi kopię dowodu osobistego (zdjęcie, ksero lub skan) mailem lub kurierowi przy odbiorze przesyłki, możemy zasłonić część danych, zostawiając tylko te wymagane, czyli:

imię/imiona,
nazwisko,
numer PESEL,
nazwę, serię i numer dokumentu,
dolną część po drugiej stronie dokumentu (tzw. strefa MRZ).

W trakcie zawierania umowy w kanałach zdalnych istnieje możliwość uwierzytelnienia danych w systemie teleinformatycznym banku – wtedy skan dokumentu tożsamości nie jest wymagany.

– dodał Krzysztof Olszewski

Polkomtel, operator sieci Plus

Odpowiedź, jaką otrzymałem od Plusa, jest krótka, ale treściwa.

W punktach stacjonarnych zawarcie nowej umowy w sieci Plus jest oparte na weryfikacji klienta z dokumentem umożliwiającym potwierdzenie jego tożsamości.

W przypadku kanałów zdalnych, w określonych przypadkach klient może zostać poproszony o przesłanie skanu dokumentu potwierdzającego jego tożsamość oraz dokumentu potwierdzającego wiarygodność finansową, a dokumenty te są kasowane automatycznie po zrealizowaniu procesu aktywacji.

– napisał Arkadiusz Majewski, Starszy Specjalista ds. Promocji i Public Relations z Dział Komunikacji Korporacyjnej Plusa

T-Mobile Polska

W T-Mobile skany dokumentów wymagane są w wyjątkowych sytuacjach, o czym napisał Mateusz Marciniak, Główny Specjalista ds. Zaangażowania Korporacyjnego magnetowego operatora:

Standardowo, identyfikację klienta w ramach obsługi w salonach T-Mobile wykonuje się w oparciu o dowód osobisty, paszport lub kartę pobytu.

W trakcie obsługi klientów w punktach stacjonarnych, dokumenty tożsamości pozwalające na identyfikację klienta są przedstawiane wyłącznie do wglądu – nie są ani skanowane, ani archiwizowane. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy system wykazuje błąd w procesie weryfikacji danych. Wówczas faktycznie wykonywany jest skan dokumentu tożsamości w celu potwierdzenia zgodności danych. Takie skany, po rozpatrzeniu i przejściu procesu weryfikacji, są usuwane automatycznie i również nie podlegają archiwizacji.

W kanale internetowym, skany dokumentów pobierane są w wyjątkowych sytuacjach, gdy dane klienta wymagają aktualizacji, lub tak jak w przypadku obsługi w punktach stacjonarnych, gdy system weryfikacyjny wykazuje błędy w procesie sprawdzania danych.

W przypadku sprzedaży za pośrednictwem naszej infolinii, ze względu na ograniczone możliwości identyfikacji klienta w przypadkach, gdy np. mamy do czynienia z nowym, nieznanym klientem, a zamówienia dotyczą usług wraz z urządzeniami, klient jest proszony o przesłane skanu dowodu osobistego. Dokument przesyłany jest z zasłoniętymi danymi wrażliwymi i tak jak w dwóch pozostałych kanałach sprzedaży, nigdy nie jest archiwizowany. Wymóg przesyłania dokumentów występuje również w przypadkach, gdy system weryfikacji danych wykazuje błąd.

Warto jednak zaznaczyć, że wyżej opisane przypadki błędów w weryfikacji danych w każdym z kanałów kontaktu z klientem, mają charakter incydentalny.

Co na to Urząd Ochrony Danych Osobowych?

Swoje pytania wysłałem również do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), czyli instytucji powołanej do tego, by mieć pieczę nad tym, jak inni obchodzą się z naszymi danymi:

Jakich danych może zażądać od konsumenta przedsiębiorca telekomunikacyjny przy zawieraniu umowy w punkcie sprzedaży, a jakich przy zawieraniu umów na odległość?

Których danych osobowych przedsiębiorca telekomunikacyjny nie ma prawa żądać od konsumenta przy zawieraniu umowy?

Czy dopuszczalne jest, by przedsiębiorca telekomunikacyjny żądał od konsumenta przesłania skanu dowodu osobistego przy zawieraniu umowy na odległość?

Czy dopuszczalne jest wykonywanie kserokopii dowodu osobistego przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego przy podpisywaniu umowy na świadczenie usług telekomunikacyjnych w punkcie sprzedaży?

Czy do UODO docierają skargi konsumentów na nadmierną ilość danych osobowych, wymaganych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych przy zawieraniu umów o świadczenie usług? Jeśli tak, to jaka jest skala tego zjawiska? Których przedsiębiorców telekomunikacyjnych dotyczą one najczęściej?

W odpowiedzi na powyższe pytania, Urząd Ochrony Danych Osobowych wyjaśnia, że RODO określa ogólne zasady przetwarzania danych, ale nie reguluje szczegółowo kwestii zawierania umów. Administrator danych musi mieć podstawę prawną do przetwarzania danych oraz przestrzegać zasad celowości i minimalizacji danych. Podczas pozyskiwania danych, administrator ma obowiązek informować o celach przetwarzania, podstawie prawnej i czasie przechowywania danych.

RODO nie precyzuje katalogu danych pozyskiwanych przez operatorów, które reguluje ustawa Prawo telekomunikacyjne. Przekazywanie danych powinno odbywać się bezpiecznie, a kopiowanie dowodów tożsamości jest dozwolone tylko, gdy wymaga tego ustawa, np. w przypadku przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Powinno to być poprzedzone analizą celowości i nie zawsze jest konieczne.

UODO otrzymuje skargi dotyczące żądania kopiowania dokumentów tożsamości, ale wiele z nich jest bezprzedmiotowych, gdyż dotyczą tylko samego żądania, a nie faktycznego przetwarzania danych.

Poniżej dołączam pełna treść odpowiedzi, którą otrzymałem z Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Szanowny Panie Redaktorze,

w odpowiedzi na Pański e-mail informuję, że przepisy o ochronie danych osobowych nie odnoszą się do tak szczegółowych zagadnień. RODO, czyli ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, określa zasady na jakich może odbywać się przetwarzanie danych osobowych. RODO nie reguluje szczegółów dotyczących zawierania umów, ale administratorzy danych muszą respektować przepisy tego rozporządzenia na każdym etapie przetwarzania danych, a więc także ich pozyskiwania.

Z punktu widzenia przepisów o ochronie danych osobowych, każdy administrator danych, aby móc legalnie przetwarzać dane osobowe, w tym je pozyskiwać, musi wykazać się uprawniającą go do tego podstawą prawną. Nawet, gdy dysponuje do tego podstawą prawną, to musi również kierować się zasadami określonymi w art. 5 RODO. Wśród tych zasad można wymienić m.in. zasadę celowości i minimalizacji danych, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. b) i c) RODO. Zasady te obligują administratora danych do tego, by dane były przetwarzane w prawnie uzasadnionych celach i nieprzetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami oraz zakres danych był ograniczony do tego, co niezbędne do realizacji tych celów.

Co równie ważne, administrator danych pozyskując od nas dane osobowe musi spełnić względem nas obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 13 RODO. Powinien zatem powiadomić nas m.in. o celach przetwarzania danych, podstawie prawnej ich przetwarzania. Ma również obowiązek podać swoje dane, dane kontaktowe do inspektora ochrony danych (jeżeli go wyznaczył) oraz wskazać jak długo będzie przetwarzał pozyskane od nas dane.

Przepisy RODO nie zawierają katalogu danych, które mogą być pozyskiwane przez operatorów. Zakres takich danych wskazany jest w art. 60b ustawy Prawo telekomunikacyjne i w przypadku osób fizycznych obejmuje on: imię i nazwisko, numer PESEL, jeżeli go posiada, albo nazwę, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Warto mieć na uwadze, że dane najlepiej jest przekazywać administratorowi osobiście. W przypadku, gdy decydujemy się na ich przekazanie administratorowi danych drogą elektroniczną, to należy pamiętać o tym, aby odbywało się to w sposób bezpieczny(np. w formie elektronicznego formularza, lub w zaszyfrowanym pliku wysłanym pocztą elektroniczną).

Sporządzenie kopii dowodów tożsamości (np. skanowanie, wykonywania kserokopii) jest legalne jedynie wtedy, kiedy wynika to wprost z przepisów ustawy. Podstawę do sporządzania kopii dowodów tożsamości w przypadku niektórych podmiotów (np. banki, operatorzy telekomunikacyjni) mogą stanowić przepisy ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (u.p.p.p.).

Art. 34 ust. 1 u.p.p.p., określający środki bezpieczeństwa finansowego, stanowi, że środkiem tym jest m.in. identyfikacja klienta oraz weryfikacja jego tożsamości, a nie kopiowanie dokumentu tożsamości Z kolei w myśl art. 34 ust. 4 ustawy instytucje obowiązane (są to także operatorzy telekomunikacyjni) na potrzeby stosowania środków bezpieczeństwa finansowego mogą przetwarzać informacje zawarte w dokumentach tożsamości klienta i osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz sporządzać ich kopie.

Stosowanie przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa, o których mówi ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmowi, do których należy m.in. weryfikacja tożsamości poprzez kopiowanie dokumentów tożsamości, powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 35 tej ustawy.

Do Urzędu Ochrony Danych Osobowych zgłaszane są wątpliwości dotyczące weryfikacji tożsamości klientów podmiotów obowiązanych. UODO wielokrotnie podkreślał w wystąpieniach czy komunikatach, że nie kwestionując zasad kopiowania dokumentów tożsamości na podstawie ww. ustawy, czynność ta powinna być poprzedzona analizą celowości, zweryfikowaniem, czy rzeczywiście jest ona niezbędna. Zdaniem UODO weryfikacja tożsamości klienta nie musi w każdym przypadku polegać na pozyskiwaniu kopii dokumentów.

Warto podkreślić, że w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, przewidziano możliwość kopiowania dokumentów tożsamości. Zatem czynność ta jest uprawnieniem przysługującym instytucjom obowiązanym, ale nie obowiązkiem.

W przypadku, gdy mamy wątpliwości, czy administrator właściwie postępuje z naszymi danymi, w tym przestrzega naszych praw, mamy prawo zwrócić się do niego z określonym żądaniem np. zaprzestania naruszania praw, jakie daje nam RODO. Możemy również złożyć skargę do Prezesa UODO.

Ponadto, gdy uważamy, że nasze dane osobowe są przetwarzane niezgodnie z prawem, to możemy również dochodzić swoich praw przed sądem powszechnym (art. 79 RODO). A jeżeli uznamy, że w wyniku naruszenia przepisów RODO ponieśliśmy szkodę majątkową lub niemajątkową, mamy też prawo żądać od administratora lub podmiotu przetwarzającego odszkodowania, do czego uprawnia nas art. 82 RODO.

Odnośnie Pana ostatniego pytania informuję, że skargi dotyczące pozyskiwania nadmiernej ilości danych osobowych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych przy zawieraniu umów o świadczenie usług w UODO nie odnotowano znacznej ilości skarg tego rodzaju. Ze względu na małą ilość spraw tego rodzaju nie da się wytypować przedsiębiorców, których te postępowania dotyczą najczęściej.

Niektóre ze skarg dotyczą żądania wyrażenia zgody na wykonanie kserokopii/skanu dowodu osobistego i w związku z tym pozyskania danych zawartych w tej kopii. W toku postępowania okazuje się, że skarżący ostatecznie nie udostępnili takich danych i nie wyrazili zgody na wykonanie kopii dokumentu, a skargę opierają na samym żądaniu przedsiębiorcy, które oceniają jako bezprawne. Takie skargi są co do zasady bezprzedmiotowe, gdyż brak jest procesu, który mógłby stanowić przedmiot oceny Prezesa UODO w sprawie dotyczącej skargi indywidualnej podmiotu danych. Prezes UODO nie może bowiem prowadzić postępowania w przedmiocie hipotetycznego lub ewentualnego procesu przetwarzania danych.

Karol Witowski
p.o. Rzecznika Prasowego
Departament Komunikacji Społecznej

Operatorzy telekomunikacyjni w Polsce muszą znaleźć równowagę między koniecznością weryfikacji tożsamości klientów a przestrzeganiem przepisów RODO i zasady minimalizacji danych. Zaufanie konsumentów zależy od transparentności procesów przetwarzania danych i odpowiedniego informowania ich o celu oraz podstawie prawnej tych działań. W obliczu rosnącej świadomości dotyczącej ochrony danych osobowych, firmy telekomunikacyjne powinny dążyć do stosowania bezpiecznych i zgodnych z prawem metod weryfikacji, aby uniknąć dalszych kontrowersji i skarg. Konsumenci z kolei mają prawo do egzekwowania swoich praw, w tym składania skarg do UODO i dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej.

Jaki komputer do gier i pracy? Polecane zestawy na lipiec 2024

Mon, 01 Jul 2024 07:00:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. i 13. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake Refresh, ale ich ceny są często znacznie wyższe. Wszystkie nasze zestawy są komponowane w taki sposób, by umożliwić prostą modernizację w przyszłości.

W przypadku kart graficznych również nie zawsze proponujemy to co najnowsze. Co prawda serie jak AMD Radeon RX 7000 czy NVIDIA GeForce RTX 4000 są z nami już długo, a wiele osób wyczekuje nowych generacji w tym roku, ale część poprzedników nadal wychodzi lepiej w stosunku cena-wydajność lub oferuje więcej pamięci VRAM. Zwłaszcza, jeśli ktoś celuje w niższy segment czy nie zależy mu na technologiach jak raytracing. Zaś rodzina Intel ARC wciąż nie ma idealnych sterowników. Tym samym warto sięgać, póki to jeszcze możliwe, po nieco starsze modele oraz egzemplarze używane.

Zobacz: Polskie pamięci RAM DDR5? Zobacz, czy mają sens (Test)

Zastrzeżony PESEL i zgubiony telefon – co dalej? To nie takie proste

Thu, 06 Jun 2024 11:54:00 +0200

W obliczu nowych przepisów dotyczących zastrzegania numeru PESEL, Polacy stają przed wyzwaniem dostosowania się do zmian, które mogą znacząco wpłynąć na ich codzienność. Oto przewodnik, który pomoże Ci nawigować w świecie, gdzie zgubiony telefon i zastrzeżony PESEL mogą stać się Twoim największym problemem.

1 czerwca 2024 roku zaczęło w Polsce działać nowe prawo, zgodnie z którym banki i inne instytucje finansowe, ale również operatorzy komórkowi, muszą sprawdzać, czy numer PESEL klienta nie został zastrzeżony. Jeśli tak jest, niektórych rzeczy nie da się zrobić, do czasu wyłączenia zastrzeżenia. Szerzej o tym napisał Damian w swoim poradniku. Na potrzeby tego artykułu przypomnę tylko, że z zastrzeżonym numerem PESEL nie otrzymamy od operatora duplikatu karty SIM.

Bogatszy o tę wiedzę wyobraź sobie taką sytuację: masz zastrzeżony PESEL i zgubiłeś telefon. I co teraz?

Bez telefonu ani rusz

W takiej sytuacji wielu z nas uświadamia sobie, jak bardzo nasze życie jest uzależnione od niewielkiego urządzenia, które nosimy w kieszeni czy w torebce. Telefon komórkowy umożliwia nam nie tylko komunikowanie się z innymi ludźmi. Dzięki niemu możemy szybko coś sprawdzić w Internecie czy zapłacić za zakupy w sklepie. Urządzenie to daje nam również dostęp do konta bankowego, z jego pomocą możemy również w wielu sytuacjach (szczególnie online) potwierdzić swoją tożsamość. Problemy pojawiają się wtedy, gdy ten telefon (czy raczej w większości sytuacji smartfon) gubimy lub tracimy w inny sposób.

Gdy już jednak tak się stanie, pierwszą rzeczą, jaką powinieneś zrobić, jest zablokowanie straconej karty SIM oraz uzyskanie w jej miejsce duplikatu, który pozwoli Ci w dalszym ciągu korzystać ze swojego numeru telefonu. W tym celu musisz się skontaktować ze swoim operatorem, na przykład online lub odwiedzając jego punkt sprzedaży. Zablokowanie zgubionej czy skradzionej karty SIM nie powinno być trudne, jednak z uzyskaniem duplikatu będzie problem, bowiem masz zastrzeżony PESEL.

Houston, mamy problem!

Zgodnie z obowiązującym obecnie prawem, operator komórkowy nie może wygenerować duplikatu karty SIM osobie, która ma zastrzeżony PESEL. Zatem, by "odzyskać" swój numer telefonu, należy to zastrzeżenie wyłączyć.

Najprościej to zrobić, logując się w aplikacji mObywatel w swoim telefonie. Wystarczy użycie jednego przełącznika, ale... nie zrobisz tego, bo straciłeś swój telefon z tą aplikacją. No to udajesz się na stronę mobywatel.gov.pl, a tam czeka Cię kolejne zaskoczenie. Aby się zalogować na tej stronie, musisz wybrać którąś z dostępnych tam metod. Problem w tym, że prawdopodobnie do każdej z nich i tak potrzebny Ci będzie telefon.

Zerknijmy, co tu mamy:

Aplikacja mObywatel – nie skorzystasz, bo nie masz telefonu,
Profil zaufany – aby się do niego zalogować, musisz odebrać powiadomienie w aplikacji mObywatel i potwierdzić logowanie albo odebrać kod SMS, wysłany na podany tam wcześniej numer telefonu, czyli najpewniej ten ze zgubionego telefonu,
Bankowość elektroniczna – aby zatwierdzić operację udostępnienia danych portalowi mobywatel.gov.pl, musimy użyć... mobilnej aplikacji banku lub odebrać wiadomość SMS z kodem (sprawdzone w mBanku i Millennium – być może w innych bankach jest inaczej), czyli też odpada,
e-Dowód – by z tego skorzystać, potrzebujesz aplikacji na telefonie (który straciłeś) lub komputera z czytnikiem (którego prawdopodobnie nie masz – czytnika oczywiście),
USE eID – Polaków to nie dotyczy.

Czas udać się do urzędu

Pozostaje jeszcze jedna opcja – wizyta w dowolnym urzędzie gminy. Musisz tylko pamiętać, by zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport, by urzędnik mógł potwierdzić Twoją tożsamość. W normalnej sytuacji mógłby to być również mDowód w aplikacji mObywatel, ale tego chwilowo nie masz, bo zgubiłeś telefon.

Możesz również pobrać, wydrukować, wypełnić i podpisać "Wniosek o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL składany w organie gminy". Jeśli tego nie zrobisz, możesz poprosić urzędnika o wydrukowanie wypełnionego wniosku z systemu. Sprawdź, czy dane są poprawne.

Usługa cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL (zastrzeżenia też) jest bezpłatna i zostanie zrealizowana od razu. Jak informuje portal gov.pl,

urzędnik przyjmie wniosek, wprowadzi go do systemu i wyda Ci potwierdzenie zastrzeżenia lub cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL.

Gdy Twój PESEL nie jest już zastrzeżony, możesz ponownie skontaktować się z operatorem komórkowym, z którego usług korzystasz, i złożyć wniosek o wydanie duplikatu utraconej karty SIM. Jeśli zrobisz to online, być może będziesz musiał poczekać do kilku dni na przesyłkę z nową kartą SIM. Udając się do dowolnego punktu sprzedaży operatora, nową kartę SIM dostaniesz od razu (chyba, że skończył się ich zapas – nie dotyczy eSIM).

Jak się zabezpieczyć?

Czy można się przed tym wszystkim, a w szczególności koniecznością udania się do urzędu i tracenia w ten sposób cennego czasu, jakoś zabezpieczyć? Z analizy opisanego wyżej przypadku można wysnuć wniosek, że chyba najlepiej mieć zapasowy telefon z mObywatelem oraz aplikacją swojego banku. Ta pierwsza będzie jednak działać tylko na jednym urządzeniu naraz (przelogowanie wiąże się z wysłaniem SMS-a z kodem).

Alternatywą może być podanie innego numeru telefonu w swoim Profilu Zaufanym, by móc odbierać przychodzące stamtąd SMS-y również po zgubieniu podstawowego telefonu. Rozwiązaniem może być też używanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego, co jednak jest usługą płatną. I, jak donosi jeden z Czytelników, też powoduje wysłanie SMS-a z kodem.

Niektórzy operatorzy pozwalają również mieć dwie karty SIM z jednym numerem telefonu. Tak jest na przykład w Orange Flex. U pomarańczowego operatora, podobnie jak w T-Mobile, można też otrzymać dodatkowe karty eSIM z tym samym numerem telefonu. Warto jednak przy tym pamiętać, że usługa "Ekstra karta eSIM" w Orange nie działa w roamingu.

Można oczywiście przestać używać tych wszystkich "wynalazków", które uzależniają nas od telefonu komórkowego czy smartfonu, i wrócić do "tradycyjnych" rozwiązań. Żyjemy jednak w XXI wieku i wygodnie jest korzystać z nowoczesności. Jak jednak widać na przedstawionym wyżej przykładzie, do czasu...

Ponad 3 mln Polaków zastrzegło już PESEL. O tym muszą wiedzieć

Wed, 05 Jun 2024 12:06:00 +0200

Od 1 czerwca banki, instytucje finansowe, ale też operatorzy komórkowi muszą weryfikować, czy numer PESEL klienta nie został zastrzeżony. W związku z tym w przestrzeni publicznej pojawiło się wiele nieścisłości, które warto wyjaśnić. Co dokładnie daje zastrzeżenie numeru PESEL? Wyjaśniamy.

Rewolucja w numerach PESEL rozpoczęła się dokładnie 17 listopada 2023 roku. Od tego dnia otrzymaliśmy możliwość zastrzegania PESEL-u. Początkowo w urzędach gminy, placówkach bankowych i pocztowych oraz przez stronę internetową obywatel.gov.pl. Dopiero na początku stycznia funkcja została dodana do aplikacji mObywatel, co znacząco ułatwiło cały proces. Tak naprawdę sprowadza się on dzisiaj do zaznaczenia jednej opcji w appce.

Jednak prawdziwa rewolucja zaczęła się 1 czerwca. Wcześniej numer PESEL mogliśmy zastrzec, ale w praktyce nic to nie dawało. Dopiero od pierwszego dnia czerwca 2024 roku instytucje finansowe, w tym banki, SKOK-i i kredytobiorcy, a do tego także operatorzy komórkowi oraz notariusze mają obowiązek weryfikowania, czy dany numer jest zastrzeżony. Jeśli tak, a pomimo tego doprowadzą do zawarcia umowy, obywatel nie będzie obciążony jej finansowymi konsekwencjami. Ma to chronić Polaków przed oszustwami, polegającymi na kradzieży tożsamości. Nic dziwnego, że z takiej opcji skorzystało już ponad 3,3 mln obywateli.

Na dzień 2 czerwca 2024 r. numer PESEL zastrzegło 3 335 900 osób.

- poinformowała TELEPOLIS.PL Małgorzata Sokołowska- Makarowska z Biura Komunikacji Ministerstwa Cyfryzacji.

Pomysł wydaje się słuszny, jednak w przestrzeni publicznej pojawiło się wiele nieprawdziwych informacji, które do zastrzeżenia numeru PESEL mogą zniechęcić. Postanowiliśmy zapytać u źródła i rozwiać ewentualne wątpliwości.

Fakty i mity na temat zastrzegania numeru PESEL

Zastrzeganie numeru PESEL jest mechanizmem, który ma nas chronić. Owszem, w idealnym świecie to problemem banku czy operatora komórkowego powinno być to, że udzielił kredytu lub wyrobił duplikat karty SIM osobie, która podała fałszywe dane. Niestety, nie żyjemy w idealnym świecie, a zastrzeżenie numeru PESEL ma właśnie przed tym nas uchronić. Sama operacja, dzięki aplikacji mObywatel, jest na tyle szybka i prosta, że nie warto się zastanawiać. Dzięki temu zyskacie pewność, że:

nikt nie weźmie na was kredytu ani pożyczki
operator komórkowy nie wyrobi duplikatu karty SIM
nikt nie otworzy na wasze dane rachunku bankowego
nikt nie sprzeda waszej nieruchomości
nikt nie wypłaci z wasze konta gotówki większej niż równowartość 3 minimalnych pensji

To właśnie ta ostatnia kwestia budzi chyba największe wątpliwości. Okazuje się, że zastrzeżenie numeru PESEL do pewnego stopnia ogranicza możliwość wypłaty gotówki. Przy wizycie w banku nie pobierzemy kwoty wyższej niż 3-krotność pensji minimalnej, co przekłada się na 12700 zł. Jednak dotyczy to tylko wizyty w placówce, a wypłata nie zostanie całkowicie zablokowana, a jedynie wstrzymana na 12 godzin.

Jeżeli wypłata przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207) a numer PESEL osoby jest zastrzeżony, to bank wstrzymuje wypłatę gotówkową na 12 godzin.

- informuje Małgorzata Sokołowska- Makarowska z Biura Komunikacji Ministerstwa Cyfryzacji.

Zastrzeżenie numeru PESEL nie ma też wpływu między innymi na zmianę limitów na karcie, bo takie wątpliwości również pojawiły się w wielu miejscach. Chociaż nie zawsze.

W kanałach zdalnych (aplikacji IKO i serwisie iPKO) klient PKO Banku Polskiego ma możliwość zmiany limitu na karcie kredytowej, bez konieczności wizyty w placówce banku. Jeżeli zdarzył się indywidualny przypadek, że konieczna była w tym celu wizyta w oddziale banku – prosimy o kontakt, by wyjaśnić szczegóły takiej sytuacji. Podczas zmiany limitu karty kredytowej w IKO i iPKO bank także sprawdza czy PESEL nie jest zastrzeżony.
Jeśli sprawa dotyczyła zmiany limitu na karcie do konta, a nie dotyczyła karty kredytowej, to w takiej sytuacji bank nie weryfikuje statusu zastrzeżenia PESEL.

- informuje Piotr Wardziak z PKO BP.

Jeśli sprawa dotyczyła zmiany limitu na karcie do konta, a nie dotyczyła karty kredytowej, to w takiej sytuacji bank nie weryfikuje statusu zastrzeżenia PESEL.

Tak samo nie zmienia to nic w kwestii wypłat pieniędzy z bankomatów. Te nadal będą działać tak samo, jak do tej pory. Jedyne, co w tej sytuacji może nas ograniczać, to limity określone bezpośrednio przez banki oraz operatorów bankomatów (np. Euronet lub Planet Cash). Te wynoszą od kilkuset złotych do kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Wszystkie powyższe informacje opisał też PKO Bank Polski w swoim komunikacie.

Sprawdzimy, czy nie masz zastrzeżonego numeru PESEL, m.in. zanim:

otworzymy Ci konto

pożyczymy Ci pieniądze

udostępnimy Ci bankowość elektroniczną

wypłacimy Ci w naszej placówce więcej niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia.

Nie załatwisz tych spraw, jeśli Twój numer PESEL będzie zastrzeżony. Zastrzeżenie możesz w każdej chwili cofnąć. Dla pozostałych produktów i usług nic się nie zmienia.

- informuje PKO BP.

System działa w czasie rzeczywistym

Co w momencie, w którym numer PESEL macie zastrzeżony, ale chcecie wypłacić w placówce banku kwotę większą niż 12700 zł, wziąć kredyt lub wyrobić duplikat karty SIM, bo oryginał zgubiliście? Wbrew niektórym opiniom, to również nie stanowi wielkiego problemu, ponieważ system działa w czasie rzeczywistym. W takiej sytuacji wystarczy zalogować się do aplikacji mObywatel, wyłączyć zastrzeżenie numeru PESEL i wtedy udać się do punktu lub wypełnić wniosek online (np. o pożyczkę). Gdy to już zrobicie, numer PESEL ponownie możecie zastrzec, dalej chroniąc się przed ewentualnymi wyłudzeniami.

System działa w czasie rzeczywistym tzn. że akcja cofnięcia zastrzeżenia od razu jest odnotowywana w rejestrze i udostępniana podmiotom weryfikującym.

- otrzymaliśmy zapewnienie od Ministerstwa Cyfryzacji.

Te kilka dodatkowych sekund i konieczność zalogowania się do aplikacji to tak naprawdę główna niedogodność i koszt zastrzeżenia numeru PESEL. Niewielka to cena, biorąc pod uwagę ewentualny spokój ducha, który nam zapewnia. Dlatego trudno dzisiaj wskazać sensowne wady zastrzegania numeru PESEL. System został na tyle uproszczony, że każdy z nas czym prędzej powinien to zrobić.

Jak zastrzec numer PESEL?

Numer PESEL możecie zastrzec na kilka sposobów, z czego zdecydowanie najłatwiejsze i najszybsze jest skorzystanie z aplikacji mObywatel, gdzie cały proces zajmuje dosłownie kilka sekund. Wszystkie dostępne opcje to:

aplikacja mObywatel,
strona obywatel.gov.pl,
placówka bankowa lub pocztowa,
dowolny urząd gminy:
- po zweryfikowaniu tożsamości składa się wniosek o wpisanie w rejestrze zastrzeżenia swojego numeru identyfikacyjnego lub cofnięcie takiego zastrzeżenia,
- w rejestrze zastrzeżeń wprowadzane są dane osób pełnoletnich, zarówno z obywatelstwem polskim, jak i cudzoziemców,
- w przypadku niemożności złożenia wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL spowodowanej chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać przez pełnomocnika, który stawi się osobiście w dowolnym urzędzie gminy, złoży pełnomocnictwo szczególne do dokonania tej czynności i potwierdzi swoją tożsamość za pomocą dokumentu tożsamości,
- w imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych albo posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, wniosek o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL może złożyć osobiście w dowolnym urzędzie gminy opiekun prawny albo kurator. W tym celu przedkłada orzeczenie sądowe potwierdzające wyznaczenie go opiekunem albo kuratorem oraz potwierdza swoją tożsamość za pomocą dokumentu tożsamości,
- organ gminy bezpośrednio po złożeniu wniosku i pozytywnej weryfikacji tożsamości zarejestruje zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze i wyda wnioskodawcy potwierdzenie zastrzeżenia albo jego cofnięcia.

Dlatego lepiej się nie zastanawiajcie i czym prędzej zastrzeżcie swój numer PESEL. W razie chęci wzięcia pożyczki lub wypłacenia większej kwoty w placówce banku możecie to natychmiastowo cofnąć.

Jaki komputer do gier i pracy? Polecane zestawy na czerwiec 2024

Fri, 31 May 2024 21:52:51 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

W przypadku kart graficznych również nie zawsze proponujemy po to co najnowsze. Co prawda serie jak AMD Radeon RX 7000 czy NVIDIA GeForce RTX 4000 są z nim już długo, a wiele osób wyczekuje nowych generacji w tym roku, ale część poprzedników nadal wychodzi lepiej w stosunku cena-wydajność lub oferuje więcej pamięci VRAM. Zwłaszcza, jeśli ktoś celuje w niższy segment czy nie zależy mu na technologiach jak raytracing. Zaś rodzina Intel ARC wciąż nie ma idealnych sterowników. Tym samym warto sięgać, póki to jeszcze możliwe, po nieco starsze modele oraz egzemplarze używane.

Zobacz: Designerski komputer z małą stopą, który ozdobi Twój pokój (Test)

Telefon nie chce się ładować? Na początek sprawdź to

Fri, 24 May 2024 16:32:42 +0200

Wszyscy znamy to uczucie. Smartfon nie chce się ładować, a wcale nie jest uszkodzony. Być może winny jest zanieczyszczony port ładowania USB-C w telefonie. Warto go wyczyścić.

Nie panikuj, to może być tylko kurz

Niestety, porty ładowania w telefonach, mimo swoich niewielkich rozmiarów, są praktycznie magnesami dla kurzu i innych zanieczyszczeń. Brud łatwo się gromadzi w porcie ładowania, podczas codziennych czynności - wkładania do kieszeni lub torby.

Na początku nie wydaje się to być problemem, ale w momencie kiedy telefon przestaje się ładować, warto swój sprzęt starannie wyczyścić. Ale jak?

Oto dwie metody, które są najczęściej stosowane. Skuteczne i bezinwazyjne dla urządzenia.

Metoda sprężonego powietrza. Sprężone powietrze to twój największy sprzymierzeniec w walce o czysty port ładowania. Tanie i łatwe do znalezienia na sklepowej półce. Szybko wydmuchuje luźne zanieczyszczenia z portu ładowania. W odróżnieniu, od dmuchania ustami, sprężone powietrze, zapobiega dostaniu się niechcianej wilgoci do środka urządzenia. Nie zapomnij wcześniej wyłączyć telefonu. Rozpylaj pod kątem krótkie serie, tylko przez kilka sekund. Następnie, obróć telefon pionowo, aby wypadły resztki zanieczyszczeń.
Metoda wykałaczki. To chyba najprostszy sposób na oczyszczenie zabrudzonego portu ładowania. Także wykałaczka z wacikiem, może dobrze się sprawdzić w tej roli. Nigdy nie czyść portu metalowymi elementami. Wykałaczka, w odróżnieniu od metalowych drucików, jest plastyczna i nie przewodzi prądu. Upewnij się zawsze, że twoje ruchy czyszczące są delikatne. Nie chcesz przecież uszkodzić urządzenia. Możesz użyć latarki, aby sprawdzić, czy zostały resztki kurzu.

Oby zoptymalizować wysiłki, możesz zastosować obie metody naraz. Za każdym razem pamiętając, że wszelkie zabiegi z portem ładowania, wykonujemy na wyłączonym telefonie.

Zobacz: Nowa funkcja w Google. Dotyczy haseł. Wyjaśniamy
Zobacz: Masz samsunga? Od 17 czerwca duże zmiany w zakresie napraw

Ukryj swój numer telefonu. To banalnie proste

Fri, 24 May 2024 13:58:22 +0200

Chcesz zachować prywatność swojego numeru telefonu? Możesz to zrobić na kilka sposobów. Podpowiadamy, jak się do tego zabrać.

Prywatność bardzo pożądana

Użytkownicy Androida, mogą ustawić swój numer jako prywatny na klika sposobów. Mogą ustawić swój numer jako prywatny dla konkretnego połączenia, albo dla wszystkich połączeń, dla tych wykonywanych w przyszłości, także.

Poniższe wskazówki mogą wydać się przydatne użytkownikom Androida i dotyczą połączenia komórkowego, nie za pomocą komunikatorów internetowych.

Blokowanie numeru telefonu dla bieżącego połączenia

W przypadku, kiedy chcesz zablokować swój numer tylko dla pojedynczego połączenia, które zamierzasz wykonać, wystarczy że zastosujesz się do poniższych wskazówek.

Otwórz aplikację Telefon na swoim urządzeniu.
Wpisz na klawiaturze #31#, następnie numer telefonu, do której będziesz dzwonić. (Jeśli jest to numer 111-111-111, wpisz #31#111111111).
Wybierz Zadzwoń i gotowe!

Jak zablokować swój numer telefonu dla każdego połączenia?

Jeśli nie życzysz sobie, aby ktokolwiek widział twój numer telefonu podczas wykonywania połączeń, jest na to sposób.

Otwórz aplikację Telefon na swoim urządzeniu.
Rozwiń ikonę z trzema kropkami w prawym górnym rogu.
Wybierz Ustawienia.
Naciśnij Konta telefoniczne. Na twoim telefonie może pojawić się komunikat Połączenia.
Wybierz kartę SIM i Ustawienia dodatkowe.
Wybierz identyfikator dzwoniącego Caller ID.
Na sam koniec wybierz w wyskakującym menu Ukryj numer.

Uwaga, w poszczególnych smartfonach z Androidem struktura menu ustawień może się nieco różnić. W najnowszych smartfonach jest jednak wyszukiwarka, która pozwala namierzyć te ustawienia na skróty. Jeśli z poziomu telefonu ustawienie blokady prezentacji numeru nie jest dostępne w menu ustawień lub jego aktywacja jest niemożliwa, pomocy szukać należy u operatora. Ścieżek jest przy tym kilka, odpowiednie kody są w zasobach strony internetowej, można też zalogować się swoje konto abonenckie, skorzystać z aplikacji mobilnej czy po prostu zadzwonić na infolinię.

Usługa funkcjonuje na naszym rynku w dwóch wariantach — permanentnym, gdzie na sztywno ustawiamy blokadę u operatora (np. w aplikacji sieci komórkowej) oraz w wersji ruchomej, konfigurowalnej z poziomu urządzenia końcowego, gdzie użytkownik ma pełną kontrolę, kiedy ma wyświetlać się jego numer, a kiedy nie.

Zobacz: Dzwoni nieznany numer? Oto broń na telemarketerów
Zobacz: WhatsApp bierze się za zdjęcia. Wystarczy parę słów

Nowa funkcja w Google. Dotyczy haseł. Wyjaśniamy

Fri, 24 May 2024 09:30:53 +0200

Okazuje się, że czasami dobrze mieć rodzinę. Wówczas, nowe aktualizacje mogą bardziej cieszyć. Nowa aktualizacja usług Google została stworzona z myślą o grupie domowników.

Użytkownicy Androida mają powody do radości. Nowa aktualizacja Google umożliwia użytkownikom bezpieczne udostępnianie haseł przez internet, członkom swojej grupy rodzinnej.

Udostępnianie haseł w swojej grupie rodzinnej

Funkcja ta ułatwia wszystkim domownikom dostęp do haseł, do usług wspólnych, takich jak chociażby Netflix. Nowa usługa jest już dostępna w aktualizacji usług Google Play z maja 2024 i powoli będzie wdrażana coraz szerzej.

Nowa funkcja udostępniania haseł odnosi się tylko i wyłącznie do haseł przechowywanych w Google Password Manager. Jest to usługa firmy, która przechowuje hasła i klucze w przeglądarkach Chrome i Androidzie. Jest ona powiązana z kontem Google. Po aktualizacji, funkcja ta zadziała na urządzeniach mobilnych. Z czasem, pewnie usługa zostanie rozszerzona także o wersję komputerową Chrome.

Udostępnianie hasła - na jakiej zasadzie działa?

Po udostępnieniu hasła jednemu członkowi rodziny, kopia hasła zostanie zapisana w jego Menedżerze haseł Google. Funkcja ta nie zadziała w przypadku osób spoza twojej grupy rodzinnej. Możesz udostępniać hasła aż sześciu osobom naraz, ale wszystkie muszą należeć do grupy. W przypadku, jeśli chcesz udostępnić hasło osobie spoza grupy, jest taka możliwość. Musisz wówczas użyć funkcji Udostępnij w pobliżu, lub posłużyć się innymi, mniej bezpiecznymi metodami.

Zobacz: Snapseed nadal w grze. Właśnie doczekał się aktualizacji
Zobacz: WhatsApp bierze się za zdjęcia. Wystarczy parę słów

Masz samsunga? Koniecznie sprawdź ten sekretny kod

Thu, 23 May 2024 15:13:41 +0200

Telefony Samsung kryją w sobie mnóstwo użytecznych funkcji. Wielu z nich nie znamy. Pewien kod umożliwia odkrycie tajnego menu, które w kilku sytuacjach może być bardzo przydatne. Wiedziałeś o tym?

Telefony Samsung Galaxy są w większości wyposażone w bardzo ciekawe funkcje. Firma, co prawda, reklamuje wiekszość z nich, ale niektóre z funkcji nadal pozostają tajemnicą i aż się proszą, aby je odkryć. Jedną z takich nieznanych funkcji jest dostęp do ukrytego menu diagnostycznego.

Menu diagnostyczne w Samsung Galaxy - co to takiego?

To bardzo przydatna rzecz, w momencie, kiedy masz problem ze swoim smartfonem. Niczym poważne centrum diagnostyczne, pozwala sprawdzić wiele aspektów telefonu. Obejmuje:

sprawdzenie ekranu
przetestowanie głośników
sprawdzenie działania kamer
test czujników

Tajne menu - jak się do niego dostać?

Aby dostać się do menu diagnostycznego w Samsung Galaxy wystarczy użyć specjalnego kodu. Wpisujesz *#0*# na klawiaturze smartfona i już. Pojawi się menu, w którym sprawdzisz, czy twoje urządzenie działa tak, jak powinno.

Najważniejsze jest to, że nie musisz robić niczego skomplikowanego. Menu sprawdzi urządzenie za ciebie i poinformuje cię, czy wyszystko działa poprawnie.

Sprawdzanie ekranu - najciekawsza z opcji w menu

Przydatna podczas próby naprawienia wyświetlacza. Dzięki menu możesz sprawdzić źródło problemu. Pomoże ci ono przetestować funkcjonalność dotyku, stopień jasności oraz inne aspekty.

Kod menu działa tylko w smartfonach Samsung.
Zobacz: Lepiej zapisz te sekretne kody. Są przydatne w każdym telefonie
Zobacz: Lista telefonów Samsung

Miliony ludzi dodają je do Google Chrome. Mają efekt uboczny

Mon, 20 May 2024 09:26:56 +0200

Rozszerzenia to jedne z największych zalet przeglądarek internetowych. Pozwalają na rozszerzanie funkcjonalności, ale niestety mają też swoją cenę. Mogą znacząco spowalniać przeszukiwanie. Jak się okazuje, jest jeden wyjątek.

Google Chrome pod lupą - rozszerzenia przeglądarki

Zespół Debugbar przetestował 5000 najpopularniejszych rozszerzeń przeglądarki Chrome. Testy wykazały, że rozszerzenia mogą znacząco spowalniać przeglądanie stron internetowych. Badacze skupili się na analizie wpływu rozszerzeń Chrome na wydajność na różne sposoby, głównie przetwarzanie procesora i czas ładowania witryny.

Najważniejsze wnioski:

Nawet biorąc pod uwagę podstawowe witryny, rozszerzenia Chrome wydłużają czas ładowania o 500 ms lub więcej.
86% testowanych rozszerzeń ma wpływ na proste strony internetowe.
Skomplikowane strony wymagały czasu przetwarzania 2000 ms.
Wpływ może się kumulować, co oznacza, że wielokrotne rozszerzenia mogą bardziej spowalniać przeglądanie.
Popularne rozszerzenia o najdłuższym czasie przetwarzania to: Honey Automatic Coupons, Klarna, Monica - Your AI Copilot, Popup Blocker, Dark Theme, Dark Reader, DDG Privacy Essentials.
Jeden typ rozszerzeń ogranicza przetwarzanie witryny. Są to blokery treści.
Rozszerzenia mogą wydłużyć ładowanie stron nawet o 1000 ms.
Rozszerzenia Chrome mogą także opóźniać interakcje po załadowaniu witryny, ale są one mniej powszechne.

Blokery treści poprawiają komfort użytkownika

Blokery treści wpływają pozytywnie na przetwarzanie przez procesor witryn internetowych. Jest to najbardziej zauważalne w przypadku witryn obciążonych dużą liczbą reklam internetowych.

Niektóre blokery treści skracały czas z ponad 50 sekund do kilku sekund.
Większość blokerów zmniejsza użycie pamięci.
Blokery zmniejszyły rozmiar strony z 40 MB do 5 MB.
Najlepiej działały: uBlock Origin, ScriptSafe, Privacy Badger, Malwarebytes.
Gorzej działały popularne: AdBlock Plus i AdBlock. Powodem słabej wydajności były akceptowalne niektóre programy reklamowe, które umożliwiają wyświetlanie niektórych reklam.

Badacze także przeanalizowali wykorzystanie pamięci i wpływ na działanie przeglądarki. Wnioski:

86,6% rozszerzeń Chrome zajmuje 10 MB pamięci
Ponad 2% to 50 MB pamięci

Zobacz: Lepiej włącz to w Chrome, będzie znacznie szybszy

Gdzie jest burza? Nie zgaduj, sprawdź na mapie burzowej Polski

Sun, 05 May 2024 19:45:00 +0200

Gdzie jest burza? To pytanie zadają sobie miliony Polaków w ostatni dzień długiego weekendu majowego.

Jedni liczą na deszcz, by nieco się ochłodzić po kilku upalnych dniach. Inni jeszcze mają w planach majówkowego grilla albo niedzielne popołudnie na działce. Są też osoby, które czeka dłuższa podróż i lepiej odbyć ją bezpiecznie. Bez względu na to, do której grupy aktualnie należysz, zawsze warto wiedzieć, czy zbliża się burza, czy tylko lekki deszczyk.

By ułatwić orientację w warunkach pogodowych w Polsce, przygotowałam trzy propozycje aplikacji. Myślę, że znajdzie tu coś dla siebie zarówno łowca burz, amator szczegółowych wykresów, jak i ktoś, kto po prostu chce zdążyć do domu ze spaceru, zanim całkowicie przemoknie. Przy tym skupiłam się na aplikacjach, które pokazują opady, wyładowania atmosferyczne i informacje o burzach.

Monitor Burz – alarm, mapy, wiadomości, zdjęcia

Cena: 0 zł. Pobierz z Google Play i App Store

Monitor burz to od lat numer jeden na liście aplikacji pogodowych, z których korzystają polscy łowcy burz. Jeśli szukasz prognozy pogody na lipiec, ta apka się nie sprawdzi. Jeśli jednak chcesz mieć szczegółowe informacje o zachmurzeniu i wyładowaniach, gromadzone przez pasjonatów z całego kraju, nie ma lepszej apki. Poza klasyczną mapą z wyładowaniami w czasie rzeczywistym znajdziesz tu wiadomości, zdjęcia, ostrzeżenia i raporty tworzone niemal w czasie rzeczywistym. Zdjęcia i filmy nadesłane przez innych użytkowników to ogromna wartość dodana w aplikacji Monitor Burz. Jeśli zrobisz zdjęcie opadów albo interesujących chmur, warto się nim podzielić.

W chwili tworzenia tego tekstu akurat w Polsce na burzę się nie zanosi, ale południe Europy nie może narzekać na brak emocji. Na mapach możesz przejrzeć wyładowania (im ciemniejszy kolor kropki, tym więcej czasu upłynęło, co pozwala obserwować kierunek przemieszczania się burzy) oraz śledzić zmiany zachmurzenia na mapach satelitarnych.

Jeśli udostępnisz aplikacji swoje położenie, możesz też liczyć na powiadomienia o wyładowaniach w pobliżu. Jeśli będzie zbliżała się groźna burza, wyjątkowo rzęsisty deszcz albo wichura, dostaniesz oczywiście alert RCB. Jeśli jednak zależy Ci nawet na malutkich komórkach burzowych, te powiadomienia to świetne źródło Informacji.

Windy.com – wyładowania, opady, prognozy i widżety

Cena: 0 zł, opcjonalny abonament. Pobierz z Gogle Play i App Store

W całym Google Play nie ma drugiej tak szczegółowej aplikacji pogodowej, jak Windy.com. Korzystam z niej na co dzień, do czego przekonuje mnie ogromny wybór map oraz praktyczne widżety. Gdy w grę wchodzą wyładowania i opady, Windy.com również staje na wysokości zadania. Na mapach powyżej możesz zobaczyć między innymi, jak wyglądają wyładowania pokazywane w czasie rzeczywistym (to te białe punkty na zrzucie po lewej) i radarowa mapa opadów. Po prawej stronie zaś pokazana została animacja wiatru, prognozowany opad w milimetrach oraz obszary z prawdopodobieństwem wystąpienia burzy. Dodatkowo widać tu jakość powietrza i temperaturę.

Windy przyda się nie tylko w sezonie burzowym. Moim zdaniem jej największą zaletą jest uniwersalność. W menu warstw mogę wybrać przeróżne dane do wizualizacji, w tym informacje dla żeglarzy, kitesurferów, narciarzy… nawet dla pilotów szybowców. Dbających o zdrowy wypoczynek na zewnątrz zainteresują szczegółowe dane o jakości powietrza (z podziałem na różne cząstki) i indeks UV. Dla rolników umieszczono tu informacje o wilgotności gleby i potencjalnej suszy. I to nadal nie koniec możliwości tej wspaniałej aplikacji!

Windy.com jest dostępna za darmo i w abonamencie. Ta druga daje między innymi dostęp do prognoz godzinnych, aktualizowanych częściej i sięgających nawet 10 dni w przód.

Windy.com to nie tylko pogodynka. To kompletne narzędzie do wizualizacji informacji pogodowych i prognoz. Zaufali jej nie tylko zainteresowani opadami deszczu w najbliższy weekend, ale też podróżnicy, rybacy, lotnicy, surferzy, wojsko i ratownicy. Prognozy w Windy.com pochodzą zarówno ze źródeł globalnych, jak i lokalnych (w Europie z ICON), możesz więc porównać przewidywania różnych modeli. Wisienką na torcie jest możliwość podejrzenia obrazu z kamer internetowych, rozmieszczonych w różnych częściach świata.

My Lightning Tracker – powiadomienia, mapy w czasie rzeczywistym

Cena: 0 zł i reklamy, opcjonalny zakup wersji premium. Pobierz z Google Play

My Lightning Tracker to aplikacja dla osób, które wyznają zasadę: jedno zadanie, jedna apka. Ta aplikacja służy do śledzenia burz i niczego więcej. Jest przy tym banalnie prosta w obsłudze. Jej sporą zaletą są moim zdaniem powiadomienia o wyładowaniu w okolicy, przy czym można tu ustawić mniejszy promień śledzenia wyładowań niż w Monitorze burz.

Poza tym w aplikacji można obejrzeć radarową mapę opadów, w tym animację obejmującą ostatnie godziny. Są tu oczywiście wyładowania na żywo oraz mapa obszarów z dużym potencjałem na utworzenie się kolejnej burzy.

Aplikacja jest dostępna za darmo z niewielkimi reklamami. Możesz też kupić wersję bez nich.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na maj 2024

Wed, 01 May 2024 00:01:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Również sytuacja na rynku kart graficznych jest skomplikowana. Co prawda kryptowalutowe szaleństwo jest już dawno za nami ze względu na drogą energię elektryczną, jednak nowe generacje jak AMD Radeon RX 7000 oraz NVIDIA GeForce RTX 4000 są dużo droższe do poprzedników. A czasami nawet w pewien sposób gorsze i mniej przyszłościowe - mała pamięć VRAM, wąska szyna danych. Tym samym warto sięgać, póki to jeszcze możliwe, po nieco starsze modele oraz obserwować rynek wtórny i egzemplarze używane.

Zobacz: Rekordowo szybki i lekki gryzoń. Tym grają profesjonaliści (Test)

Orange: Nie działają niektóre strony? Jest prosty sposób

Mon, 15 Apr 2024 15:22:18 +0200

Niektórzy użytkownicy Orange Światłowód mogą spotykać się z dziwnym znikaniem witryn. Adres jest poprawny, na innym łączu wszystko działa, a na światłowodzie już nie. Co robić?

Niewinne odkrycie podczas aktualizowania RSS-ów

Podczas przeglądania zagranicznych źródeł artykułów od pewnego czasu zacząłem walczyć z dziwnym problemem. RSS listował je poprawnie, ale już wejście na stronę internetową było niemożliwe. Po wyłączeniu wszelkich filtrów, zmianie DNS-ów, wyłączeniu firewalla w FunBoksie czy nawet po drastycznym ograniczeniu poziomu bezpieczeństwa załamałem ręce. Nic nie pomagało.

Udałem się więc na czat dostępny w aplikacji Mój Orange z prośbą o pomoc. Początkowo sądziłem, że to usługa Cybertarcza zaczęła rozrabiać, jednak konsultantka przekazała mi, że jest ona nieaktywna na koncie i przekierowała czat do specjalisty działu technicznego.

Ten dowiedział się, że sprawa nie dotyczy żadnego urządzenia końcowego per se, bo wystarczy, że nakarmię komputer lub telefon Internetem T-Mobile czy nawet mobilnym Internetem Orange i strony takie jak androidpolice.com czy XDA Developers działają poprawnie. Co więcej, redakcyjni koledzy korzystający z Funboksów i światłowodu Orange tego problemu (jeszcze?) nie mają.

Włączenie IPv6 rozwiązało wszystkie problemy

Jak się okazuje, wystarczy w naszym loginie do Neostrady dodać na końcu /ipv6, by problem natychmiast ustał. Login w tej wersji wymusza połączenie w nowszym, znacznie pojemniejszym protokole komunikacyjnym IPv6, zamiast jego poprzednika IPv4.

Jak wymusić IPv6 w Orange Światłowód:
- otwórz w przeglądarce adres 192.168.1.1
- zaloguj się hasłem administracyjnym do routera (znajdziesz je na etykiecie routera Orange),
- przejdź strzałkami w prawo do kategorii Ustawienia zaawansowane i wybierz Połączenie z internetem
- na końcu pozycji Login dodaj /ipv6 i zapisz ustawienia.

Jeśli boisz się, że coś sknocisz podczas zabawy z ustawieniami routera (i słusznie, jest tutaj wiele niszczycielskich możliwości), konsultant zarówno na infolinii, jak i w aplikacji Mój Orange jest w stanie zdalnie zmienić tę konfigurację za Ciebie.

IPv6 dla wszystkich?

Zapytałem, czy to znaczy, że wszyscy nowi klienci Orange Światłowodu mają teraz domyślne aktywny IPv6 - w końcu koledzy z redakcji nie musieli grzebać w swoich routerach, by wszystko działało. No i okazuje się, że nie, domyślnie w Orange wciąż aktywny jest IPv4, na którym zwykle wszystko działa. Jeśli jednak będziecie mieli wybiórcze problemy z dostępem do niektórych serwisów, które w żadnym wypadku nie podlegają banowaniu w myśl polskiego prawa, wymuszenie IPv6 może przyjść Wam z pomocą.

Zobacz: Orange zainwestuje miliard w 5G. Pomarańczowi czekają na 700 MHz

Jaki laptop do gier? Sprawdzamy modele do 6000 zł

Tue, 09 Apr 2024 11:30:47 +0200

Jeśli szukasz solidnego laptopa do gier w cenie około 6 tys. zł, to wybór jest całkiem spory, a przez to dość trudny. Dlatego wzięliśmy na warsztat cztery modele firm Acer, MSI oraz Gigabyte, aby zrobić ich szybkie porównanie.

Gamingowe laptopy w ostatnich latach mocno zyskały na popularności. Przede wszystkim dlatego, że pod względem wydajności znacząco zmniejszyły stratę do komputerów stacjonarnych, a do tego – chociaż wciąż swoje kosztują – to są jednak sporo tańsze niż te kilka lat temu. Dla wielu osób są to PC-ty pierwszego wyboru, bowiem mają jedną niezaprzeczalną zaletę względem desktopów – są mobilne. Można je zabrać ze sobą do akademika, kumpla czy nawet na wakacje.

Tylko jaki model wybrać? Popularność laptopów dla graczy przełożyła się również na ich dostępność. W sprzedaży dostępnych jest od groma różnych wersji i ciężko zdecydować, który jest najlepszy. Właśnie dlatego wzięliśmy na warsztat w sumie cztery modele: dwa Acer Nitro 5 o różnych specyfikacjach, jednego MSI Cyborg 15 oraz jednego Gigabyte G5. Wszystkie mają w miarę zbliżoną specyfikację i kosztują w granicach 5-6 tys. zł. To bardzo popularny przedział cenowy, więc dzięki temu dowiecie się, który z nich wypada najlepiej.

Specyfikacja

Na początek skupmy się na specyfikacji wybranych laptopów. Zdecydowaliśmy się na modele z kartami graficznymi GeForce RTX 4050/RTX 4060 oraz procesorami Intel Core i5/Core i7. Wybór już częściowo uzasadniłem. Chodzi przede wszystkim o cenę. Laptopy mieszczą się w najpopularniejszym wśród konsumentów zakresie cenowym, czyli około 4-6 tys. zł. Dokładne porównanie poszczególnych modeli prezentuje się następująco:

	Acer Nitro 5 (i5-12500H, RTX 4050)	Acer Nitro (i7-12650H, RTX 4060)	MSI Cyborg 15 (i7-12650H, RTX 4060)	Gigabyte G5 (i5-12500H, RTX 4060)
Procesor	Intel Core i5-12500H	Intel Core i7-12650H	Intel Core i7-12650H	Intel Core i5-12500H
Pamięć RAM	16 GB DDR5 4800 MHz	16 GB DDR5 4800 MHz	16 GB DDR5 4800 MHz	16 GB DDR4 3200 MHz
Karta graficzna	GeForce RTX 4050 (115 W)	GeForce RTX 4060 (115 W)	GeForce RTX 4060 (45 W)	GeForce RTX 4060 (75 W)
Dysk	512 GB SSD NVMe M.2	512 GB SSD NVMe M.2	512 GB SSD NVMe M.2	512 GB SSD NVMe M.2
Ekran	15,6", Full HD, 165 Hz	15,6", Full HD, 165 Hz	15,6", Full HD, 144 Hz	15,6", Full HD, 144 Hz
Moc zasilacza	230 W	330 W	150 W	120 W
CENA	SPRAWDŹ	SPRAWDŹ	SPRAWDŹ	SPRAWDŹ

Wydajność

W tym porównaniu przede wszystkim chciałem skupić się na wydajności laptopów. Do zestawienia wybrałem w sumie cztery gry: Forza Horizon 5, Cyberpunk 2077, Marvel’s Guardians of the Galaxy oraz Horizon Zero Dawn. Wybór padł na takie tytuły, ponieważ z jednej strony są to gry dość nowe i wymagające, a z drugiej wszystkie mają wbudowane benchmarki, które dają możliwie powtarzalne wyniki i minimalizują ryzyko ewentualnych błędów pomiarowych.

Wyniki możecie zobaczyć poniżej:

	Acer Nitro 5 (i5-12500H, RTX 4050)	Acer Nitro (i7-12650H, RTX 4060)	MSI Cyborg 15 (i7-12650H, RTX 4060)	Gigabyte G5 (i5-12500H, RTX 4060)
Forza Horizon 5	92	110	78	98
Guardian's of the Galaxy	117	133	119	116
Horizon Zero Dawn	94	107	93	69
Cyberpunk 2077	45,2	72,5	44,5	58,9
Cyberpunk 2077 (RTX)	22,8	33,2	21,1	25,8
Cyberpunk 2077 (RTX + DLSS3)	37,6	85	59,6	75,4
3DMark Time Spy	8479	10394	7524	8338
3DMark Port Royal	4714	5897	4121	4647

To, co może dziwić, to bardzo słabe rezultaty laptopa MSI Cyborg 15. Na papierze jest on wyposażony w procesor Intel Core i7 i kartę graficzną GeForce RTX 4060, więc powinien wypadać podobnie do Acera, który ma praktycznie identyczną specyfikację. Tu jednak pojawia się problem z mobilnymi GPU. W MSI TGP karty ograniczone jest do zaledwie 45 W, gdzie u Acera to 115 W (max. do 140 W). Jest to kwestia, na którą wielokrotnie zwracaliśmy już uwagę. Między innymi dlatego RTX 4050 może w określonych przypadkach być wydajniejszy niż RTX 4060, chociaż w teorii nie powinno być to możliwe.

Nie rozumiem, czemu firma MSI zdecydowała się na tak drastyczne ograniczenie zużycia energii w zastosowanej karcie. Kompletnie mija się to z celem i dla nieświadomych użytkowników może być źródłem frustracji. Kupując laptopa z przyzwoitą grafiką pokroju GeForce RTX 4060 Mobile oczekujesz odpowiedniej wydajności. Tymczasem MSI Cyborg 15 tego nie zapewnia. W testach znacząco odstaje od porównywalnego Acera, chociaż na papierze powinna być między nimi zażarta konkurencja.

Natomiast Gigabyte G5 zostaje w tyle za Acerem z dwóch powodów. Po pierwsze, przez gorszy procesor. Różnica między Core i5-12500H, a Core i7-12650H może nie jest drastyczna, ale jednak zauważalna. Poza tym ten laptopów również ma dużo niższą moc karty graficznej. W tym przypadku jest to 75 W. Wciąż to sporo więcej od MSI, ale mniej niż w Nitro 5, i to po prostu widać po wydajności obu modeli. No i wreszcie po trzecie, zastosowano w nim starsze i wyraźnie wolniejsze pamięci RAM DDR4 3200 MHz.

Kilka słów o zasilaczu i kulturze pracy

Zresztą to, jak mocno w praktyce ograniczone zostały modele MSI oraz Gigabyte widać również po zastosowanych w laptopach zasilaczach. Najmocniejszy Acer ma zasilacz o mocy 330 W, a konkurenci już tylko 120 W (MSI) oraz 150 W (Gigabyte). Jasne, wyższa wydajność przekłada się na większe zużycie energii i wyższe rachunki z prąd, ale kupując laptopa do grania, raczej nie jest to kwestia, która spędza nam sen z powiek. Liczy się przede wszystkim czysta moc obliczeniowa, a na tym polu zdecydowanie wygrywa Acer Nitro 5.

Natomiast uzasadnione w tym przypadku mogą być obawy o kulturę pracy. W końcu Acer zużywa dużo więcej energii i tym samym generuje dużo więcej ciepła. Na szczęście i tutaj nie ma powodów do obaw. Wszystkie laptopy sprawdziłem także pod tym kątem i może to być zaskoczeniem, ale akurat Acer Nitro 5 z Core i7 i RTX 4060 ma najmniejsze problemy z temperaturami. Jego procesor udało mi się rozgrzać do maksymalnie 87 stopni Celsjusza, a GPU do 75 stopni. W przypadku Gigabyte’a temperatura karty graficznej jest może niższa (69 st.), ale już procesor dochodzi do 97 stopni, więc robi się niebezpiecznie. Najlepiej wypada MSI, ale on ma też niemal najgorszą wydajność. Poniżej konkretne wyniki:

	Acer Nitro 5 (i5-12500H, RTX 4050)	Acer Nitro (i7-12650H, RTX 4060)	MSI Cyborg 15 (i7-12650H, RTX 4060)	Gigabyte G5 (i5-12500H, RTX 4060)
Temperatura CPU	90	87	81	97
Temperatura GPU	79	75	62	69

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

Pozostała specyfikacja testowanych laptopów prezentuje się bardzo podobnie. Wszystkie oferują między innymi 16 GB pamięci RAM DDR5 4800 MHz (za wyjątkiem Gigabyte G5), szybkie dyski SSD NVMe M.2 o pojemności 512 GB oraz mają 15,6-calowe ekrany Full HD. W każdy zastosowano matrycę IPS, która powinna gwarantować co najmniej przyzwoite odwzorowanie kolorów. To, czym Acer Nitro 5 ponownie się wyróżnia, to częstotliwość odświeżania na poziomie 165 Hz, gdzie konkurencja oferuje 144 Hz. Nie będę tu ściemniał, że to jakaś kolosalna różnica, bo tak nie jest, ale te dodatkowe 21 Hz może się przydać w przypadku dynamicznych gier online, jak np. Valorant, League of Legends czy Counter-Strike 2. W tym przypadku więcej oznacza lepiej.

Czy zatem Acer Nitro 5 jest najlepszym wyborem w tej cenie? Z testowanych laptopów to właśnie jego bym wybrał. Pod kilkoma kluczowymi względami wypada lepiej niż konkurencja, a przynajmniej te modele, które sprawdziliśmy. Zdaję sobie sprawę, że jednocześnie jest trochę droższy, bo mieści się raczej w górnej granicy 5-6 tys. zł, ale uważam, że jest to kwota, która warto dopłacić. Ma nie tylko lepszą wydajność, wyższą kulturę pracy, ale też troszkę lepszy ekran. Powinniście być z niego bardziej zadowoleni.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na kwiecień 2024

Mon, 01 Apr 2024 10:16:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Zobacz: ECS Liva Z5 Plus, czyli komputer wielkości książki (Test)

Jesteś kobietą? To musisz je mieć – najlepsze aplikacje

Fri, 08 Mar 2024 13:23:17 +0100

Międzynarodowy Dzień Kobiet to okazja do świętowania na wiele sposobów. Kwiaty są zawsze mile widziane, ale nie zastąpią praktycznych odpowiedzi na realne potrzeby. Dlatego wybrałam aplikacje, które mogą pomóc kobietom na co dzień.

Beauty Mirror – Zawsze warto mieć w torebce

Cena: 0 zł, opcjonalne zakupy w aplikacji. Pobierz za darmo z Google Play

Nie zawsze mam ze sobą lusterko, ale zawsze mam ze sobą smartfon, a on ma przecież frontową kamerę. Jednak aplikacja aparatu nie zawsze sprawdzi się przy robieniu makijażu, dlatego polecam Beauty Mirror. To prosta apka, która pozwala nie tylko zobaczyć swoją twarz jak w lustrze, ale ma też możliwość „zamrożenia” widoku (na przykład zamkniętego oka po umalowaniu), włączenia dodatkowego oświetlenia i niezbędny przy precyzyjnym makijażu zoom. Tego ostatniego próżno szukać w aplikacjach do selfie.

BIUSTOapka – Kobieto, weź się zbadaj

Cena: 0 zł. Pobierz za darmo z Google Play

Nie ma żartów z nowotworem piersi. Choroba, gdy się rozwinie, zabiera nasze mamy, siostry i przyjaciółki. A przecież można wykrywać ją wcześniej. Wystarczy regularnie się badać, co można zrobić w zaciszu własnego domu w kilka minut. Trzeba tylko wiedzieć jak. I tu do akcji wchodzi BIUSTOapka – prosty podręcznik samobadania piersi i wczesnego wykrywania zmian chorobowych. Aplikacja może co miesiąc przypominać o badaniu.

Ponadto kobiety w każdym wieku mogą dowiedzieć się, jak prawidłowo dobrać biustonosz do swojej budowy ciała i jak o niego dbać, by służył jak najdłużej. To kolejny temat, o którym wciąż mówi się za mało. Dopasowana bielizna zaś nie tylko znacznie poprawia komfort uprawiania sportu i codziennego życia, ale też zapobiega wadom postawy w późniejszym wieku. Dla młodych kobiet i ich mam zaś przygotowana została baza wiedzy na temat rozwoju biustu w czasie dojrzewania.

FitAnka – Moje koleżanki ją uwielbiają

Cena: 0 zł, opcjonalne zakupy w aplikacji. Pobierz za darmo z Google Play

FitAnka to najpopularniejsza w Polsce aplikacja sportowa, przy czym jest tworzona głównie przez kobiety i głównie dla kobiet. W apce znajdziesz ponad 350 treningów o poziomie trudności od kanapowego ziemniaka do przyprawiającego o zadyszkę osoby regularnie trenujące. Ćwiczyć można w domu z podstawowym sprzętem, w parku albo na siłowni. Niedawno zostały wprowadzone także treningi biegowe, w których pomaga głos Anki Dziedzic.

Co ważne, są tu także sprawdzone ćwiczenia dla kobiet w ciąży i świeżo upieczonych mam. Treningi można też dobierać pod konkretne partie ciała, które wymagają wzmocnienia lub wyrzeźbienia. Są tu treningi HIIT, Tabata, pilates, joga, pozbywające się cellulitu i wiele innych. Do sezonu na bikini jeszcze trochę czasu zostało, więc nie ma na co czekać! Możesz też rzucić wyzwanie koleżankom.

Treningi uzupełniają jadłospisy. W aplikacji znajdziesz ponad 3 tysiące przepisów na różne dania, składające się ze zdrowych składników i przygotowane metodami, które zachowają ich wartości odżywcze. Układając jadłospis, możesz wybrać, co lubisz, czego nie, a czego jeść nie możesz, czy chcesz przytyć, czy schudnąć. I gotowe. Pozostaje tylko trzymać się reżimu.

FitAnka jest dostępna za darmo, ale ma sporo funkcji, za które trzeba zapłacić. Abonament odblokowuje dodatkowe treningi HD, wyzwania, automatyczne układanie jadłospisu (za darmo można śledzić kalorie), treningi biegowe z GPS oraz treningi dla kobiet w ciąży i mam.

Clover – Śledź cykl miesiączkowy bezpiecznie i bez chmury

Cena: 0 zł, opcjonalny abonament. Pobierz za darmo z Googel Play

Śledzenie cyklu miesiączkowego to szalenie ważny aspekt życia kobiety. Przydaje się, by móc rzeczowo rozmawiać z ginekologiem w razie problemów i by nadejście kolejnej fazy cyklu nie było nieprzyjemnym zaskoczeniem. Przy tym są to dane, których wiele z nas wolałoby nie udostępniać. Dlatego polecam aplikację Clover, która wszystkie informacje zapisuje lokalnie na urządzeniu i chroni je kodem dostępu. Nie trzeba zakładać konta i nie ma synchronizacji z żadną chmurą.

Aplikacja ma przy tym wszystkie niezbędne funkcje, od dzienniczka objawów po podpowiadanie dni najkorzystniejszych dla zajścia w ciążę. Clover może też wysyłać powiadomienia o tym, że zbliża się miesiączka, by nie była zaskoczeniem. Oczywiście nie można brać tego za pewnik, bo ciało kobiety to nie zegarek i tu żadna aplikacja nie pomoże.

Mój Semilac – Wszystko, co trzeba wiedzieć o hybrydach

Cena: 0 zł. Pobierz za darmo z Google Play

Zadbane paznokcie i piękny manicure to marzenie każdej z nas, więc Mój Semilac musiał trafić do tego przeglądu. To apka kierowana do kobiet zainteresowanych manicure hybrydowym. Polecam bez względu na to, czy wolisz szaleńczo długie tipsy, czy krótkie paznokcie nude, dopiero zaczynasz z manicure hybrydowym czy robisz hybrydy jak w salonie.

Apka Mój Semilac zawiera niezbędną dawkę wiedzy na każdym poziomie, a także mnóstwo inspiracji na każdą okazję i porę roku, razem z listą produktów, którymi została wykonana. Na koniec możesz oczywiście zrobić zakupy ze zniżkami lub znaleźć salon, w którym Twoje paznokcie przejdą metamorfozę. Dla mnie jednak najważniejszą częścią aplikacji jest właśnie możliwość zdobycia wiedzy prosto od producenta moich ulubionych lakierów.

Monument Valley 2 – Historia matki i córki

Cena: 18,99 zł. Pobierz za darmo z Google Play

Nie ma bardziej kobiecego motywu niż relacja między matką i córką. To motyw przewodni drugiej części „Monument Valley” – przepięknej łamigłówki, wykorzystującej niemożliwą geometrię i iluzje optyczne. Obie części gry zgarnęły masę nagród za wspaniałą oprawę audiowizualną i innowacyjny pomysł. Jednak polecam „dwójkę”, bo tu główna bohaterka o imieniu Ro musi nie tylko sama odnaleźć ścieżkę, ale też poprowadzić swoje dziecko.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na marzec 2024

Fri, 01 Mar 2024 00:01:00 +0100

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Również sytuacja na rynku kart graficznych jest skomplikowana. Co prawda drożejąca energia elektryczna, krach na rynku kryptowalut czy merge dla Etherum sprawiły, że ceny dobrze znanych nam kart graficznych wróciły do normy. Jednak nowe generacje jak AMD Radeon RX 7000 oraz NVIDIA GeForce RTX 4000 są dużo droższe do poprzedników. Tym samym warto sięgać, póki to jeszcze możliwe, po nieco starsze modele oraz obserwować rynek wtórny i egzemplarze używane.

Zobacz: Elegancki wygląd i cicha praca. DeepCool Assassin IV (Test)

Triki ze smartfonem. Banalne, a zdjęcia od razu wychodzą lepsze

Thu, 29 Feb 2024 17:36:11 +0100

Macie już dosyć tych zdjęć z kocimi uszkami i brokatem? Wcale nie są takie złe. Są gorsze rzeczy, o których często zapominamy przy robieniu zdjęć. Zwłaszcza przy selfie, które wymagają podzielnej uwagi.

Selfie to dość szczególny gatunek zdjęć, który wymaga obecności autora fotografii w kadrze. Nie jest to nic nowego. Ale malowanie autoportretu, choć trwało dłużej, nie wymagało takiej podzielności uwagi. Z drugiej strony dziś nasze osie czasu w mediach społecznościowych nie obędą się bez "sweet foci" z udziałem naszych znajomych. Są one przecież często pamiątką obecności w jakimś miejscu. Ale często te zdjęcia pozostawiają jednak trochę do życzenia.

Jedna rzecz robi robotę

Tak, kompozycja jest ważna i potrafi zepsuć fotografię, choć tu można jeszcze trochę zdziałać kadrując zdjęcie w postprodukcji. Ale więcej problemu potrafi narobić dobre światło, a raczej jego brak. Tak, to też można pozmieniać w programach do obróbki zdjęć, ale nie jest to zawsze takie proste. A wystarczy pamiętać o kilku prostych rzeczach, które można zrobić przy robieniu zdjęcia. Dlatego właśnie przygotowaliśmy nasz poradnik wideo, w którym znajdziecie podpowiedzi do robienia zdjęć selfie.

A gdybyście myśleli, że selfie to zjawisko dość nowe, to zerknijcie koniecznie na ten materiał. Okazuje się bowiem, że historia tych zdjęć jest dużo dłuższa niż moglibyście się spodziewać. Mnie osobiście brakuje tylko nośnej, ale nie wulgarnej nazwy w naszym języku do określania tych zdjęć. Macie pomysł jak to nazwać?

Podatek od sprzedaży na OLX. Wyjaśniamy, kiedy musisz płacić

Tue, 27 Feb 2024 11:45:03 +0100

Sprzedajesz na OLX niepotrzebne rzeczy? Albo a na Vinted ubrania, których już nie nosisz? Pewnie zastanawiasz się, czy od takich przychodów trzeba zapłacić podatek. Pora rozwiać wątpliwości.

Użytkownicy platformy Vinted otrzymali wiadomość wyjaśniającą, w jakich sytuacjach ich aktywność na platformie będzie opodatkowana. Platforma podsumowała zawiłości prawne w prostych punktach:

Sprzedaż własnych przedmiotów nie jest opodatkowana.
Jeśli kwota, którą zarobisz na Vinted, jest niższa od tej, którą zapłaciłeś/aś za te przedmioty, nie uzyskujesz dochodu i nie musisz płacić podatku.
Nawet jeśli uzyskasz dochód, nie jest on opodatkowany, jeśli sprzedane przedmioty były Twoją własnością przez ponad 6 miesięcy lub jeśli Twój całkowity roczny dochód nie przekracza 30 000 zł.
Podatek mogą mieć obowiązek zapłacić głównie osoby sprzedające w ramach działalności gospodarczej.

Oczywiście powyższe zasady obowiązują osoby rozliczające się w Polsce. Ponadto platforma udostępniła artykuł wyjaśniający każdy z paragrafów oraz przykładowe scenariusze, gdy różne z przepisów są w mocy.

Vinted zapewnia, że na mocy tych przepisów większość użytkowników platformy nie będzie musiała rozliczać podatku od sprzedaży swoich używanych przedmiotów. Niejest jednak jedyną platformą, która pozwala zarobić i która wygeneruje dodatkowy podatek. Warto głębiej wgryźć się w temat.

Dyrektywa unijna przeciwko „szarej strefie”

Przyczyną zainteresowania podatkiem od sprzedaży internetowej jest dyrektywa unijna DAC7, czyli Dyrektywy Rady UE 2021/514 z dnia 22 marca 2021 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Nakłada ona obowiązek płacenia podatków od dochodów uzyskanych ze sprzedaży, wynajmu i świadczenia usług, gdy transakcja została zawarta za pośrednictwem platformy internetowej. Celem jest oczywiście uszczelnienie obecnie obowiązujących we wspólnocie przepisów podatkowych, którym umykały pewne transakcje zawarte w internecie.

Krótko mówiąc, prawo zostało trochę w tyle za ekonomią nowego medium i DAC7 ma to naprawić. Podstawą będzie przepływ informacji z platform umożliwiających zawarcie transakcji do Urzędu Skarbowego. Szacuje się, że w Polsce będzie to równoznaczne z przekazaniem fiskusowi danych aż 17 milionów Polaków.

Vinted to tylko jedna z wielu platform, które będą raportować do US nasze transakcje. Obowiązkiem tym zostaną objęte platformy:

umożliwiające sprzedaż towarów (np. Vinted, Amazon, Allegro, AliExpress);
umożliwiające wynajem nieruchomości (np. AirBnb, Booking);
umożliwiające świadczenie usług osobistych (np. Booksy, UberEats);
umożliwiające świadczenie usług transportowych (np. Bolt, Panek).

W związku z tym każdy, kto coś wystawi na OLX, wynajął mieszkanie turystom albo rozwoził jedzenie, musi się liczyć z przesłaniem danych do skarbówki. Ci, którzy zawarli mniej niż 30 transakcji lub łączną kwotą transakcji nie przekroczyli 2 tys. euro (w Polsce 30 tysięcy złotych) w okresie sprawozdawczym, nie trafią do raportów. Oczywiście podatek trzeba będzie zapłacić dopiero jeśli ogólne przepisy podatkowe wykażą taki obowiązek. DAC7 zasadniczo nie wprowadza nowego podatku od działalności w internecie, a jedynie uzupełnia sposób rozliczania podatków już istniejących.

Podmioty rządowe i notowane na giełdzie są zwolnione z obowiązku raportowania – one są rozliczane na osobnych zasadach.

Dane miały trafić do skarbówki. Co się dzieje?

Rzeczywiście opisane wyżej zasady miały obowiązywać w Polsce już od maja 2023 roku. Na mocy dyrektywy unijnej DAC7 platformy umożliwiające handel w internecie, tak towarami jak i usługami, powinny do końca stycznia 2024 roku przekazać fiskusowi sprawozdanie roczne z danymi sprzedawców i kwotami. Polska przymierzała się do wdrożenia tej dyrektywy, ale projekt utknął wiosną. Potem priorytety prac rządu zostały przesunięte, a nieukończony projekt zamknięty.

Zobacz: Fiskus dokręca Polakom śrubę. Szykuj się na nowy podatek

Przysłowie mówi, że co się odwlecze, to nie uciecze i tak będzie również z implementacją DAC7 w Polsce. W połowie lutego dowiedzieliśmy się, że DAC7 zostanie zaimplementowana w polskim prawie od 1 lipca 2024. Raport przygotowany przez platformę umożliwiającą sprzedaż w internecie będzie zawierał imię, nazwisko i datę urodzenia osoby prywatnej, a w przypadku firm i działalności gospodarczych także NIP, REGON i informacje o płatniku VAT. Do nich dołączony zostanie numer konta bankowego, na które trafiły pieniądze ze sprzedaży, konkretne kwoty transakcji i informacje o towarach i usługach. Te ostatnie pomogą ustalić, czy transakcja miała charakter prywatny, czy można ją uznać za działalność gospodarczą. Poza cyklicznymi raportami skarbówka dostanie też możliwość wysłania zapytania do dowolnej platformy internetowej w każdej chwili, gdy wyniknie taka potrzeba.

Co ważne, Unia Europejska wymaga, żeby w tym wyjątkowym przypadku prawo zadziałało wstecz. Pierwszy raport platformy internetowej będzie więc najprawdopodobniej zawierał dane od początku 2023 roku. Przy tym użytkownik nie musi podejmować żadnych dodatkowych działań – raporty to odpowiedzialność platform internetowych. Podmioty działające międzynarodowo będą mogły wybrać kraj wspólnoty, do którego przekażą swój raport, a resztą zajmie się unijna administracja. Polakom zostanie opłacenie należnego podatku, jeśli przekroczą ustalone przez Unię progi.

Lepiej włącz to w Google Chrome. Będzie znacznie szybszy

Thu, 08 Feb 2024 12:28:34 +0100

Google Chrome może być jeszcze szybszy. Wystarczy, że włączysz jedno ustawienie.

Google Chrome to najpopularniejsza przeglądarka świata. Aktualnie korzysta z niej 64,1% internautów. Na drugim miejscu jest Safari, wydawana przez Apple, mająca udział poniżej 20%. Tym samym Google dyktuje, jak większość z nas przegląda strony internetowe na dużych i małych ekranach.

Jest kilka czynników, które wpływają na popularność przeglądarki Google Chrome. Nie bez znaczenia jest to, że jest zainstalowana domyślnie na ok. 70% smartfonów na świecie. Użytkownicy cenią sobie również jej szybkość. Często można usłyszeć opinie, że Chrome kosi konkurencję, gdy w grę wchodzi czas ładowania stron internetowych.

Mam dobrą wiadomość. Google Chrome może ładować strony jeszcze szybciej. Jeśli masz już aktualną wersję przeglądarki, wystarczy, że włączysz jedno ustawienie.

Wstępne ładowanie stron w Google Chrome

Ta funkcja to wstępne ładowanie stron. Google Chrome korzysta z informacji o nawykach użytkowników i przewiduje, jakie strony mogą chcieć odwiedzić w najbliższym czasie. Te strony zostaną wczytane w tle. Dzięki temu, gdy zdecydujesz się wejść na jedną z nich, zostanie załadowana bardzo szybko. Część danych potrzebnych do jej wyświetlenia zostanie pobrana z pamięci lokalnej, a nie z sieci.

By skorzystać ze wstępnego ładowania stron, przejdź do ustawień przeglądarki, do sekcji Wydajność. Możesz to zrobić z menu lub wpisując adres: chrome://settings/performance.

Tu znajduje się ustawienie „Wstępnie wczytuj strony”. Jeśli nie jest aktywne, przełącz suwak. Możesz wybrać ładowanie standardowe i rozszerzone. Warto przemyśleć ten wybór. Ładowanie rozszerzone wczytuje więcej stron, ale odbywa się to pewnym kosztem. Gdy na stronie są odnośniki do „głębszego” przeglądania, zostaną wczytane za pośrednictwem serwerów Google. Tym sposobem możesz nawigować po stronie szybciej, ale Google dowie się, gdzie bywasz. Jeśli zależy Ci na zachowaniu tej informacji dla siebie, lepiej korzystać z ładowania standardowego.

Po zmianie ustawień nie jest konieczne ponowne uruchomienie przeglądarki. Trzeba będzie jednak dać przeglądarce nieco czasu na naukę. Im dłużej będziesz jej używać, tym lepiej algorytm będzie przewidywać, jakie strony możesz odwiedzić w przyszłości.

Szybkość czy oszczędzanie danych?

Niestety za szybkie ładowanie stron musimy czymś zapłacić. W tej sytuacji jest to większe zużycie danych w tle przez przeglądarkę. Warto pamiętać, że nie wszystkie strony ładowane „na zapas” zostaną odwiedzone w przyszłości. Niemniej Chrome będzie nawiązywać połączenia ze stronami w tle, jeśli algorytm „przypuszcza”, że je odwiedzisz.

Stracisz też część prywatności. Pobieranie danych ze stron na później wiąże się niestety z przesyłaniem plików cookie.

Na koniec ważna informacja dla korzystających z mobilnej wersji Google Chrome: nie znajdziesz u siebie tego ustawienia. Zostało zaimplementowane jedynie w wersji desktopowej. Nie można też liczyć na cuda, jeśli korzystasz z bardzo wolnego połączenia z internetem.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na luty 2024

Thu, 01 Feb 2024 00:00:00 +0100

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Zobacz: Szybki jak rakieta, głośny jak rakieta. ADATA Legend 970 (Test)

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na styczeń 2024

Mon, 01 Jan 2024 16:30:00 +0100

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake Refresh, ale ich ceny są często znacznie wyższe.

Zobacz: Intel Core i7-14700K, czyli najlepszy procesor tej generacji (Test)

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na grudzień 2023

Fri, 01 Dec 2023 00:01:11 +0100

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake Refresh, ale ich ceny są często znacznie wyższe.

Zobacz: Słuchawki tak lekkie, że nie poczujesz ich na głowie (Test)

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na listopad 2023

Wed, 01 Nov 2023 00:00:00 +0100

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake Refresh, ale ich ceny są często znacznie wyższe.

Zobacz: Intel Core i9-14900K: Wzloty i upadki dziwnego procesora (Test)

Wybory 2023 – jak głosować? Co musisz wiedzieć, aby oddać ważny głos

Sun, 01 Oct 2023 19:25:00 +0200

Najbliższe wybory parlamentarne odbędą się już 15 października 2023 roku. Nic dziwnego, że wiele osób szuka informacji jak i gdzie mogą zagłosować. Przy okazji jednak pojawiło się też sporo informacji mylących. Obalmy je.

Aby ułatwić obywatelom udział w głosowaniu, rząd stworzył tzw. Centralny Rejestr Wyborców (CRW). Rozwiązanie to istotnie funkcjonuje, ale wbrew obiegowej opinii nie jest dostępne w aplikacji mobilnej mObywatel.

Wprawdzie w myśl przedstawianych założeń CRW ma do mObywatela trafić, ale na razie nie wiemy kiedy. W tej chwili dane można jedynie w aplikacji sprawdzić, wniosku o zmianę miejsca głosowania już tam nie złożymy. A takich niuansów jest więcej i siłą rzeczy może dochodzić do pomyłek.

Redakcja TELEPOLIS przygotowała specjalny, ponad 8-minutowy poradnik wideo, dzięki któremu od A do Z dowiecie się, jakie macie możliwości i prawa. Bez trudu weźmiecie udział w wyborach i jeśli tylko macie taką ochotę, oddacie ważny głos.

Wybory 2023. Jak i gdzie głosować? Oto wszystko co musisz wiedzieć, aby oddać ważny głos (wideo)

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na październik 2023

Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny są często znacznie wyższe.

Zobacz: Wydajny maluszek, czyli Crucial X10 Pro (Test)

Nieznany numer dzwoni? Zrób tak, by telemarketera trafił szlag

Wed, 27 Sep 2023 21:39:48 +0200

Myślisz, że Ciebie nie da się oszukać? To błąd, który może Cię słono kosztować. Zwłaszcza, jeśli nie znasz tych metod oszustów.

Poczta Polska, pracownik banku, a nawet Duch Święty. Oszuści co i rusz próbują szukać metod na to, by dobrać się do naszych kont, danych i pieniędzy. Jak działają? Jakie są najpopularniejsze schematy działania? I wreszcie, co zrobić, gdy jednak padniemy ofiarą takiego oszustwa?

Czy to się nigdy nie skończy?

Oszustwa są z nami chyba od zawsze i wygląda na to, że na zawsze też zostaną. Co ciekawe, to nie tylko kwestia różnorodności metod, co też ich skuteczności. Okazuje się, że można się przed tym dobrze bronić, ale wymaga to od nas przygotowania. Dlatego właśnie przygotowaliśmy dla Was wideo poradnik, by lepiej radzić sobie z różnymi oszustwami.

Niestety nawet najlepsi potrafią paść ofiarą przestępstwa. Są jednak metody, które mogą pomóc w odnalezieniu sprawców. Gdzie zwrócić się o pomoc i co warto mieć ze sobą w takiej sprawie? O wszystkim opowiadamy w materiale powyżej.

Nowy iPhone? To teraz szybka, etui i inne akcesoria

Sat, 23 Sep 2023 09:14:00 +0200

Apple iPhone 15 Pro Max właśnie do nas dotarł i zostanie na dłuższe testy. By wykorzystać w pełni jego możliwości i sprawić by długo nam służył, warto zaopatrzyć się w odpowiednie akcesoria.

Szkło ochronne — od tego zawsze zaczynam

Choć Apple iPhone 15 Pro Max to finezyjne połączenie tytanu i ceramicznego szkła, ani myślę nosić go bez dodatkowych zabezpieczeń. To kuszące, bo obłe tym razem krawędzie i aksamitne w dotyku materiały sprawiają, że aż chce się obracać w dłoni nowy telefon, ale należę do tych osób, które ekstremalnie dbają o elektronikę i dmuchają na zimne.

Po pozytywnych wrażeniach przy 14 Plus oraz Pro Max, również i tym razem postawiłem na zestaw Spigen GLAS.TR EZ FIT. Dwupak szkieł zawiera niezwykle wygodny zestaw montażowy, który uwalnia nas od trosk odpowiedniego wycelowania szkłem w środek ekranu czy usprawnia samo klejenie tak, by efekt końcowy był perfekcyjny. Wielokrotnie też sprawdziła mi się jakość samych szkieł oraz ich odporność na matowienie. Ten ostatni aspekt jest szczególnie istotny jeśli dużo pracujemy z przednią kamerą — produkty konkurencji wymagają częstszych wymian.

Postawiłem na szkło bez czarnej ramki, ale i taki wariant znajdziecie w sklepach. Tutaj przy okazji warto zwrócić uwagę na to, że nowa seria iPhonów ma lekko zaoblone brzegi szkła chroniącego ekran — szkła ochronne nie będą w aż tak prosty sposób jak do tej pory wypełniać frontu telefonu i zestawy montażowe takie jak wyżej opisany nabierają na znaczeniu.

Za zestaw 2 szkieł Spigena zapłaciłem przez Allegro 89 zł.

Etui ochronne? Może Njord

Nie lubię przezroczystych etui, jak i tych w formie "książeczki", z okładką na ekran. Pierwsze szybko zaczynają szpecić telefon, drugie oznaczają nieustanne problemy podczas wykonywania zdjęć. Zanim Apple przesłał testowy egzemplarz telefonu, zaopatrzyłem się więc w etui sprawdzonej przez nas marki Njord by Elements.

W nowej serii zapewniają one obsługę nie tylko MagSafe, ale i Qi2, wspieranego w nowej generacji iPhonów. Klasycznie zaś bazują na najwyższej jakości materiałach, pochodzących nawet w 99% z recyklingu. By nie było nudy, postawiłem na oliwkowy zamsz:

Oraz na mój ulubiony do tej pory wariant z niebieską tkaniną, który sprawdził mi się już przy iPhone 14 Plus:

Etui Njorda zapewniają odporność na upadki z wysokości do 2 metrów, są idealnie dopasowane do bryły telefonu, mają wypukłą ramkę wokół aparatów i chronią brzegi urządzenia z każdej strony, bez jakichś przerw spotykanych w innych "coverach". Oprócz tego nie dodają przesadnie dużo do masy i wielkości telefonu, a do tego zwyczajnie dobrze wyglądają. Mam nadzieję, że i tym razem mnie nie zawiodą.

Cena? 169 zł za sztukę. To jednak nie tak dużo do ochrony telefonu za 9600 zł.

Jest też etui od samego Apple'a i to nie byle jakie

Etui Apple iPhone 15 Pro FineWoven Case z MagSafe trafiło niespodziewanie do przesyłki. Jest to o tyle ciekawe etui, że jest efektem zupełnej rezygnacji przez Apple'a z produktów skórzanych. Zamiast produktu odzwierzęcego, producent postawił tym razem na wytrzymały mikrodiagonal, przypominający w dotyku zamsz. W filozofię marki wpisuje się też fakt, że tkaninę wykonano w 68% z recyklingu odpadów prokonsumenckich.

Mnie przede wszystkim podoba się kolor (Apple zdecydowanie trafił), niesamowicie wręcz dobre przyleganie do obudowy telefonu i brak niepotrzebnego zwiększania jego bryły. Co ważne, nie zabrakło wsparcia dla MagSafe i Qi.

Cena takiego etui to 349 zł.

Portfel? Przecież w telefonie mam portfel

Podczas spotkania z przedstawicielami firmy Apple, zwróciłem uwagę na to, że w gruncie rzeczy przyczepiany do plecków telefonu mini-portfel to trochę takie mnożenie bytów. Mamy w końcu w telefonach płatności mobilne, a mDowód nabrał w Polsce mocy prawnej plastikowego dokumentu. I chyba między innymi, by przekonać się do tego rozwiązania, w przesyłce znalazło się i to akcesorium. Ponownie do czynienia mamy z proekologicznym mikrodiagonalem i fakturą przypominającą w dotyku zamsz.

Wydaje mi się, że dodatkowa kieszonka może sprawdzić się na lotniskach, gdzie warto mieć pod ręką jednak plastikowy dowód osobisty i generalnie na wyjazdach zagranicznych do krajów, w których płatności mobilne nie są aż tak dobrze rozwinięte jak w Polsce. I nie mówię tu o jakichś ekstremalnych destynacjach, nawet w Niemczech nie mają tak fajnie jak u nas.

Koszt? Spory, bo to kolejne 349 zł.

Podróżna podstawka pod telefon — może Baseus?

Kto dużo podróżuje, ten wie, że ciągłe trzymanie telefonu czy tabletu w dłoniach to udręka. Gdy spłynie na nas dar snu, telefon wyląduje na podłodze, a gdy samolot wpadnie w turbulencje, telefonu będziemy szukać kilka foteli dalej. Choć wielu osobom takie podstawki kojarzą się głównie z oglądaniem filmów, nic bardziej mylnego, z powodzeniem służyć mogą też do pracy — zarówno do połączeń wideo, jak i do pracy na dokumentach.

Po kilku próbach różnych rozwiązań, postanowiłem zainwestować w Baseus Metal. Cecha szczególna, oprócz wynikającego już z nazwy metalu? Składa się na płasko i wejdzie nawet w wąską kieszonkę w plecaku. Tym sposobem plastikowe Ugreeny kończą chwilo swoją przygodę, choć były wygodne podczas korzystania, to obły zawias i równie obła podstawka na sprzęt potrafiły wgniatać się w inne przedmioty w plecaku.

Cena? Zapłaciłem na Allegro całe 48,50 zł.

Ten iPhone nagrywa ProRes 4K 60 fps HDR na dyski zewnętrzne!

Choć dla wielu osób iPhone kojarzy się z jakimś szpanem i głupio wydanymi pieniędzmi, wśród twórców internetowych to przede wszystkim potężne narzędzie pracy. W pogoni za doskonałą jakością materiałów, Apple wpadł na iście szatański pomysł — możliwość nagrywania wideo w najwyższej dostępnej jakości bezpośrednio na dysk zewnętrzny SSD, wpięty bez jakichkolwiek przejściówek prosto w złącze Thunderbolt iPhonów 15 Pro. Po zakończeniu nagrywania wystarczy podłączyć dysk do komputera i można zabrać się za profesjonalną edycję wideo nawet bezpośrednio z tego dysku.

Ja wiem, że dla osób, które nie siedzą w wideo to jakieś tam bzdety, ale zaufajcie mi, że obok wreszcie wysokiej przepustowości złącza USB w modelach Pro, to chyba najciekawsza funkcja nowych iPhonów przy produkcji treści cyfrowych. Do pracy wystarczy nam podstawowy dysk SSD. W redkacji aktualnie korzystamy przy montażu wideo z dysków Cruxcial X8. Dostępne są w wariantach od 1 TB w cenie około 280 zł do aż 4 TB za około 1200 zł. Testowaliśmy też niedawno jego następcę, model X9 i szykujemy już test X10.

Grip na magsafe - ShiftCam Snapgrip Creator Kit

Czasy gimblali mam wrażenie, że już trochę minęły. Wszystko to za sprawą dynamicznego rozwoju stabilizacji obrazu w nagraniach wideo. U Apple'a tryb sportowy, znany od 14. generacji urządzeń, był powodem zakupu przeze mnie iPhone'a 14 Plus — nie zawiodłem się, korzystam z niego nieustannie.

Do tego na fotowypady zabieram ze sobą zwykle mały statyw, samowyzwalacz Bluetooth i... przyszedł czas na aktualizację tego setupu. Po próbie z gripem o sprężynowym chwycie, padł pomysł na rozwiązanie oparte na MagSafe. Klikałem, dumałem i w końcu kupiłem "na bogato". ShiftCam w zestawie daje statyw z magnesem, magnetycznie doczepianą lampę stałego oświetlenia i przede wszystkim elegancki, pewny w chwycie grip. Nie licząc statywu, wszystko możemy ładnie spakować w wygodne etui.

Sam trójnóg jest plastikowy i nie budzi zaufania, jednak głowica z magnesem MagSafe może być odkręcona i przypięta do dowolnego statywu, co też czynię. Nawet już jednak sam grip z lampą potrafi czynić cuda. Stabilne wideo podczas wieczornych urodzin? Proszę bardzo. Dodatkowe oświetlenie przydać może się też podczas wideokonferencji, jak i do zrobienia selfie w każdych warunkach. Najlepsze zostawiłem jednak na koniec — grip jest też ładowarką MagSafe i ma wbudowany powerbank, więc w czasie korzystania z niego możemy z powodzeniem nakarmić smartfon prądem.

Cena zestawu to około 550 zł

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na wrzesień 2023

Fri, 01 Sep 2023 00:00:13 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach AMD Ryzen 5000 czy Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny w sklepach są często znacznie wyższe.

Zobacz: Patriot Viper Xtreme 5. Ekstremalnie szybkie pamięci RAM DDR5 (Test)

Tani telefon dla dziecka, ucznia? Ranking modeli na wrzesień 2023

Tue, 29 Aug 2023 21:18:50 +0200

Wybór telefonu dla dziecka to dla Was rodzicielski koszmar? Okazuje się jednak, że można znaleźć model, który może być tani, sprawnie działający i z atrakcyjnym wyglądem. W takim razie co wybrać do szkoły?

Wrzesień — koniec lata, wakacji i dziecięcej sielanki. Ale zanim pociechy w końcu dzieciaki postawią swoje nogi za progiem szkoły, czemu będzie towarzyszyć ogólne, rodzicielskie "uff", dorosłych czeka niestety przeprawa z przygotowaniem stosownej wyprawki do szkoły. Jednym z obowiązkowych elementów wyposażenia jest oczywiście telefon.

O ile kwestia zakupu telefonu dla dziecka to już raczej oczywistość, o tyle sama decyzja o tym kiedy kupić dziecku ten telefon jest już dużo trudniejsza. A sam wybór telefonu potrafi przyprawić rodziców o ból głowy. Żeby ułatwić tę decyzję, przygotowaliśmy dla Was wideoporadnik, w którym prezentujemy kilka ciekawych propozycji.

Ile wydać na telefon?

Jaki wybrać telefon dla dziecka? Odpowiedź wielu rodziców brzmi: "najlepiej tani i dobry". Tylko ile to jest tanio? Przygotowaliśmy dla Was 4 progi cenowe, od 600 do 1500 złotych, gdzie każdy z Was możne znaleźć coś dla siebie.

A co jeśli szukacie droższego telefonu dla dziecka? Zerknijcie na najświeższe nasze najświeższe recenzje telefonów — być może któryś z nich może się Wam spodobać.

Zobacz: Samsung Galaxy A54 – tak dobry, że aż nie wiem, co napisać (test)
Zobacz: Honor Magic5 Pro. To może być smartfon roku (test)
Zobacz: Motorola Razr 40 Ultra: najlepszy smartfon dla niespełnionych gadżeciarzy (test)

Nieznany numer dzwoni? Zaskocz telemarketera prostymi trikami

Thu, 17 Aug 2023 17:42:23 +0200

Masz dość kolejnych ofert od telemarketingu? Zastanawiasz się jak zablokować uporczywe połączenia? Można się ich pozbyć w łatwy sposób.

Bez względu na to czy to Klara Sobieraj czy też bardziej "ludzcy" telemarketerzy, często dzwonią tylko po to, by wcisnąć nam kit. Najgorzej, gdy biorą nas z zaskoczenia. Ale jest przynajmniej kilka sposobów, by to zmienić. Co ważniejsze, nie trzeba być do tego wcale żadnym sprzętowym geniuszem. Jak to zrobić?

Choose your fighter

W pojedynku z uporczywym telemarketingiem, każdy może wybrać swój sposób działania. Jeśli nie chcesz bawić się w instalowanie specjalnych aplikacji - nie ma sprawy, męczące rozmowy można zablokować za pomocą kilku kliknięć w Twoim telefonie (zarówno z Androidem jak i iOS). Wolisz coś o szerszym działaniu? Opcji jest sporo. Te - naszym zdaniem - najciekawsze prezentujemy w formie wideoporadnika, który możecie zobaczyć poniżej.

Co ważne, męczące oferty od telemarketerów to nie tylko połączenia telefoniczne. Są też przecież SMSy, które potrafią być bardzo irytujące. Ale i na nie znajdzie się kilka sposobów. Ciekawie zapowiada się też przyszłość, bo w ostatnim czasie powstają kolejne pomysły na wykorzystanie przy takich połączeniach sztucznej inteligencji. A wy, jakie macie sposoby na telemarketerów? Dajcie znać w komentarzach.

Zobacz: Triki z baterią. Banalne, a smartfon zmieni się nie do poznania
Zobacz: Koniecznie sprawdź te opcje w telefonie. Będzie działać jak nowy

Koniecznie sprawdź te opcje w telefonie. Będzie działać jak nowy

Tue, 08 Aug 2023 16:01:08 +0200

Co zrobić, kiedy telefon zacznie działać wolno? Polecamy kilka sprawdzonych metod.

Współczesne smartfony to urządzenia o niesamowitych możliwościach, które z roku na rok tylko rosną, rosną i jeszcze raz rosną. Niestety ta pogoń za rozwojem ma pewną wadę: z czasem nawet najwydajniejszy telefon zaczyna działać wolniej. Duuuużo wolniej. Czy to znak, że czas wymienić go na nowszy model? Może. Jednak zanim to nastąpi, warto sięgnąć po kilka sprawdzonych sposobów na przyspieszenie swojego smartfona.

Jak przyspieszyć smartfona? 11 prostych sposobów

W naszym poradniku skupiamy się na kilku praktycznych metodach, dzięki którym Wasze smartfony zaczną działać szybko niczym w dniu zakupu. To proste sztuczki, które warto stosować na co dzień. Rozprawiamy się też z kilkoma krążącymi po sieci mitami, które zamiast pomóc, mogą Wam poważnie zaszkodzić.

Mówiąc krótko: zachęcamy do oglądania, bo warto!

Znacie inne sztuczki, dzięki którym Wasze telefony działają szybciej? Jeśli tak, koniecznie podzielcie się nimi w komentarzach!

Zobacz: Triki z baterią. Banalne, a smartfon zmieni się nie do poznania

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na sierpień 2023

Tue, 01 Aug 2023 00:01:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach AMD Ryzen 5000 czy Intel Core 12. generacji. Co prawda w sklepach dostępne są nowsze AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny w sklepach są często znacznie wyższe.

Zobacz: Fractal Terra. Umarł król, niech żyje król (Test)

Średniej klasy komputer dla gracza – czy warto dokupić pamięć RAM?

Sun, 30 Jul 2023 20:00:49 +0200

Czy warto w komputerze dla gracza postawić na więcej pamięci RAM? Jak duży wpływ będzie to miało na wydajność w grach? Postanowiliśmy to sprawdzić.

Wielu posiadaczy komputerów z pewnością zadaje sobie pytanie – jak łatwo i niewielkim kosztem zwiększyć wydajność PC-ta? W takim wypadku jedną z najczęściej nasuwających się odpowiedzi zapewne będzie dokupienie pamięci RAM. Nie jest przecież tajemnicą, że im mamy jej więcej, tym szybciej powinien działać komputer. Ale jak duże ma to znaczenie? Jak bardzo na zwiększeniu ilości pamięci RAM skorzysta średniej klasy zestaw? Czy gra rzeczywiście jest warta świeczki?

Pamięć RAM, a wydajność w grach

Faktem jest, że większość graczy nie dysponuje potężnymi komputerami, które radzą sobie z najnowszymi grami w rozdzielczości 4K. NVIDIA GeForce RTX 4090 czy nawet RTX 4080 zarezerwowane są jednak dla niewielkiego grona gamerów o naprawdę wysokich wymaganiach i przede wszystkim bardzo zasobnych portfelach. Większość z nas wybiera jednak średniej klasy podzespoły, np. procesory Intel Core i5 lub AMD Ryzen 7, a do tego grafiki pokroju RTX 3060.

Tak wyposażony komputer wciąż doskonale powinien radzić sobie w rozdzielczości 1080p, która – według statystyk Steama – wciąż używana jest przez ponad 62 proc. graczy. Pomimo tego w niektórych sytuacjach może mu już brakować mocy. Co zrobić w takiej sytuacji? Najlepiej byłoby wymienić procesor lub kartę graficzną, ale to już kosztowna przeróbka. Dlatego część graczy może zdecydować się na dokupienie pamięci RAM, która też powinna przynieść wzrost wydajności. Jak duży? No to pytanie postaram się odpowiedzieć w tym tekście.

Przy okazji część z Was, w trakcie składania nowego komputera i wybierania poszczególnych podzespołów, może się zastanawiać – czy postawić na więcej pamięci RAM, ale wolniejszej, czy może mniej, ale szybszej? W swoich testach wykorzystałem dwa różne zestawy marki ADATA. Oba bardzo dobre, ale minimalnie różniące się parametrami, więc na to pytanie częściowo również poznamy odpowiedzieć.

Triki z baterią. Banalne, a smartfon zmieni się nie do poznania

Sat, 29 Jul 2023 18:09:00 +0200

Powiadomienie o niskiej baterii to coś, co notorycznie spędza Ci sen z powiek? Zastanawiasz się jak oszczędzać baterię w smartfonie? Czas to zmienić. Zebraliśmy dla Was najlepsze rozwiązania, które pomogą wam przedłużyć czas pracy Waszego smartfonu.

Oszczędzanie na baterii nie jest potrzebne w czasach, gdy ładowarki są na co drugim rogu ulicy? Nic bardziej mylnego. Wystarczy wybrać się na dłuższą wyprawę poza miasto ze słabą baterią i kłopot gotowy. Ale brak gniazdka do ładowania lub powerbanku też nie musi przekreślać naszych planów.

Zaskocz znajomych

Ostatnio, gdy byłem ze znajomym na wycieczce, nie mógł on wyjść z podziwu, że mój telefon tak długo wytrzymuje na baterii. Oczywiście, spory wpływ na czas pracy ma naturalnie pojemność akumulatora. Ale my także możemy sprawić, że bateria w smartfonie będzie działać dłużej. Zerknijcie do naszego wideoporadnika i sami się przekonajcie, jak wiele można zdziałać!

Znaliście wszystkie te sztuczki? A jakie możecie polecić? Koniecznie dajcie znać w komentarzach, co warto dodać jeszcze do tej listy.

Masz smartfon z Androidem? Te sztuczki musisz obowiązkowo znać

Sun, 16 Jul 2023 10:19:00 +0200

A gdyby tak nasze telefony mogły być lepsze? Wystarczy odrobina magii albo po prostu sprawdzonych tricków, które sprawią, że Wasz telefon będzie działać czarująco. Znacie te 9 sztuczek?

Nasze telefony oferują dziś wiele przydatnych funkcji. Ale nie zawsze o wszystkich wiemy. A szkoda, bo wiele z nich potrafi usprawnić nasze korzystanie ze smartfonu lub sprawić nam po prostu trochę frajdy. Przykład to chociażby funkcja Material You, która zmieni nasz sprzęt nie do poznania. Ale takich rozwiązań jest więcej.

Zdarzyło się już Wam szukać gdzieś przypadkowo skasowanego powiadomienia? Tak, jest taka możliwość. Tak samo jak opcja instalowania aplikacji spoza sklepu Google Play. Nasze telefony potrafią też komunikować się w wielu językach, i to jednocześnie. Co trzeba zrobić, aby uruchomić te opcje? Odpowiedzi poznacie w naszym najnowszym poradniku wideo.

W materiale zebraliśmy kilka popularnych funkcji, które warto uruchomić na swoim smartfonie. Wśród nich między innymi wsparcie przy poszukiwaniach telefonu za pomocą funkcji Znajdź moje urządzenie i możliwość zrobienia szybkiego zdjęcia za pomocą trzech kliknięć, bez odblokowania ekranu. Znaliście te tricki? Dajcie znać w komentarzach z jakich rozwiązań Wy korzystacie.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na lipiec 2023

Sat, 01 Jul 2023 00:01:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach AMD Ryzen 5000 czy Intel Core 12. generacji. Co prawda niedawno debiutowały procesory AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny w sklepach są znacznie wyższe.

Zobacz: Fractal Terra. Umarł król, niech żyje król (Test)

Sprzedajesz stary telefon? A pamiętałeś o tym? [Poradnik]

Wed, 14 Jun 2023 17:03:00 +0200

Chcesz sprzedać stary telefon i nie wiesz jak się do tego zabrać? Można na tym wiele zyskać ale i sporo stracić. O czym koniecznie trzeba pamiętać i jak się do tego zabrać? Dowiesz się z naszego poradnika.

Nasze telefony z roku na rok przetrzymują coraz więcej informacji. Już nawet same zdjęcia mogą dostarczyć wielu cennych wiadomości na nasz temat. Kolejne aplikacje, to natomiast dostęp do naszych danych związanych chociażby z bankowością. Przed sprzedażą zdecydowanie warto pozbyć się tych wszystkich informacji.

Zrób to sam - jak sprzedać, żeby zyskać i nie stracić

Kopia zapasowa, przywracanie stanu fabrycznego - to znane funkcje, które mogą nam pomóc w przygotowaniu się do sprzedaży telefonu. Dlaczego trzeba się z nimi zaprzyjaźnić i o czym jeszcze trzeba koniecznie pamiętać? Zerknijcie do naszego poradnika, gdzie przeprowadzimy Was przez najważniejsze punkty przed sprzedażą używanego telefonu.

A Waszym zdaniem, o czym jeszcze warto pamiętać przy sprzedaży telefonu? Być może jest coś, co nadal jest dla Was zagadką i chcielibyście poznać rozwiązanie? Koniecznie dajcie o tym znać w komentarzach.

Zobacz: Sensacja na Marsie. Znaleziono niedźwiedzia? Wyjaśniamy
Zobacz: Wiesz, co robić z telefonem, ale czy znasz te sztuczki?

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na czerwiec 2023

Sat, 03 Jun 2023 00:00:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach AMD Ryzen 5000 czy Intel Core 12. generacji. Co prawda niedawno debiutowały procesory AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny w sklepach są znacznie wyższe.

Zobacz: Fiołkowa pasta termoprzewodząca. Czy to ma sens? (Test)

Doniczki - planszówka marzeń dla fanów kwiatów i zieleni

Sun, 21 May 2023 13:10:00 +0200

Doniczki to relaksująca gra karciana, w której wypełnimy nasz dom masą przyjemnej dla oka zieleni. Dlaczego warto w nią zagrać? Przekonajcie się sami!

Maj to taki miesiąc, kiedy od zieleni za oknem aż trudno się opędzić, a jednak dla niektórych to nadal za mało. Jeśli należycie do osób, które odczuwają niepokój, jeśli nie mają czegoś liściastego na wyciągnięcie ręki, to mam dla Was doskonałą wiadomość. Specjalnie z myślą o Was powstała planszówka! To znaczy, powstało ich całkiem sporo, ale dziś będziemy rozmawiali o jednej konkretnej, czyli o Doniczkach wydanych na polskim rynku za sprawą wydawnictwa Lucky Duck Games.

Jeśli kojarzycie tytuły Calico i Kaskadia (o tym drugim już pisałem na portalu – o, tutaj), to wiecie mniej więcej, czego się spodziewać. Doniczki to niejako kontynuacja tych dwóch gier. Mamy więc do czynienia ze stosunkowo prostą planszówką, w której główną rolę odgrywają dobieranie kafelków (a raczej kart, jeśli mamy zachować ścisłość) ze wspólnej puli i dokładanie ich w taki sposób, by na koniec gry zgromadzić jak najwięcej punktów.

Relaks w otoczeniu roślin

Doniczki pod wieloma względami różnią się jednak od swoich poprzedników. Przede wszystkim tematem. Tym razem nie będziemy wyszywali kocyków dla kotków ani tworzyli dobrze funkcjonującego ekosystemu. Zamiast tego wypełnimy nasz dom przepięknymi roślinami doniczkowymi i postaramy się im zapewnić jak najlepsze warunki do rozwoju. Zostajemy więc w sielankowych, relaksujących klimatach.

To także gra, która stawia przed nami jeszcze więcej interesujących wyborów. Naszym celem będzie ułożenie siatki kart w układzie 3x5. Haczyk polega na tym, że kart mamy dwa rodzaje, które musimy umieszczać naprzemiennie: rośliny oraz pomieszczenia.

Rośliny na pierwszy rzut oka są znacznie bardziej interesujące – przynajmniej wizualnie. Każda z nich należy do jednego z sześciu rodzajów (m.in. sukulenty, kwitnące, pnące) oraz ma swoje wymagania co do oświetlenia. Jeśli położymy ją w sąsiedztwie pomieszczenia dającego odpowiednią ilość światła, możemy położyć na niej znacznik bujności. Po uzbieraniu odpowiedniej liczby takich znaczników roślina jest „odchowana” i możemy wsadzić ją do doniczki. Dopiero od tego momentu będzie przynosiła nam punkty na koniec rozgrywki.

Czeka nas więc sporo pracy, zanim będziemy mogli się naszymi roślinami nacieszyć – jak w życiu. Mimo to warto trochę tego wysiłku włożyć, bo to właśnie w ten sposób będziemy gromadzili większość punktów. Oczywiście najbardziej wartościowe rośliny to te, na które będziemy musieli położyć najwięcej żetonów bujności. W przypadku wielu z nich będziemy musieli wykorzystać zgromadzone w toku rozgrywki bonusy, takie jak nawóz czy konewka, ponieważ samo postawienie rośliny w odpowiednim miejscu nie wystarczy, by spełnić jej wymagania co do bujności.

To gdzie postawić tę doniczkę?

Ale karty roślin to tylko połowa naszego tableau. Będziemy je przeplatali kartami pomieszczeń, które nie wyglądają może równie spektakularnie (ilustracje roślin są naprawdę przepiękne!), ale pełnią bardzo ważną rolę. Każdy pokój zapewnia sąsiadującym z nim rośliną odpowiednią ilość światła (dużo, mało albo wcale), w związku z czym będziemy starali się układać je w taki sposób, by spełnić wymagania sąsiadujących z nimi roślin. Proste, prawda?

No właśnie nie do końca, bo to tylko jedno z kryteriów, które będziemy musieli brać pod uwagę podczas układania pomieszczeń. Wprawne oko szybko wyłapie, że poszczególne pokoje mają kolory odpowiadające poszczególnym typom roślin. To dlatego, że jeśli uda nam się położyć roślinę danego typu obok właściwego pokoju, na koniec gry dostaniemy dodatkowy punkt za każdą z nich. Albo dwa punkty, jeśli w pomieszczeniu znajduje się dodatkowo przedmiot we właściwym kolorze.

Jak pewnie zdążyliście się zorientować, w trakcie rozgrywki czeka nas żonglowanie całą masą różnych kryteriów punktacji, dzięki którym prosta gra w układanie kart staje się naprawdę wymagającą przestrzenną łamigłówką. W trakcie rozgrywki często będziemy bowiem musieli decydować, co jest dla nas ważniejsze: ukończenie rośliny czy zdobycie bonusu za pasujące kolory? Zebranie karty, która będzie pasowała do naszego układu, czy zgarnięcie przedmiotu, który pozwoli nam położyć dwa dodatkowe znaczniki bujności na begonii i zdobyć za nią upragnione siedem punktów?

Trudne wybory i masa możliwości

Właśnie, bo nie wspomniałem jeszcze, w jaki sposób będziemy zdobywali karty i przedmioty do naszego układu, a to także ważny element rozgrywki. W trakcie zabawy cały czas mamy przed sobą rynek, na którym znajduje się po pięć kart roślin i pomieszczeń oraz pięć żetonów. Wśród tych ostatnich znajdziemy zarówno praktyczne bonusy, które pozwolą nam dokładać kolejne znaczniki bujności do roślin, ale także ozdoby do pomieszczeń, zapewniające dodatkowe punkty na koniec zabawy. Podczas naszej kolejki będziemy dobierali po jednej karcie – rośliny lub pomieszczenia – oraz jeden żeton. Co ważne, muszą się one znajdować w tej samej kolumnie.

To bardzo prosty mechanizm, który zmusza nas do podejmowania przez cały czas trudnych decyzji. Wszystko dlatego, że bardzo rzadko interesujące nas żetony i karty będą znajdowały się w tych samych kolumnach. Znacznie częściej będziemy wybierali między różnymi układami, w których tylko jeden element jest nam faktycznie potrzebny. W efekcie każdą taką decyzję trzeba analizować na dwóch płaszczyznach: lepiej wziąć coś, czego faktycznie potrzebujemy (a jeśli tak, to co?) czy zagrać bezpiecznie i wybrać zestaw, który niesie ze sobą mniejsze ryzyko popsucia naszego planu? A może pójść jeszcze w innym kierunku i zabrać ze stołu coś, czego akurat potrzebuje nasz przeciwnik? To też jest jakaś opcja.

Wszystko to sprawia, że Doniczki są jedną z tych gier, które mimo prostych zasad gwarantują zatrzęsienie interesujących opcji strategicznych oraz masę regrywalności. To świetny tytuł dla osób stawiających pierwsze kroki w świecie planszówek albo na prezent dla tych znajomych, którzy co drugi weekend spędzają na giełdzie kwiatowej.

Albo po prostu dla osób szukających fajnej gry logicznej – prywatnie zaliczam się do tej grupy i naprawdę jestem doniczkami zachwycony. Myślę, że też będziecie!

Zobacz: Tiletum - lubicie kombosy? W tej grze macie ich na kilogramy
Zobacz: Ark Nova – zbuduj ZOO i uratuj pandy!
Zobacz: Fantastyczne Światy - karciana ekstaza za 40 złotych

Tiletum - lubicie kombosy? W tej grze macie ich na kilogramy

Sun, 07 May 2023 13:20:00 +0200

Tiletum to fantastyczna planszówka dla graczy, którzy lubią kombinować. Nie dajcie się zwieść ponurej oprawie – w tym pudełku czeka na Was masa świetnej zabawy.

Wchodząc w świat gier planszowych łatwo się zachłysnąć. Na sklepowych półkach znajdziemy masę przepięknych tytułów z przepięknymi ilustracjami, drobiazgowo wyciosanymi drewnianymi elementami i toną niezwykle szczegółowych figurek. To jeden koniec spektrum. Po drugiej stronie czeka na nas trochę inny widok. Brązowo-bure plansze, drewniane nieprzypominające niczego kostki, cieniutkie kartonowe żetony i okładki z ilustracjami, które po zmrużeniu oczu wyglądają trochę jak średniowieczni kupcy (a jak przymknąć je jeszcze trochę mocniej, to nawet przypominają ludzi).

Wbrew pozorom tego typu tytułów jest cała masa i – co jeszcze bardziej zaskakujące – mają olbrzymie grono fanów. Jaki jest ich sekret? Co ludzie widzą w tych do bólu nijakich brązowo-beżowych kawałkach kartonu?

Kwintesencja gry "z pięknym wnętrzem"

Jeśli chcecie to zrozumieć, wystarczy sięgnąć po Tiletum. To nowa gra cenionego duetu autorów – Daniela Tasciniego i Simone Lucianiego – która na polskim rynku pojawiła się za sprawą wydawnictw Board&Dice i Rebel. Wcielamy się w niej w renesansowych kupców, którzy przemierzają Europę, by wznosić placówki handlowe, brać udział w targach oraz wypełniać swoją chrześcijańską powinność, fundując budowę katedr. No i najważniejsze – by zdobywać punkty. Bardzo dużo punktów.

Brzmi ekscytująco? Podejrzewam, że nie. Wynika to jednak głównie z tego, że jakiekolwiek tło fabularne jest tu rzeczywiście tylko tłem. Spoiwem nadającym jakiś kontekst rozgrywce. Bo pierwsze skrzypce gra tutaj mechanika i to ona gwarantuje masę emocji.

Jak wspomniałem, wcielamy się w renesansowych kupców, jednak przebieg rozgrywki jest znacznie bardziej abstrakcyjny. Podczas zabawy będziemy na zmianę wykonywali po jednym z kilku rodzajów akcji. Będziemy mogli poruszać się naszymi znacznikami kupca i architekta oraz wznosić odpowiednio domy handlowe i kolumny w poszczególnych miastach na planszy, będziemy mogli wspinać się po torze króla, rekrutować nowych pracowników i przyjmować kontrakty. To tyle – tak w dużym skrócie.

Wybierając akcje nie mamy jednak pełnej swobody. Na początku każdej rundy jeden z graczy rzuca określoną liczbą kości. Ich kolory przypisane są do określonych surowców, natomiast wartości łączą się z danym typem akcji. W trakcie swojej kolejki każdy z graczy będzie dobierał po jednej takiej kości, odbierając odpowiednie zasoby i zyskując prawo, by wykonać przypisaną do nich akcję.

Kombos kombosa kombosem pogania

Już tutaj Tiletum zaczyna pokazywać pazury. Chcesz wykonać konkretną akcję, ale na planszy leży tylko jedna odpowiadająca jej kość? W takim razie lepiej się pospiesz, zanim zgarnie ją jeden z Twoich rywali – w innym przypadku możesz się pożegnać z długo układanym planem.

…a może jednak nie? Tiletum to jedna z tych gier, która zamykając drzwi, zachęca do wchodzenia oknem. Bardzo rzadko jesteśmy skazani wyłącznie na podstawową akcję przypisaną do danej kości. Większość naszych działań będzie wiązała się z odpalaniem różnego rodzaju bonusów, które następnie układają się w iście kosmiczne kombinacje. Jest to zasługa przede wszystkim zbieranych podczas zabawy żetonów premii.

Jak to wygląda w praktyce? Załóżmy, że wybieramy akcję kupca, podczas której udało nam się podnieść kafelek, dający dodatkowe trzy punkty akcji postaci. W ten sposób możemy zrekrutować nowego pracownika i od razu umieścić go na ostatnim miejscu naszego domu, zwalniając tym samym kolejny znacznik domu, który możemy ustawić na planszy, a dzięki temu, że mieliśmy już wcześniej wystawiony żeton herbu, zdobywając stały bonus do jednej z wybranych przez nas akcji. Dodatkowo robotnik, którego wystawiliśmy, dał nam dwa brakujące surowce, dzięki którym możemy zrealizować zebrany wcześniej kontrakt. Tak zdobywamy kilkanaście punktów, zwalniamy znacznik kolumny i kolejny bonus – tym razem możemy się przesunąć o jedno pole na torze króla, dzięki czemu zapunktujemy na koniec danej rundy.

Tak z grubsza prezentuje się typowa tura w Tiletum. Tak, jedna tura. Oczywiście nie wszystkie są równie rozbudowane, ale większość tak. I wiecie co? Układanie tych niesamowicie rozbudowanych kombinacji jest wręcz absurdalnie satysfakcjonujące. Szukanie kolejnych, coraz bardziej wymyślnych sposobów, by jak najwięcej wycisnąć z ograniczonych zasobów (a przy okazji pokrzyżować plany naszym rywalom) potrafi być nagrodą samą w sobie. Tutaj niemal każde działanie ma potencjał, by wywołać istny efekt domina, dając olbrzymie pole do popisu co bardziej zmyślnym graczom.

Uczta dla mózgu

Oczywiście widać tu także prawdopodobnie największy problem Tiletum. Liczba dostępnych opcji może początkowo wydawać się przytłaczająca. Na całe szczęście poszczególne akcje są bardzo proste, a dzięki czytelnej (nawet jeśli niezbyt urodziwej) ikonografii łatwo można skojarzyć co, z czym, jak i dlaczego. Większość graczy, z którymi miałem okazję sprawdzić tytuł, łapała o co chodzi jeszcze zanim skończyła się pierwsza runda. Gorzej, że niestety nawet znajomość zasad nie zmienia faktu, że zaplanowanie optymalnego ruchu potrafi chwilę zająć. Jeśli macie w swoim towarzystwie graczy, którzy cierpią na paraliż decyzyjny, lepiej uzbrójcie się w cierpliwość – to jedyny ratunek.

Mimo tej jednej wady uważam jednak, że warto Tiletum sprawdzić. To w zasadzie kwintesencja pewnego specyficznego typu gry: planszówki, w której nie chodzi o klimat i efekciarstwo, a o satysfakcję z szukania coraz bardziej wymyślnych strategii oraz radzenia sobie z ciągle zmieniającą się sytuacją na planszy. To tytuł, w którym możemy poczuć się trochę jak MacGyver. Jedyna różnica polega na tym, że zamiast budowania helikoptera z długopisu i pary zużytych sznurówek czeka na nas wyciskanie kombinacji na 50 punktów, mając do dyspozycji dwa punkty akcji i trzy sztuki jedzenia. Może i brzmi nieco mniej spektakularnie, ale uwierzcie mi – satysfakcja jest porównywalna.

Oczywiście Tiletum to bardzo rozbudowana gra i wiele niuansów mechanicznych tutaj pominąłem, skupiając się wyłącznie na najciekawszym według mnie aspekcie rozgrywki. Nie wspomniałem o relacji między ilością zdobywanych zasobów i punktów akcji, które otrzymujemy. Nie rozwinąłem też wątku targów oraz budowania katedr, które stanowią istotne źródło punktów na koniec rozgrywki. Zmierzam do tego, że czeka na Was jeszcze dużo do odkrycia. Jeżeli jednak to, co napisałem do tej pory, wydaje się Wam choć odrobinę intrygujące, śmiało możecie po Tiletum sięgnąć. Na pewno nie pożałujecie.

A potem, kto wie? Może będzie to tylko pierwszy krok na drodze do cudownego świata „brzydkich gier ze smutnymi panami na okładce” (tak, naprawdę używam tego terminu w rozmowach ze znajomymi)? Ja tam zachęcam z całego serca – w końcu nie od dziś wiadomo, że prawdziwe piękno kryje się we wnętrzu.

Zobacz: Ark Nova – zbuduj ZOO i uratuj pandy!
Zobacz: Fantastyczne Światy - karciana ekstaza za 40 złotych
Zobacz: Brass: Birmingham - węgiel, piwo i najlepsza planszówka świata

Egzemplarz recenzencki gry udostępniony przez firmę Rebel.

Top 6 aplikacji, które zawsze instaluję na swoim smartfonie

Wed, 03 May 2023 11:46:00 +0200

To nie smartfon jest ważny, ale aplikacje, które na nim instalujesz. Niezależnie od tego, jaki masz sprzęt w danej chwili, aplikacje definiują sposób, w jaki z niego korzystasz. Możesz zmieniać smartfon co tydzień, ale nie zmienisz przyzwyczajeń i wybranych usług.

Jest pewna grupa aplikacji, które zawsze instaluję na smartfonach. Bez względu na to, czy to egzemplarz testowy, czy mój prywatny sprzęt, lubię mieć je pod ręką. Co ciekawe, nawet jeśli eksperymentuję z innymi apkami (a robię to nałogowo), zawsze wracam do status quo elektronicznej przestrzeni życiowej. Przedstawiam 6 aplikacji, z których korzystam prawie codziennie.

Mapy.cz – Sorry Google, Czesi robią to lepiej

Cena: 0 zł. Pobierz za darmo z Google Play i App Store

Mapy Google sprawdzają się w samochodzie, jako-tako jako nawigacja piesza, ale na rowerze są daleko w tyle za nawigacjami korzystającymi z OpenStreetMap. Z tych najbardziej podoba mi się właśnie aplikacja Mapy.cz. Jej interfejs jest prosty, za to dostępne mapy bardzo szczegółowe. Trasa wyznaczona dla roweru bierze pod uwagę nawet skrzyżowania, na których warto przejechać na drugą stronę ulicy, by jechać ścieżką rowerową. Ponadto są tu oznaczone parkingi dla rowerów i ławki, na których można odsapnąć.

Mapy.cz nie wymagają, bym zrezygnowała z kolekcji miejsc i tras, dostępnej na różnych urządzeniach. Wystarczy założyć konto w czeskich usługach seznam.cz, by mieć i to. Mogę więc ułożyć trasę na komputerze, a następnie nawigować po niej na rowerze. Oczywiście mogę też zapisać mapy do przeglądania i nawigacji offline na swoim smartfonie. Ciekawostką jest możliwość wyświetlania danych pogodowych – na przykład opadów – na trasie.

Aplikacja Mapy.cz pozwala też ułożyć trasę do nawigacji samochodowej i pieszej, ma informacje o transporcie miejskim, a rowerzystom pozwala wybrać między trasą dla roweru szosowego i górskiego. Na co dzień używam mapy turystycznej, widocznej powyżej, ale jest tu też mapa ze zdjęciami satelitarnymi, drogowa i zimowa.

Curiosity Stream – W końcu VoD, który mnie nie nudzi

Cena: od 10,99 zł miesięcznie. Pobierz z Goolge Play i App Store

Czy wiesz, że nasz pasikonik ma krewniaka ważącego tyle, co 3 myszy? Albo dlaczego Stary Testament potępia jedzenie świń, a zaleca jedzenie owadów? A może chcesz zobaczyć średniowieczne fortece z Afryki? Tak się składa, że mnie te rzeczy bardzo interesują, w przeciwieństwie do losów mistycznych superbohaterów na fikcyjnych planetach. Zamiast wydawać co miesiąc 43 złote miesięcznie na jedną usługę, czasem zmieniać na 28,99 zł na drugą albo 10,99 zł na trzecią, zapłaciłam 93 zł za roczny dostęp do Curiosity Stream (razem z One Day University i Nebula). Niczego nie żałuję!

Curiosity Stream to VoD, na którym znajdują się przede wszystkim filmy dokumentalne i reportaże o różnych gabarytach – od kilku minut do produkcji pełnometrażowych. Są tu materiały przygotowywane między innymi przez BBC i CBS – liderów na polu filmów niosących kaganek oświaty. Curiosity Stream produkuje też własne filmy oraz organizuje i nagrywa doskonałe prelekcje (coś jak TED, ale z porządnie dobranymi gośćmi i wyczerpujące temat). Nareszcie mogę obejrzeć film bez uczucia, że moje szare komórki popełniają zbiorowe samobójstwo. I bez tego mam ich coraz mniej :-)

Agrama – Wspólna lista zakupów bez logowania

Cena: 0 zł. Pobierz z Google Play i App Store

Wydaje mi się, że prędzej zmuszę swojego partnera do sprzątnięcia biurka, niż do założenia nowego konta w jakiejś wymyślnej usłudze. Dlatego do wspólnych zakupów używamy aplikacji Agrama. Tu nie jest potrzebne logowanie – wystarczy, że wyślę link do listy zakupów czy rzeczy do zrobienia, a inni mają do nich dostęp. Zmiany widzimy oczywiście w czasie rzeczywistym, więc w lodówce nie będzie dubli. Najwyżej buble spoza listy.

Taxi 800400400 – Uber mógłby się sporo nauczyć

Cena: 0 zł (płacisz za przejazd, nie za apkę). Pobierz z Google Play i App Store

Początkowo chciałam w tym miejscu umieścić aplikację jakdojade.pl albo Koleo, ale polecam je przy każdej okazji. Zamiast niej przedstawiam więc na aplikację staromodnej korporacji taksówkarskiej z Łodzi. Taksówki 800400400 jeżdżą też między innymi w Warszawie, więc to idealny wybór na moje redakcyjne podróże.

Jednak nie to zdecydowało o wyborze aplikacji. Taksówki 800400400, choć to apka korporacji taksówkarskiej, ma możliwość śledzenia pojazdu i dodania dodatkowych parametrów, jak przewóz zwierząt. Mam też możliwość dodania karty płatniczej i płacenia nią za przejazdy oraz coś, co jest niezwykle wygodne dla przedsiębiorców – po przejeździe natychmiast dostaję SMS-em link do pobrania faktury elektronicznej. Wzorem nowoczesnych firm przewozowych, tu również mam gwarancję ceny i jeszcze zanim zamówię taksówkę, wiem, ile zapłacę. Mogę nawet wybrać kierowców, których lubię i których nie lubię, ale na razie nie miałam takiej potrzeby.

Przy tym nie ma żadnych cyrków z cenami przebijającymi sufit w godzinach szczytu i odwołanymi kursami. Dla mnie to najlepsze z dwóch światów.

Typewise – Spróbuj, po tygodniu mi podziękujesz

Cena: 0 zł, opcjonalny abonament. Pobierz z Google Play i App Store

Szybkie pisanie to podstawa zawodowego i nie ma znaczenia, czy mam klawiaturę fizyczną, czy ekranową. Mam w zwyczaju pisać rękami nawet na najmniejszych smartfonach i tu do akcji wchodzi Typewise ze sztuczną inteligencją, podpowiadającą słowa i układem liter stworzonym do pisania dwoma kciukami. Przy tym nie mam uczucia, że smartfon wypadnie mi z rąk i mam kilka wygodnych gestów. Mogę pisać w pionie, poziomie, jest też specjalny układ dla smartfonów składanych.

Typewise obsługuje kilka języków, w tym polski. W ustawieniach mogę wrócić do klasycznego układu klawiatury QWERTY, ale jakoś nie mam ochoty. Pozycję spacji mogę ustalić sama, mogę też ukryć przycisk Shift i wpisywać wielkie litery machnięciem palcem w górę. Zamiast spacji mogę korzystać z gestu przesuwania palcem po literach, kasującego wpisane znaki. Przesunięcie zaczynające się od spacji zaś pozwala kursora.

Co ciekawe, korekta pisowni może odbywać się tylko na smartfonie. Model SI działający lokalnie jest może mniej precyzyjny od takiego w chmurze, ale bezpieczeństwo jest tu ważniejsze. Płatna wersja klawiatury umożliwia ograniczenie wysyłania danych i używanie wielu języków.

Telegram – Tak, wiem, że używam go źle

Cena: 0 zł, opcjonalny abonament. Pobierz z Google Play i App Store

Komunikator Telegram to doskonały kompromis między bezpieczeństwem (szyfrowanie, znikające wiadomości itp.) i wygodą. Wśród jego licznych zalet można wymienić nawet zabawne naklejki z Putinem, ale to nie one przekonały mnie, że Telegram musi być na każdym moim smartfonie. Powodem jest… notes. Telegram ma czat, w którym zachęca do zapisywania notatek – „Zapisane wiadomości”.

Gdy korzystam z wielu urządzeń z różnymi systemami na zmianę, nie uniknę potrzeby, by przenosić dane między nimi. Rozwiązania, które sprawdzałam, można już chyba liczyć w dziesiątkach i zawsze był jakiś problem. Telegram wygrał dlatego, że doskonale integruje się z menu udostępniania na urządzeniach mobilnych, a to oznacza, że mogę 3 dotknięciami zapisać sobie odnośnik lub plik o rozmiarze do 2 GB w nieograniczonym notesie. Informacje i pliki są oczywiście dostępne na wszystkich moich urządzeniach – w tym kontekście Telegram działa jak chmura. Jedyny problem, jaki mogę napotkać, to potrzeba połączenia z internetem. Szczęśliwie jest to utrudnienie bardzo rzadkie.

Wcześniej swoimi aplikacjami podzielili się również Mieszko, Arek i Lech. Zachęcam do lektury. Moja kolekcja zaś na pewno nie skończy się na 6 aplikacjach.

Jaki komputer do gier i pracy? Gotowe zestawy na maj 2023

Mon, 01 May 2023 00:01:00 +0200

Jak składamy polecane zestawy komputerowe?

Nasze propozycje obejmują zarówno procesory Intela, jak i AMD; karty graficzne NVIDIA GeForce, ale również AMD Radeon. Nie staramy się sztucznie promować nowości, zwłaszcza, gdy ich cena nie ma uzasadnienia w wydajności, a więc nie powinna Was dziwić obecność w zestawach AMD Ryzen 5000 czy Intel Core 12. generacji. Co prawda niedawno debiutowały procesory AMD Ryzen 7000 i Intel Raptor Lake, ale ich ceny w sklepach są znacznie wyższe.

Zobacz: AMD Radeon RX 7900 XTX/XT to świetne karty, ale… (Test)

Ark Nova – zbuduj ZOO i uratuj pandy!

Sun, 23 Apr 2023 19:07:55 +0200

Kto marzy o tym, by wybudować własne zoo? W grze planszowej Ark Nova będziecie mieli taką szansę!

Pewnie obiło się Wam o uszy, że w ten weekend obchodzimy Dzień Ziemi. Uznałem, że to dobra okazja, by opowiedzieć Wam o pewnej planszówce, w której sami możemy wziąć sprawy w swoje ręce i poświęcić się misji ratowania dzikiej przyrody.

Mowa o Ark Nova, czyli wydanej przez Portal Games grze, w której będziemy rozwijali nasz własny ogród zoologiczny. Ale nie mówimy tu o ciasnej zbitce kilku klatek i mikroskopijnych wybiegów, której jedyną rolą jest drenowanie kieszeni odwiedzających. Nie, nie! Naszym celem będzie zbudowanie nowoczesnego zoo, które w równym stopniu będzie stanowiło atrakcję dla gości, co przysłuży się badaniu i ochronie zagrożonych gatunków zwierząt.

Zainteresowani? No ja myślę! Szczególnie że Ark Nova to nie tylko gra z bardzo fajnym tematem. To także jedna z lepiej docenianych gier euro ostatnich dwóch lat. Gwarantuję, że jeśli lubicie mięsiste tytuły z masą opcji oraz interesujących strategii, poczujecie się tutaj jak ryby w wodzie.

Gigantyczna talia i morze możliwości

Cała rozgrywka kręci się wokół olbrzymiej talii kart – i kiedy piszę „olbrzymiej”, serio mam to na myśli. W pudełku z grą znajdziemy grubo ponad 200 kart, wśród których na dobrą sprawę nie ma duplikatów. Część z nich przedstawia zwierzęta, którymi będziemy zasiedlać nasze ZOO, podnosząc tym samym jego atrakcyjność. Oczywiście nie tak po prostu – każdy zwierzak ma swoje wymagania, które najpierw musimy spełnić. Oprócz tego w talii znajdziemy karty sponsorów, którzy po zagraniu przynoszą nam stałą korzyść, np. w postaci dodatkowego dochodu, oraz karty Projektów Ochrony Przyrody, stanowiące jeden z głównych sposobów na punktowanie podczas rozgrywki.

Ale kart nie będziemy zagrywali „ot tak”. Nie, zamiast tego podczas naszej tury musimy wybrać jedną z pięciu akcji. „Karty” pozwalają nam dobrać określoną liczbę kart z talii lub dostępnego dla wszystkich graczy rynku. „Budowa” pozwoli nam na wznoszenie w naszym zoo różnorodnych konstrukcji – w większości wybiegów dla zwierząt, ale nie tylko. „Zwierzęta” to akcja, dzięki której będziemy mogli zagrać dostępne dla nas karty zwierząt – oczywiście po spełnieniu ich warunków i opłaceniu kosztu. „Sponsorzy” również umożliwiają zagrywanie kart, ale dla odmiany wyłącznie kart sponsorów. Wreszcie akcja „Stowarzyszenie” pozwala na wykonanie różnych działań, do których będziemy angażowali naszych pracowników. Za jej pośrednictwem będziemy m.in. nawiązywali współpracę z partnerskimi ogrodami, przekazywali dotacje i realizowali Projekty Ochrony Przyrody. Możemy też spasować – wtedy bierzemy żeton X stanowiący swego rodzaju dopalacz dla pozostałych akcji.

Wszystkie opisane akcje w jakiś sposób się ze sobą przeplatają. Nie przygarniemy zwierzaka, jeśli wcześniej nie wybudujemy dla niego odpowiedniego wybiegu. Z kolei bez określonych gatunków zwierząt możemy zapomnieć o punktach za Projekt Ochrony Przyrody, który od kilku kolejek cierpliwie czeka na stole, aż w końcu ktoś go zrealizuje. Takie łańcuchy zależności wymuszają na nas planowanie swoich ruchów na kilka kolejek do przodu. Jednocześnie cały czas musimy pilnować sytuacji na stole, bo o ile bezpośredniej interakcji jest w Ark Nova niewiele, o tyle gra mocno premiuje graczy, którzy potrafią w locie korygować swój plan i korzystać z okazji.

Trzeba wyczuć moment

Zresztą planowanie ruchów jest istotne z jeszcze jednego powodu. Wszystkie akcje – a ściślej rzecz biorąc odpowiadające im karty – umieszczone są wzdłuż specjalnego toru. Im bardziej po prawej jest dana karta, tym mocniejszy jest efekt przypisanej do niej akcji. „Budowa” pozwala na wznoszenie coraz większych konstrukcji, „Zwierzęta” na zagrywanie większej ilości kart zwierząt itd. Haczyk polega na tym, że po wykonaniu danej czynności ulega ona wyczerpaniu i ląduje z powrotem na pierwszym miejscu. Jednocześnie pozostałe karty akcji wskakują o oczko wyżej i teraz to one będą mocniejsze.

To bardzo fajny system, w którym znaczenie ma nie tylko rodzaj wykonywanej przez nas akcji, ale także moment, kiedy się na nią zdecydujemy. Spamowanie na okrągło tym samym ruchem nie ma większego sensu, bo w ten sposób nigdy nie wykorzystamy jego pełnej mocy. Najbardziej optymalne wydaje się zagrywanie kart z piątej, czyli najmocniejszej pozycji, ale to też nie zawsze ma sens. W końcu co nam po możliwości wystawienia pięciu zwierząt w jednej kolejce, jeśli stać nas tylko na jednego słonia? W takiej sytuacji nie ma sensu czekać – lepiej odpalić akcję „Zwierzęta” z niższej pozycji i szybciej zacząć czerpać korzyści z naszej nowej atrakcji.

Jest tu naprawdę dużo głębi, a opanowanie tego systemu stanowi klucz do wygranej w Ark Nova. Tym bardziej, że na lawirowaniu kolejnością akcji zabawa bynajmniej się nie kończy. Każdą z nich możemy wzmacniać wspomnianymi wcześniej żetonami X, a do tego w toku rozgrywki część kart będziemy mogli obrócić na drugą stronę, zyskując tym samym dostęp do znacznie silniejszych efektów.

Każdy zasługuje na przerwę – nawet jeśli nie chce

Ciekawy system akcji to jednak nie jedyna sprytna mechanika, która czeka na graczy w Ark Nova. Duże pole do popisu daje także system przerw, który zastępuje tutaj tradycyjny podział na rundy. Nieco upraszczając, część kart pozwala przesunąć znacznik na torze przerwy. Kiedy ten dojdzie do końca, w grze następuje miękki reset. Gracze odzyskują swoich pracowników, otrzymują dochód, ale przy okazji muszą odrzucić nadmiar kart do limitu na ręce (a ten jest dość hardkorowy, bo przez większość czasu wynosi raptem trzy karty).

Czasem będziemy się więc modlili, by przerwa przyszła jak najszybciej, by uzupełnić nadwątlone fundusze. Innym razem będziemy ją odwlekać, by zagrać wszystkie interesujące nas karty, zanim będziemy musieli je wyrzucić. Albo możemy być świnią i celowo przyspieszyć przerwę tylko po to, by pokrzyżować plany naszym rywalom. Oczywiście sam w życiu nie zrobiłbym czegoś tak okropnego, ale wiecie… gra to gra (w tym miejscu chciałbym pozdrowić i serdecznie przeprosić mojego kolegę Tomka).

Interesująca jest również punktacja, którą będziemy śledzić za pomocą dwóch torów: Atrakcyjności i Ochrony Przyrody. Wspinanie się po pierwszym jest łatwiejsze, ale zgromadzone w ten sposób punkty mają niższą wartość. Zdobycie punktów drugiego rodzaju wymaga więcej pracy, ale przy tym znacznie szybciej przybliża nas do końca gry. Kiedy nasze znaczniki na obydwu torach się wyminą, każdy gracz może wykonać jeszcze jeden ruch, a następnie ustalamy wynik końcowy. Ten określamy na podstawie tego, o ile pól obydwa znaczniki się wyminęły.

Mamy więc do czynienia z wyścigiem, ale też nie do końca, bo wywołanie końca gry wcale nie gwarantuje nam zwycięstwa. Ot, kolejny niuans, który będziemy musieli brać pod uwagę podczas rozgrywki.

Prawdziwa uczta dla doświadczonych graczy

O takich smaczkach w przypadku Ark Nova można by rozmawiać jeszcze długo. To kawał rozbudowanej gry, którą doświadczeni gracze z pewnością pokochają za masę interesujących opcji i decyzji. Jasne, nie ma tu może nic odkrywczego, a większość kluczowych mechanik żywcem zapożyczono z innych tytułów (m.in. Terraformacji Marsa i Gangesu), ale czy to problem? Moim zdaniem ani trochę, szczególnie że wszystkie te klocki udało się poukładać w taki sposób, by doskonale ze sobą współgrały i zapewniały mnóstwo frajdy.

A czy gracze stawiający pierwsze kroki w świecie planszówek mają tutaj czego szukać? To zależy, czy przeraża ich wizja długiej na 20 stron instrukcji oraz czasu rozgrywki, który bez problemu potrafi dobić do czterech godzin. Zasady gry są w większość dość intuicyjne, a dokładna znajomość wszystkich kart i kruczków bynajmniej nie jest potrzebna, by czerpać z niej przyjemność. Ba, tytuł zaprojektowano w taki sposób, że częściowo prowadzi gracza za rękę i sam podsuwa sensowną strategię, m.in. za pomocą wspomnianego wcześniej systemu wyboru akcji.

Mówiąc krótko, jeśli chcecie zmierzyć się z bardziej zaawansowanymi planszówkami, Ark Nova będzie świetnym wyborem. Nie zmienia to natomiast faktu, że mimo uroczego tematu jest to kawał ciężkiej kobyły. To wymagający tytuł, który stoi przede wszystkim dopracowaną mechaniką i masą interesujących decyzji, które czekają na graczy podczas każdej partii. Brzmi intrygująco? Jeśli tak, koniecznie musicie mieć go w swojej kolekcji. Nie pożałujecie.

Aha, wspomniałem już, że w swoim ZOO możecie mieć pandę? Jeśli to Was nie przekona, to ja już nie mam więcej argumentów 😉

Zobacz: Fantastyczne Światy - karciana ekstaza za 40 złotych
Zobacz: Brass: Birmingham - węgiel, piwo i najlepsza planszówka świata
Zobacz: Betrayal at House on the Hill - gra, która zaskakuje na każdym kroku

Klawiatura mechaniczna i Ty. Przewodnik po nakładkach

Thu, 13 Apr 2023 17:00:39 +0200

Szukasz nowej klawiatury mechanicznej? Chcesz spersonalizować obecnie posiadaną? Myślisz o złożeniu własnej, autorskiej konstrukcji? Czujesz się zagubiony w gąszczu nowych pojęć i ogromie możliwości? Nie ma sprawy! Dzisiaj wyjaśnimy w prosty sposób temat nakładek na klawisze (tzw. keycapów).

Według Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce w 2019 roku aż 83,1% gospodarstw domowych miało przynajmniej jeden komputer. Biorąc pod uwagę pandemię COVID-19 i popularyzację nauki oraz pracy zdalnej należy zakładać, że liczba ta tylko urosła. Oczywiście część z tych sprzętów to starsze maszyny czy laptopy służące tylko do przeglądania internetu. Inne jednak to wydajne zestawy komputerowe do grania czy pracowania.

Najpopularniejsze materiały nakładek to: ABS, PBT i POM

Aktualnie kupno mocnego PC wiąże się z wydatkiem od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Nikogo więc nie powinno dziwić, że sporo osób poświęcając tyle pieniędzy chce maszynę jak najbardziej dopasować pod siebie. Od konkretnych podzespołów, przez wygląd (RGB LED, hartowane szkło, drewno), wydajność, aż po kulturę pracy. Ważne są również peryferia jak słuchawki lub głośniki, monitor, myszka i klawiatura. A dzisiaj skupimy się na ostatnim z wymienionych.

Pomijając biura czy szkoły to klawiatury membranowe odeszły zasadniczo do lamusa. Teraz królują rozwiązania mechaniczne, które zapewniają szybszą reakcję i większą dokładność co przydatne jest zwłaszcza dla graczy oraz osób dużo piszących. Wisienką na torcie jest też większy tzw. "key rollover" czyli maksymalna liczba klawiszy, które mogą być jednocześnie wciśnięte. Na koniec - chociaż to już mocno subiektywne - część osób twierdzi, że na "mechaniku" pisze im się przyjemniej.

Popularyzacja klawiatur mechanicznych w ostatnich latach sprawiła, że w sklepach znajdziemy całe zatrzęsienie różnych producentów i modeli w cenach od 150 do ponad 1000 złotych. Różnią się one diametralnie zastosowanymi przełącznikami (kolor, producent), układem, oprogramowaniem, podświetleniem RGB LED czy jakością wykonania. Nawet tak pozornie drobne różnice jak materiał nakładek na klawisze (tzw. keycap) może mieć kluczowe znaczenie. Wśród najpopularniejszych rozwiązań można wymienić obecnie PBT, ABS i POM.

Nakładki z ABS

Nakładki z ABS (terpolimer akrylonitrylo-butadieno-styrenowy) to rozwiązanie najpopularniejsze w klawiaturach mechanicznych z niskiego i średniego segmentu cenowego oraz rozwiązaniach biurowych. Mowa o tworzywie gdzie materiałem rdzeniowym jest styren, elastyczności nadaje butadien, a całość utwardza akrylonitryl.

Keycapy z ABS są najczęściej lekkie, gładkie i zauważyć można na nich wyraźny połysk. Chociaż to coś z czym najlepiej zaznajomiona jest większość użytkowników, to niestety są to też idealne warunki dla gromadzenia się brudu, zarówno pochodzenia naturalnego (tłuszcz), jak i pozostałości jedzenia.

Tego typu rozwiązanie też ma gorszą wytrzymałość na warunki zewnętrzne i zużycie. O ile niska temperatura topnienia w klawiaturze to nie problem, tak reagowanie ze światłem UV już tak. Kojarzycie zżółknięty sprzęt z dawnych lat (klawiatury, obudowy)? To właśnie często był ABS. Dochodzi też łatwość zarysowania oraz niska odporność na ścieranie. Zwłaszcza to ostanie może być problemem w tanich klawiaturach, gdzie oznaczenia na klawiszach to przeważnie tylko nadruk. Po kilku latach nie będzie po nim śladu, a klawisze będą wyglądały jak wypolerowane.

Co prawda część nakładek ABS z wyższej półki wytwarzana jest z grubszego materiału o lepszej wytrzymałości na wymienione zagrożenia, ale nawet wtedy prezentuje się to gorzej niż w przypadku keycapów z PBT. Czemu więc jest ich tyle na rynku? ABS to materiał wyjątkowo tani i bardzo prosty w obróbce.

Mocne strony nakładek ABS:

Elastyczne;
Niska cena;
Niska waga;
Prosta produkcja;
Ogrom różnych opcji na rynku.

Słabe strony nakładek ABS:

Szybciej się zużywają;
Naciśnięcia klawiszy są głośne, "puste";
Podatne na zbieranie tłuszczu z palców;
Mniejsza odporność na warunki zewnętrzne.

Nakładki z PBT

Nakładki z PBT, czyli Poli(tereftalan butylenu), to rozwiązanie stosowane głównie w droższych i lepszych klawiaturach mechanicznych. Mowa o polimerze z grupy poliestrów, otrzymywanym na drodze polikondensacji z glikolu butylenowego i tereftalanu dimetylowego. A mówiąc prościej to synonim twardości i trwałości.

Keycapy z tego materiału znane są z charakterystycznej, teksturowanej powierzchni. Zwiększa to przyczepność co przydatne jest zwłaszcza podczas intensywnych sesji grania lub szybkiego pisania. Klawisze też o dziwo zdają się mniej zbierać zabrudzenia niż rozwiązania z ABS. Dla wielu osób - zwłaszcza pracujących w biurze lub nie mieszkających samemu - ogromnym atutem będzie lepsza charakterystyka dźwięku. Innymi słowy wciśnięcia klawiszy są po prostu cichsze (oczywiście kluczowe tutaj zawsze są użyte przełączniki oraz stabilizatory).

Czy PBT to materiał idealny? Nie. Proces produkcji nakładek z PBT jest bardziej skomplikowany - głównie za sprawą większego kurczenia niż ABS. To przekłada się na wyższą cenę oraz mniejszy wybór nakładek w sklepach. Mimo wszystko bez problemu da się znaleźć zestawy zarówno dla klawiatur pełnowymiarowych, jak i modeli 60% czy 65%. Co więcej producenci używając droższego materiału bardziej się przykładają. Oznaczenia na klawiszach to rzadko kiedy nadruk, a częściej metoda "double-shot", gdzie materiał wstrzykuje się jeden w drugi. To zasadniczo wyklucza możliwość wytarcia się liter i cyfr.

Mocne strony nakładek PBT:

Lepsza przyczepność;
Wysoka wytrzymałość;
Lepsza charakterystyka dźwięku;
Nie są tak podatne na zabrudzenia;
Trwałe oznaczenia metodą "double-shot".

Słabe strony nakładek PBT:

Wysoka cena;
Wysoka waga;
Mniejsza wybór;
Bardziej kruche niż ABS;

Nakładki z POM

Nakładki z POM, czyli polioksymetylenu, to kolejne z popularnych, acz raczej najrzadszych w tym zestawieniu rozwiązań. Materiał ten głównie używany jest w keycapach sprzedawanych oddzielnie, które skierowane są do entuzjastów modyfikujących swoje klawiatury. Prócz tego często stosowany jest również w obudowach przełączników, płytkach usztywniających klawiaturę montowanych na PCB czy futerałach na nakładki.

W przypadku tych keycapów mamy do czynienia z gładką powierzchnią i mlecznym wyglądem. Większość nakładek POM jest w białawym kolorze, ale dość łatwo znaleźć rozwiązania barwione na pastelowe barwy. Często brak tutaj oznaczeń na klawiszach lub są one grawerowane w materiale. Klasyczny nadruk czy metoda double-shot to rzadkość. Mocną stroną tego typu klawiszy jest lepsza ekspozycja podświetlenia RGB LED.

Nakładki POM celowane są raczej w niedzielnych graczy i domowych użytkowników, czyli mniej wymagających konsumentów. Wyglądają bardzo ładnie, są tańsze od PBT, ale mogą wymagać mocniejszego i/lub bardziej precyzyjnego wciskania klawiszy. Podczas intensywnego grania lub bardzo szybkiego pisania za sprawą gładkiej powierzchni nie wszystkie wciśnięcia mogą zostać zarejestrowane przez klawiaturę.

Mocne strony nakładek POM:

Miła w dotyku tekstura;
Niższa cena niż nakładki PBT;
Niższa waga niż nakładki PBT;
Lepsza ekspozycja podświetlenia RGB LED.

Słabe strony nakładek POM:

Mniejsza trwałość niż PBT;
Mniejsza precyzja wciśnięć;
Wymagają precyzji przy wciskaniu;

Nakładki typu Double-shot i Pudding

Kupując klawiaturę mechaniczną lub szukając nowych nakładek możecie spotkać się też z takimi pojęciami jak "double-shot" i "pudding". Nie dotyczą one użytego materiału, a sposobu wykonania i wyglądu. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z więcej niż jednym odlewem. Oznacza to bardzo trwałe oznaczenia na klawiszach, które dodatkowo przepuszczają podświetlenie RGB LED. Technika double-shot możliwa jest zarówno dla ABS, PBT, jak i POM. Najczęściej jednak dotyczy nakładek PBT lub rozwiązań sprzedawanych oddzielnie. Czemu? Bardziej skomplikowana produkcja oznacza wyższą cenę.

Pudding to wariant "double-shot" gdzie drugie tworzywo sztuczne wtryskiwane jest nie tylko by wypełnić oznaczenie, ale stworzyć dwie różne warstwy w nakładce. Wygląda to jak sama nazwa wskazuje jak deser typu pudding, gdzie dolna część jest (pół)przezroczysta. Pozwala to na bardzo wyraźne wyeksponowane podświetlenia RGB LED. Takie przełączniki w sklepowych klawiaturach to nadal rzadkość. Powód? Znowu bardziej skomplikowana produkcja, a więc wyższa cena.

Podsumowanie

Jakie nakładki do klawiatury mechanicznej są najlepsze? Jak zwykle trudno o jednoznaczną odpowiedź bo wszystko zależy od posiadanego budżetu oraz osobistych preferencji. Każde z rozwiązań ma swoje mocne i słabe strony. Jednak moim zdaniem na sprzęcie, z którego często korzystamy nie warto oszczędzać. Jeśli zależy Wam na rozwiązaniu na lata zapewniającym wysoką precyzję odpowiedzią są keycapy PBT typu double-shot. W przypadku osób stawiających na wygląd nad funkcjonalnością (zwłaszcza wśród fanów RGB LED) warto też rozważyć rozwiązania POM. ABS nadaje się tylko do najtańszych klawiatur, bo jedyne mocne strony to niska cena i spory wybór w sklepach. Oczywiście Wy znając już dokładnie plusy i minusy wszystkich rozwiązań możecie mieć inne zdanie.