Nie potrzebujesz elektryka. Oto jak wymienić gniazdko w bezpieczny sposób

Zapewne sporo osób, które nigdy nie miały do czynienia z elektryką nigdy nie zadało sobie pytania jak wymienić gniazdko elektryczne. I jest to błąd, ponieważ czynność ta jest stosunkowo prosta i wymaga niewielkiego nakładu finansowego. Co jednak najważniejsze: jest ona także w zupełności bezpieczna, o ile przestrzegamy podstawowych zasad BHP.  Jak wymienić gniazdko w sposób bezpieczny Zacznijmy od najważniejszej kwestii, czyli bezpieczeństwa. Otóż w kablu elektrycznym płynie prąd. I tu na chwilę zboczymy z obranego kursu, żeby poruszyć bardzo kontrowersyjną kwestię. Według oficjalnej definicji kabel to zespół izolowanych przewodów, które są zamknięte we wspólnej powłoce. Natomiast przewód jest zaizolowaną lub niezaizolowaną pojedynczą żyłą, lub skrętką. Dlatego z góry przepraszam wszystkich elektryków starej daty, ale będę się odnosił do oficjalnej definicji.  Najważniejsze jest jedno: nie brzmi to zbyt bezpiecznie. Należy więc najpierw prąd w danym gniazdku odciąć. W tym celu należy otworzyć obwód elektryczny dla danego gniazdka, czyli opuścić bezpiecznik, który je zabezpiecza. Tu najłatwiejsze zadanie mają mieszkańcy starego budownictwa. W ich przypadku zwykle mamy do czynienia z trzema bezpiecznikami, z których każdy jest przypisany jednej fazie. A przynajmniej tak uważa większość osób. Dlatego kiedy wybije bezpiecznik mówi się, że nie ma jednej fazy. Tak naprawdę jednak zwykle cała instalacja, zwłaszcza w starszych mieszkaniach, opiera się na jednej fazie z trzema bezpiecznikami. To właśnie stąd wziął się ten popularny mit. Co więcej, nie istnieje tu uziemienie, które przy wymianie gniazdek elektrycznych może spowodować znacznie więcej problemów, niż na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. W nowoczesnym budownictwie, zwłaszcza w domach jednorodzinnych często szafa bezpieczników ma dość słuszne rozmiary, a pojedynczy przełącznik odpowiada za zaledwie kilka gniazdek, albo nawet i pojedyncze.  Takie rozwiązanie ma jak najbardziej sens. Na pewno każdy słyszał o sytuacji, w której włączenie piekarnika, pralki, czajnika i odkurzacza jednocześnie, albo i mniejszej ilości tych urządzeń, spowodowało wyrzucenie bezpieczników. Gdyby każde z tych urządzeń posiadały gniazdka z indywidualnym zabezpieczeniem, to problem by nie istniał.  Ten jednak występuje w przypadku wymiany gniazdek. Jeśli rozdzielnia nie jest opisana, albo nie do końca rozumiemy sporządzony przez elektryka opis, to czeka nas mozolne wyłączanie bezpieczników.  Jak wymienić gniazdko w sposób bezpieczny, czyli odłączamy bezpieczniki No dobrze, ale skąd mamy wiedzieć, czy wyłączyliśmy odpowiedni bezpiecznik? Oczywiście najpewniejszym rozwiązaniem jest odłączyć je wszystkie i przystąpić do pracy. Czasami jednak to nie jest możliwe z powodu oświetlenia, lub chcemy, aby podczas wymiany gniazdek działały inne urządzenia w pozostałych pomieszczeniach.  Profesjonalny elektryk w takiej sytuacji skorzystałby z szukacza par przewodów. Ten należy podłączyć do gniazdka, które chcemy wymienić/kabla wystającego z puszki, w której chcemy gniazdko zamontować, a następnie przy pomocy dedykowanej sondy sprawdziłby, który bezpiecznik jest odpowiedzialny za dane gniazdko.  [SALE-1125] Nie jest to drogi sprzęt, jednak dla kogoś, kto chce raz na kilka, albo i nawet kilkanaście lat wymienić gniazdka i nie mieć nic więcej wspólnego z elektryką to zakup całkowicie zbędny. Chyba że nasza rozdzielnia to naprawdę gigantyczna skrzynka pełna bezpieczników i nie została opisana. W takim wypadku jednak bym brał. Niezbędny jest za to klasyczny próbnik instalacji elektrycznej, a najlepiej i dwa. Procedura jest tu stosunkowo prosta: należy włożyć próbnik do gniazdka najpierw z lewej, a potem ewentualnie z prawej strony, dotykając jednocześnie blaszki na przeciwległym końcu. Jeśli lampka wewnątrz się zaświeci, to znaczy, że w danej instalacji płynie prąd, jeśli nie, to jesteśmy bezpieczni.  [SALE-1126] Wystarczy więc sprawdzać dane gniazdko i po kolei otwierać kolejne bezpieczniki, aż trafimy na ten, którego szukamy. Pamiętajcie, żeby sprawdzać każde gniazdko. Nawet jeśli są obok siebie, to mogą być zasilane osobno. Sam się o tym kilkakrotnie przekonałem w dość bolesny sposób i nie polecam. Tu warto podkreślić, że próbnik ma wejść dość głęboko do gniazdka. Przynajmniej na długość pojedynczego bolca wtyczki. Jeśli czujemy opór już na kilku milimetrach, to oznacza, że mamy do czynienia z gniazdkiem wyposażonym w zabezpieczenie przed dzieckiem. W takim wypadku konieczne jest wsadzenie dwóch próbników jednocześnie w obydwa otwory. Dzięki temu zabezpieczenie nie zadziała i włożenie ich do punktu styku elektrycznego będzie możliwe.  Jak wymienić gniazdko, czyli demontaż Aby założyć nowe gniazdko, najpierw należy zdjąć stare. Tu również możemy się posłużyć naszym prostym i tanim próbnikiem w roli śrubokrętu. Najpierw odkręcamy osłonę gniazdka, którą zdejmujemy, a następnie musimy zdemontować ukrywający się wewnątrz mechanizm. Ten może być umieszczony w puszce na dwa sposoby. Zwykle jest przykręcony bezpośrednio do niej za pomocą śrub umieszczonych w ramce mechanizmu. Zdarza się jednak, że został on zamocowany za pomocą rozporników, które można złożyć dzięki regulacji śrubowej znajdującej się bliżej środka gniazdka.  W tym wypadku należy je złożyć do tego stopnia, aby gniazdko można było swobodnie wyjąć. Nie szarpiemy, ani nie ciągniemy nic na siłę, ponieważ to grozi wyrwaniem puszki elektrycznej ze ściany. Tego zaś chcemy za wszelką cenę uniknąć.  Następnie musimy odłączyć przewody elektryczne od gniazdka. Te mogą być połączone z nim za pomocą śrub, lub zatrzasków. W przypadku tych pierwszych odkręcamy je i wyjmujemy przewody, w przypadku tych drugich wciskamy przyciski zwalniające zatrzaski i wyciągamy żyły.  Jak wymienić gniazdko, czyli podłączenie nowego mechanizmu Na początek najważniejsze: pamiętajmy, aby odizolowana część przewodu nie wystawała poza mechanizm gniazdka. Taka sytuacja jest niebezpieczna i może doprowadzić do zwarcia w instalacji elektrycznej. W przypadku instalacji bez przewodu ochronnego sytuacja jest prosta. Zwyczajowo przyjęło się, że przewód fazowy podłącza się do lewej strony gniazdka, a neutralny do prawej. Niektórzy to tłumaczą mitem, iż małe, praworęczne dziecko wsadzi coś najpierw w prawą dziurkę, więc dla ich bezpieczeństwa powinien być tam przewód neutralny, czyli niebieski. Po lewej zaś czarny/brązowy/szary, czyli fazowy. Jeśli jednak zależy nam na bezpieczeństwie dzieci, to po prostu montujmy gniazdka z zabezpieczeniem, a nie liczmy na stare bajki.  Prawda jest taka, że… to jak podłączymy gniazdko, nie ma większego znaczenia. W przypadku prądu przemiennego biegunowość jako taka nie istnieje, natomiast żadne normy nie opisują poprawnego montażu. Po prostu przyjęło się, że faza powinna znaleźć się po lewej stronie. To jednak zwyczaj, a nie wymóg. W przypadku, gdy gniazdek jest więcej i są one podłączone ze sobą szeregowo, ważne jest, żebyśmy nie podłączyli do siebie fazy i neutralnego w jednym miejscu. Jest to pewne zwarcie i otworzenie bezpieczników. Jeśli mamy gniazdko i instalację z przewodem ochronnym, czyli żółto-zielonym, to ten powinien trafić do środkowego zacisku. Musimy także na niego uważać. Przewód ten, a raczej jego odizolowana część, nie powinna się zetknąć z odizolowaną częścią przewodu neutralnego. Sytuacja taka nie spowoduje żadnego zagrożenia zdrowia lub życia. Przełoży się jednak na wyrzucenie zabezpieczenia różnicowo-prądowego, czyli tak zwanej różnicówki.  To sprawi, że nie będziemy mieli prądu w całym domu, lub przynajmniej jednej fazy. Zależy to od tego, czy zastosowano w domu różnicówkę jedno, czy trójfazową. Oczywiście jej załączenie jest równie proste, jak załączenie bezpiecznika.  Jak wymienić gniazdko, czyli prawidłowy montaż mechanizmu Najlepszym rozwiązaniem jest przykręcenie gniazdka do puszki poprzez otwory montażowe w jego ramce. Są jednak przypadki, kiedy musimy wykorzystać rozporniki z powodu starej lub krzywo osadzonej puszki. Te mają jednak pewną wadę. Otóż jeśli jeden z przewodów się zaplącze między nimi, a puszką, to możemy go uszkodzić. W takim wypadku koniecznie musimy się upewnić, że są one za gniazdkiem.  Sam mechanizm należy także zamontować prosto. To oczywiście względy czysto estetyczne. Jednak pamiętajmy, że krzywo zamontowane gniazdko razi mocno w oczy. Tu pomocna może okazać się poziomica. Im krótsza, tym lepiej. Należy jednak uważać, aby nie pobrudzić sobie nią ściany. Najlepsza w tym wypadku jest poziomica do montażu gniazdek, która nie ma fizycznego kontaktu ze ścianą, oraz umożliwia regulowanie położenia gniazdka podczas mocowania go do puszki. Pamiętajmy jednak, że są to dodatkowe koszty. [SALE-1127] Po tym należy po prostu założyć osłonę gniazdka i ją przykręcić. Następnie możemy już bezpiecznie zamknąć bezpieczniki. Tym sposobem udało się nam wymienić gniazdko bez angażowania do tego elektryka.